Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Thalia, a musa d'a comedia, agafando una mascara comica - detalle d'o “Sarcofagos d'as Musas”, as nueu Musas y los suyos atributos; marbre, primerías d'o sieglo II aC, Via Ostiense - Museu d'o Louvre.
A comedia ye un d'os cheneros clasicos d'o teatro, dende on s'ha extendillato a atros artes com o cine. Se caracteriza por mantener un tono optimista, con una fin feliz y a sobén por tener elementos d'humor u d'ironía. A vegatas se construye una comedia com a parodia d'una atra obra.
A sobén os personaches d'a comedia se veyen enfrentatos a las dificultatz d'a vida cotidiana, movitos por os suyos propios defectos enta desenlaces felices on se fa escarnio d'a febleza humana. A comedia s'orichina en o l'antiga Grecia, pero se desembolicó en a Edat Meya (poco) y sobre tot en a Edat Moderna, dica arribar en os nuestros días. Como en atros cheneros dramaticos, a la comedia l'acción dramatica la determina o personache protagonista; por este motivo no ye estranio de trobar personaches con tono trachico en dramas comicos, siempre que estos sigan, por decir-lo de bella traza, personaches secundarios.
A comedia ye, chunto con a trachedia, una d'as formas clasicas d'o drama griego, y un d'os tres cheneros dramaticos ditos realistas.
Caracters d'a comedia
A comedia tien una estructura sencilla en a més gran part d'os casos. O conflicto ye chenerato por un regular por a poca virtut d'o protagonista (talment por algun equivoco u problema a lo que ye arrocegato por l'antagonista).
Como caracteristicas, o personache protagonista gosa estar común y corrient y representar un arquetipo, ye dicir, mentiroso, charraie, enamorato, ecetra; ye tamién inocent y inconscient y, a diferencia d'a trachedia, on o personache protagonista tien un profundo sentito etico, en a comedia o protagonista considera a suya moral com una qualitat important; o que lo fa estar muito vital, encara que esto ye més bien un obstaclo pa o personache.
Por ixo, o suyo conflicto dramatico gosa estar, en a més gran part d'as vegatas, con a societat, amés de con ell mesmo, por ixo luita por a superación d'os obstaclos que li impiden de realizar-se con ell mesmo u con esta mesma societat. O desenlace ye feliz por beluna d'as fuerzas que s'oposa a lo protagonista u por totas ellas, de fueras de por qui encarna o defecto, que ha de ser castigato.
A chenero d'a comedia en aragonés
En aragonés a parola "comedia" ye un cultismo derivato d'o latín COMOEDIA, que ye un helenismo derivato d'o griego Komoida, por o que fa part d'os helenismos de l'aragonés; una d'as primeras presencias documentals en aragonés ye da traducción d'o libro "Vidas Semblants"
...por esta ocasion se mouio de faz(er) comedia es a sab(e)r uiersos por reprensio(n) de themistocli como d(e) hombre auaro calupniado lo q(ue) por donos tornaua enla pat(r)ia los exiliados...[1]
Con atro significato y contexto, a locución verbalfer comedia se fa servir amplament en aragonés. A una persona que fa redir intencionadament con o que dice u fa se diz que ye un comediant.[2][3]
En aragonés bi ha pocas comedias escritas. Una d'as pocas ye de principios d'o sieglo XX y escrita en cheso: "Qui bien fa nunca lo pierde".
