- Iste articlo ye sobre o viello condau de Sobrarbe. Ta atros emplegos se veiga Sobrarbe (desambigación).
O Condau de Sobrarbe yera uno d'os viellos condaus que formoron l'antigo Reino d'Aragón y que complegaba as tierras entre os ríos Cinca y Galligo.
A falordia diz que García Ximéniz, un noble d'orichen bascón se rebeló l'anyada 724 contra os arabes en os territorios entre a Cinca y o Galligo. Mientres una d'as batallas, a de l'Aínsa, cuan os cristianos yeran amanaus a reblar apareixió una cruz roya de lumbre dencima d'una carrasca. Dende ixe inte, os exercitos cristianos prencipioron a luitar contra os musulmans con mas fuerza y valor, ganoron ixa batalla y garra cristiano morió; conquerindo asinas l'Aínsa, an que cada dos anyadas fan a fiesta d'a Morisma ta celebrar-lo. Dende allora o territorio prenió o suyo nombre d'ixa cruz sobre l'árbol (en latín "sobre arbre"), asinas como o suyo escudo d'armas.
Sindembargo existe atra interpretación, racionalista, que diz que o nombre Sobrarbe ye derivato d'a sierra d'Arbe.
Sobrarbe a primerías d'o sieglo IX yera mas chicot que a gran comarca que ye hue. Dimpués tenió una expansión enta o norte y enta l'este, y hue se fabla de Viello Sobrarbe y Nuevo Sobrarbe. A división eclesiastica ha conservato muit bien o territorio d'ixe viello condau, que coincide prou bien con l'arciprestato de Sobrarbe.
En a memoria colectiva d'os mas viellos remaneix encara una clara ideya de qué pueblos son en o Sobrarbe tradicional: Sobrarbe abraca o espacio por a Cinca a l'este; a o sud por a sierra d'Olsón (que podría tener o nombre antigo de sierra d'Arbe), dende l'alto d'o Pino dica o tozal de Sebil; a l'ueste por a sierra de Valles, con Morcat como populación muga (a partir d'o Tozal de Surta empecipia Sarrablo, estando as Bellostas a primera localidat Sarrablesa); y a o norte a depresión de l'Ara, asinas no se gosa incluyir ni L'Aínsa ni Boltanya.
