San Chuan de Plan[2][3], en chistabino, o San Juan de Plan, n'español, ye un conceyu oscense (España), actual cabecera del Valle de Gistaín na contorna altoaragonesa de Sobrarbe. La so población ye de 153 habitantes (2009) nuna superficie de 55,53 km² y una densidá de 2,76 hab/km².
El so términu municipal llinda al norte y oeste col términu de Gistaín, con Plan al sur y suroeste, con Villanova al sureste, al este con Sahún y Benasque, estos trés últimos conceyos coles sos cabeceres nel vecín Valle de Benasque.
La llocalidá
San Juan ye una llocalidá del Valle de Gistaín asitiáu a 1120 m sobre'l nivel del mar, construyíu dafechu nos bancales que s'asitien percima de la villa de Plan, a menos d'un quilómetru de dicha llocalidá, xunto a la ribera del Cinqueta. Se documentó la so esistencia per primer vegada nel añu 1020. Tuviera importancia minera histórica y amás ye llugar de tradiciones numberoses y bien calteníes.
El nucleu de San Juan ye una población que gatuña'l monte pos s'atopa dafechu nuna rimada descendente dende los bancales más elevaos onde tamién s'atopa la villa de Gistaín hasta'l ríu. Toles cais de la llocalidá atópase en pendiente, y la naturaleza túvose qu'afaer a la redolada, una y bones toles cases tienen entrada por más d'una planta, al ser frecuente que los sos llaterales apuerten a cais a distintu altor.
Una hestoria típica de la llocalidá narra los oríxenes de la población y atribuyir a la necesidá que tuvieron los habitantes d'otru pueblu que s'atopaba nel monte (llamáu Ligüés) d'abandonalo ya instalase nesti llugar, yá que una invasión de culiebres máxiques (llamaes lacuercos) -yos imposibilitaba la vida na so aldega de procedencia. Ligüés o les sos ruines nunca s'atoparon, y supónse que la so esistencia foi tamién imaxinaria, o bien una deformación de la pallabra "lacuers" (vocalizada /lacués/) pos esa yera la pronunciación del términu lacuercos antes de la paulatina castellanización del aragonés local.
La ilesia de San Xuan, consagrada al mesmu santu que la llocalidá (San Xuan Bautista), ye románica y atópase bien caltenida, anque como tantes ilesies del Alto Aragón, reformar nel sieglu XVI y perdió dalgunos de les traces típiques de los sos oríxenes. La ilesia, fecha na parte baxa del nucleu xunto al ríu, tien el campusantu enfrente, trazando lo que podría recordanos a una era de tría, ye pintorescu y siempres s'atopa decoráu con nueves flores pal día de 1 de payares Tolos Santos.
La Ponte de los pecadores ye una ponte que crucia sobre'l ríu Cinqueta a 50 metros sobre'l so calce, y escasos metros agües arriba del pueblu de San Juan. Por ella pasa una pista escontra los bancales de l'aguada llamada Don dela Par, xunto al ribayu del Sen que baxa pol enclave conocíu como Engrota dende'l ibón del Sen.
San Juan ye, xunto con Plan, el pueblu que tenía derechu natural sobre l'empléu de los campos na ribera del Cinqueta, nes finques de La Cuesta y tol conxuntu de finques que traviesa'l ribayu de Simierre, siendo precisamente per delantre del so caserío onde'l valle de Gistaín faise más anchu. Esiste una pista que fai la xubida hasta les Bordes de San Mamés (anejas a una ermita onde s'efectúen diverses celebraciones añales) dende'l llau noroeste del nucleu.
Cinqueta y Valle de Gistaín per delantre de San Juan. No fondero apréciase'l claru onde s'alluguen la ermita y bordes de San Mamés.
↑Según apaez nel Decretu Llexislativu 2/2006, de 27 d'avientu, del Gobiernu d'Aragón, pol que s'aprueba'l testu refundíu de la Llei de Delimitación Comarcal d'Aragón.
