Maanmaand

’n Maanmaand is ’n tydseenheid wat gebruik word om die tyd te meet tussen twee opeenvolgende samestande (van volmaan tot volmaan of van donkermaan tot donkermaan). Nes met ’n jaar die geval is, bestaan verskillende definisies, met die gevolg dat die presiese duur daarvan wissel.

’n Maanmaand kan op die volgende vyf maniere gedefinieer word:

Sideriese maand

Die tydperk van die Maan se wentelbaan met betrekking tot die oënskynlik vaste sterre aan die hemelruim, word ’n sideriese maand genoem (van die Latynse woord sidera, "sterre"). Dit dui die tyd aan waarin die Maan terugkeer na dieselfde posisie tussen die sterre, en dit is 27,321661 dae (27 d 7 h 43 m 11,6 s).^[1] Dié soort maand is deur kulture in die Midde-Ooste, Indië en China op die volgende manier waargeneem: Hulle het die lug in 27 of 28 "maanhuise" ingedeel, een vir elke dag van die maand, en die helderste sterre daarin geïdentifiseer.

Sinodiese maand

Die sinodiese maand (van die Griekse woord συνοδικός synodikós, "betreffende ’n sinode") dui op ’n "sinode", dus ’n ontmoeting – in dié geval van die Son en die Maan. Dit is die gemiddelde tyd van die Maan se wentelbaan ten opsigte van die lyn wat die Son en die Aarde verbind. Dit het betrekking op die maanfases, want die Maan se fases hang af van die posisie van die Maan ten opsigte van die Son soos van die Aarde af gesien.

Terwyl die Maan om die Aarde wentel, beweeg die Aarde verder in sy wentelbaan om die Son. Nadat die Maan ’n sideriese maand voltooi het, moet dit nog ’n entjie aanbeweeg om weer die posisie te bereik waar sy hoekafstand van die Son presies dieselfde is. Daarom is die sinodiese maand 2,2 dae langer as die sideriese maand. Daar is dus 13,37 sideriese maande, maar net 12,37 sinodiese maande in ’n Gregoriaanse jaar.

Omdat die Aarde se wentelbaan om die Son ovaal is en nie rond nie, wissel die Aarde se wentelspoed deur die jaar na gelang daarvan of die aarde naby sy apsides, sy periapside (naaste afstand) of apoapside (verste afstand), is. Dieselfde geld vir die Maan se wentelbaan om die Aarde. Vanweë hierdie wisseling in snelhede verskil die tyd tussen spesifieke maanstande dus van sowat 29,18 tot sowat 29,93 dae. Die langtermyngemiddelde is 29,530587981 dae^[2] (29 d 12 h 44 m 2,8016 s). Die sinodiese maand word gebruik om eklipssiklusse te bepaal.^[3]

Tropiese maand

Die tropiese maand is die tyd wat die Maan nodig het om terug te keer na dieselfde ekliptiese lengte gemeet vanaf die lentepunt. As gevolg van die presessie van die nagewenings neem dit die maan minder as ’n sideriese maan om terug te keer na 0°. Dus is ’n tropiese maand jaar ietwat korter: 27,321582 dae (27 d 7 h 43 m 4.7 s).

Anomalistiese maand

Die Maan se wentelbaan is, nes die Aarde s’n, ovaal, en die anomalistiese maand is die tydsduur van ’n maanomwenteling gemeet van een perigeum (naaste afstand van die Aarde af) tot die volgende. Die oriëntasie en vorm van die Maan se wentelbaan is egter nie altyd dieselfde nie. Veral die posisie van die perigeum en apogeum (verste afstand) roteer een keer elke sowat 3 233 dae (8,85 jaar). Dit neem die Maan langer om van een apside tot die volgende te beweeg omdat die apside verder aanbeweeg het tydens dié rotasie (die perigeum beweeg in dieselfde rigting as waarin die Maan wentel). ’n Anomalistiese maand se lengte is sowat 27,554551 dae (27 d 13 h 18 m 33.2 s).

Drakoniese maand

’n Drakoniese maand^[4] is ook bekend as ’n knoopmaand.^[5] Die naam "drakonies" verwys na ’n mitiese draak wat glo in die Maan se knoop gewoon en die Son of Maan tydens ’n verduistering geëet het.^[4] ’n Sons- of maansverduistering is slegs moontlik wanneer die maan by of naby een van die twee punte is waar sy wentelbaan die sonnebaanvlak kruis; dus wanneer dit by of naby sy wentelknoop is.

Die drakoniese of knoopmaand is die gemiddelde tussenpose tussen twee kruising van die Maan met dieselfde knoop. Die knope beweeg geleidelik in die teenoorgestelde rigting as waarin die Maan wentel en daarom is die tyd wat dit duur om deur dieselfde knoop te beweeg korter as ’n sideriese maand: 27,212220 dae (27 d 5 h 5 m 35.8 s).

In die Islamitiese kalender begin die maanmaand wanneer die Maan vir die eerste keer in die aand sigbaar is ná ’n donkermaan, wat tydens ’n konjunksie voorkom. In Antieke Egipte het die donkermaan begin op die oomblik dat die Maan nie meer sigbaar was voor sonsopkoms nie. Tans is die mees gebruikte kalender die Gregoriaanse kalender, waarin die duur van ’n maand nie deur die maansiklus bepaal word nie. Die Islamitiese en Hindoekalender werk egter steeds met maanmaande.^[6]

• Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.