Wêreldwye volwasse geletterdheid.Wêreldwye ongeletterdheid is gehalveer tussen 1970 en 2005.
Geletterdheid is die vermoë om jou eie naam te lees en skryf en verder ook vir kennis en belangstelling, om samehangend te skryf en om krities te kan dink oor die geskrewe woord. Die onvermoë om dit te kan doen word ongeletterdheid of analfabetisme genoem. Visuele geletterdheid sluit, bykomend tot die vermoë om visuele vorms van kommunikasie soos lyftaal te begryp,[1] afbeeldings, kaarte en video in. Ontwikkelende definisies van geletterdheid sluit geredelik al die simbolestelsels in relevant tot 'n betrokke gemeenskap. Geletterdheid omvou 'n ingewikkelde stelsel van vermoëns om die heersende simbolestelsels van 'n kultuur te verstaan en gebruik vir persoonlike en gemeenskaplike ontwikkeling. In 'n tegnologiese samelewing word die konsep van geletterdheid uitgebrei na die media en elektronies teks, bykomend tot alfabetiese en numeriese stelsels. Hierdie vermoëns wissel in die onderskeie sosiale en kulturele kontekste volgens behoefte, aanvraag en opvoeding.
Die primêre begrip van geletterdheid stel nog steeds die lewenslange, intellektuele proses voor van die inwin van betekenis vanaf 'n kritieke interpretasie van die geskrewe of gedrukte teks. Die sleutel tot alle geletterdheid is leesontwikkeling, 'n reeks vaardighede wat begin met die vermoë om gesproke woorde te begryp en geskrewe woorde te dekodeer, en sluit af met die in diepte begrip van teks. Leesontwikkeling betrek ʼn reeks ingewikkelde taalonderstuttings insluitend die bewustheid van spraakklanke (fonologie), spelpatrone (ortografie), woordbetekenisse (semantiek), grammatika (sintaksis) en patrone van woordvorming (morfologie), vanwaar dit uit alles die nodige platform skep vir leesvlotheid en begrip. Namate die vaardighede verwerf is, kan die leser volle taalgeletterdheid bereik, wat die vermoë insluit om gedrukte materiaal met kritiese analise, gevolgtrekking en samevoeging te benader; akkuraat en samehangend te skryf; en om inligting en insig vanuit teks te gebruik as die basis vir ingeligte besluite en kreatiewe denke.[2]
Die Verenigde Nasies se opvoedkundige, wetenskaplike en kulturele organisasie (UNESCO) beskryf geletterdheid as die "vermoë om te identifiseer, verstaan, interpreteer, skep, kommunikeer en bereken, deur die gebruik van gedrukte en geskrewe materiaal geassosieer met wisselende kontekste. Geletterdheid behels 'n deurlopendheid in onderrig vir die bemagtiging van individue om hul doelwitte te bereik, hul kennis en potensiaal te ontwikkel, en ten volle betrokke te raak by hul gemeenskappe en die breër samelewing."[3]
Verwysings
↑ʼn Onvermoë om lyftaal te "lees" is een van die karaktertrekke van outisme.
↑Margie Gillis, Ed.D., President, Literacy How, Inc., and Research Affiliate, Haskins Laboratories at Yale University; Sally Grimes, Ed.M., Executive Director, Literate Nation and Founder, Grimes Reading Institute; Cinthia Haan, Author and Chair, The Haan Foundation for Children and President, Power4Kids Reading Initiative; Peggy McCardle, Ph.D., M.P.H., Chief, Child Development and Behavior Branch, National Institute of Child Health and Human Development; Louisa Moats, Ed.D., President, Moats Associates Consulting, Inc.; Anthony Pedriana, Author and retired urban schoolteacher and principal; Susan Smartt, Ph.D., Senior Research Associate, National Comprehensive Center for Teacher Quality, Vanderbilt University; Catherine Snow, Ph.D., Author, Researcher and Professor of Education, Harvard Graduate School of Education, Harvard University; Cheryl Ward, M.S.M., C.A.L.P., Co-founder of Wisconsin Reading Coalition and academic language practitioner; Maryanne Wolf, Ed.D., Author and Director, Center for Reading and Language Research, Tufts University.
