Esarhaddon (Akkadies: Aššur-ahu-iddin, "Assur het ’n broer gegee") was ’n koning van Assirië wat van 681 tot 669 v.C. regeer het. Hy was die jongste seun van Sanherib en die Wes-Semitiese koningin Naqi'a, Sanherib se tweede vrou.
Opkoms
Esarhaddon se oorwinningstele.
Omdat Esarhaddon die jongste seun was en deur sy pa as sy opvolger aangewys is, het sy ouer broers teen hom in opstand gekom en hy is uit Assirië verdryf.
Sanherib is in 681 v.C. vermoor, waarskynlik deur sy oudste seun of seuns. Esarhaddon het toe na Nineve teruggekeer en sy broers in ’n burgeroorlog verslaan. Hy is in die lente van 681 v.C. amptelik tot koning verklaar. In dieselfde jaar het hy Babilon begin herbou, insluitende die bekende Esagila en die Ekur by Nippur (strukture wat soms met die Toring van Babel verbind word).[1] Hy het ook die Assiriese heiligdom Esharra in Assur laat herbou.
Militêre veldtogte
Esarhaddon se eerste militêre veldtogte was gemik teen die nomadiese stamme van Suid-Mesopotamië wat die Assiriese boere aangeval het. In 679 v.C, het hy die Kimmeriërs, wat sy oupa Sargon II doodgemaak het, verslaan.
Die koning van Sidon, wat in opstand teen die Assiriese koning gekom het, is in 677 v.C. verslaan en onthoof. Die stad is verwoes en die inwoners na Assirië verban. ’n Gedeeltelik bewaarde verdrag met Tirus noem die konings van Juda, Edom, Moab, Gaza, Ekron, Bublos, Arwad en ander as Assiriese bondgenote. Daarna het hy onder meer die Manneërs, Skitiërs en Goeteërs aangeval. Die Mede was ook die teiken van ’n veldtog. ’n Veldtog teen Antieke Egipte het blykbaar misluk.
In 672 v.C. is kroonprins Sin-iddina-apla, die oudste seun en aangewese opvolger van Esarhaddon, dood terwyl die tweede oudste seun, Shamash-shum-ukin, die koning van Babilon sou word. Die jongste seun, Assurbanipal, het dus die kroonprins van Assirië geword, maar hy was baie ongewild in die hof en onder die priesters. Kontrakte is aangegaan met vooraanstaande Assiriërs, lede van die koninklike familie en buitelandse heersers om hul lojaliteit aan die kroonprins te verseker.
In 671 v.C het Esarhaddon oorlog verklaar teen faraoTaharqa van Antieke Egipte. In die somer van dié jaar het hy Memphis verower, en Taharqa het na Bo-Egipte gevlug. Esarhaddon het homself nou "koning van Egipte, Patros en Koesj" genoem en ’n oorwinningstele opgerig. Die oomblik toe die koning Egipte verlaat, het die land egter in opstand gekom teen Assiriese heerskappy.
Dood
Esarhaddon het sy generaal, Sha-Nabu-shu, na die Nylvallei gestuur om orde in Egipte te herstel en in 669 v.C. is hy self daarheen, maar hy is in die herfs van dié jaar skielik in Harran dood. Hy is deur Assurbanipal opgevolg as koning van Assirië en deur Shamash-shum-ukin as koning van Babilonië.
