Walter Benjamin nació nuna acomodada familia dedicada a lo negocios d'orixe ashkenazi, totalmente integrada, nel Berlín del Imperiu Alemán (1871-1918). El patriarca, Emil Benjamin, yera banqueru en París, pero treslladárase a Alemaña, onde trabayó como anticuariu en Berlín; más tarde, cásase con Pauline Schönflies. Walter Benjamin, nes sos reflexones, recuerda con tenrura los cuentos que-y cuntaba'l so madre, que sirviéronlu como base pa una de les sos teoríes: «el poder de la narración y de la pallabra sobre'l cuerpu». Cavilgó sobre la rellación que los cuentos establecíen ente la tradición y l'actualidá.[10]En 1905, por cuenta del so fráxil salú, los sos padres unviáron-y a un internáu nel mediu rural, en Turinxa. Dos años más tarde, en 1907, volvería a la so escuela en Berlín.
En 1912, a la edá de venti años, ingresa na Universidá de Friburgu (Alemaña), pero a la fin del segundu semestre vuelve a Berlín y matricúlase na Universidá de Berlín pa siguir los sos estudios de Filosofía. Ellí conoció'l Sionismu, que los sos padres, ufiertándo-y una educación lliberal, nun-y habíen inculcado. Benjamin nun profesaba la relixosidá ortodoxa; tampoco abrazó'l Sionismu políticu, sinón que desenvolvió un "Sionismu cultural" que valoraba la riqueza y l'estética cultural del misticismu xudíu. Benjamin defendió'l Xudaísmu como parte fundamental de la cultura d'Europa. Pa él, el pueblu xudíu yera'l más distinguíu portador de lo espiritual nes cultures del mundu.
Tamién, mientres los sos años na universidá, xunir a la "Unión d'Estudiantes llibres", de la que foi escoyíu presidente. Pa tal asociación escribió diversos escritos sobre la necesidá d'una reforma educativa y cultural. Al nun ser reelixíu como presidente, volvió a la Universidá de Friburgu, onde asistió con especial interés a les clases de Heinrich Rickert. Tamién viaxó a Francia ya Italia. Nos sos años universitarios tuvo'l valor d'impugnar l'orixe teóricu del formalismu (Wölffin). Escribió sobre la so esmolición pol llinguaxe como pieza clave de la vida. «L'home comunicar nel llinguaxe, non pol llinguaxe». Sufrió doble discriminación como intelectual xudíu y d'esquierdes.
En 1914, al españíu de la Primer Guerra Mundial, quixo apuntase, pero acabó tomando partíu pola corriente pacifista de la esquierda europea radical, que refugaba la participación y la collaboración cola que llomaben de "carnicería humana interimperialista". Benjamin fuera fuertemente impresionáu pol suicidiu de dos amigos combatientes. Empezó la traducción de les obres de Charles Baudelaire al alemán. Un añu más tarde, en 1915, matricular na Universidá de Múnich, onde conoció a Rainer Maria Rilke y a Gershom Scholem, que se convertiría nel so amigu. Aquel añu escribió sobre'l poeta románticu alemán Friedrich Hölderlin.
En 1917, matricular na Universidá de Bern, ellí conoció a Ernst Bloch y a Dora Sophie Pollack (1890-1964), cola que se casaría más tarde. Con Dora tuvo un fíu, Stefan Raphaël (1918-1972). Buscó una tema pa la so tesis, y atópase na filosofía de Kant y Platón. Defendió la so tesis Begriff der Kunstkritik in der Deutschen Romantik (El conceutu de la crítica d'arte nel Romanticismu alemán) en 1919. Tuvo'l proyeutu de fundar una revista, pero fracasó. Nesti periodu tamién escribió un testu nel qu'analizaba'l conceutu de «mitu», y empecipió una rellación cola direutora de teatruAsja Lācis.[1]
Quixo entrar como profesor na universidá, pero refugar por ser xudíu. Escribió L'orixe del drama barrocu alemán, onde trabayó'l conceutu de «alegoría»; con él, dexó n'evidencia la so concepción mesiánica de la vida.
Nesta etapa abrazó'l materialismu y estremó tou lo demás, y equí afirmó la so posición ante los enclinos del momentu: enxamás militaría nel sionismu nin nel comunismu nin nel fascismu. Pa él, la salvación de la humanidá ta amestada a la salvación de la naturaleza. Quedó esteláu coles obres de Marcel Proust y Charles Baudelaire, observadores natos de la vida. En 1926 morrió'l so padre y entós partió a Moscú, onde escribió un diariu y confirmó la so teoría sobre los enclinos políticos, lo cual provocó que s'aisllara por completu. Nel 29 rompió la so rellación con Asja y un añu dempués morrió la so madre: viose obligáu a hipotecar el so heriedu pa pagar les esixencies de la so muyer. Foi una etapa difícil, pero'l so romanticismu fíxo-y pensar que yera l'entamu d'una nueva vida.
Placa memoria onde vivía Walter Benjamin n'Eivissa.
Criticó ensin piedá a Hitler, la teoría fascista y a la hipocresía de la democracia burguesa y al Capital Financieru ya Industrial alemán que sofitó al nazismu como forma de Contrarrevolución preventiva contra los socialistes. Intentó conciliar el marxismu col so heriedu cultural xudía y colos enclinos artísticos Vanguardistas. Nel 30 consiguió axuntar la so biblioteca y en 1931 esperimentó col ḥaxís; inspiráu nel testu "ḥaxís" de Charles Baudelaire, escribió sobre un club del sieglu XIX nel que s'axuntaba pa consumilo. Foi bien amigu del so colega filósofu Ernst Bloch, socialista marxista, d'orixe xudíu.
En 1932, mientres la crisis anterior a l'asunción al poderde Hitler, Walter Benjamin foi a la islla española d'Eivissa mientres dellos meses. Depués treslladóse a Niza, onde consideró suicidase, al percibir la importancia sociu-política y cultural del quema del Reichstag (27 de febreru de 1933), como l'asunción nazi de facto, de tol poder n'Alemaña. Pola posterior persecución de los xudíos y de los marxistes, treslladóse a París, pero, enantes de faelo, buscó abellugu en Svendborg, na casa de Bertold Brecht y en Sanremo, onde vivía la so ex esposa Dora. Escribió a Scholem sobre una fatiga infinita que-y invadía.
Yá nun volvió nunca más a Berlín, una y bones el fascismu torgar. Tuvo la necesidá de venceyase a daqué por que lo caltuviera, asina que buscó'l sofitu de los tamién filósofos marxistes-críticos, Adorno y Horkheimer. Esti postreru acusólu de nun ser un bon materialista. Benjamin malvivía colo que cobraba d'esta escuela, polo que decidió nun salir de casa y aisllóse social y físicamente. Tamién se venceyó al círculu de Georges Bataille.
Los paisaxes parisinos son una nueva teorización de la historia moderna. Les condiciones de la so esistencia empioraben cada vegada más. Taba bien enfermu y nel so últimu testu espresó la so esperanza más escatolóxica: «Sumió toa desesperación; el pensamientu relixosu y políticu» fundar n'unu solu. El 14 de xunu de 1940, tres la ocupación de la ciudá poles tropes nazis, fuxó de París.
Escuela de Frankfurt
Estrechu collaborador de la Escuela de Frankfurt —a la que sicasí nunca tuvo direutamente acomuñáu—, afixo la so temprana vocación pol misticismu al materialismu históricu, al que s'entornó nos sos últimos años, apurriendo una visión única na filosofía marxista. Como eruditu lliterariu, carauterizar poles sos traducciones de Marcel Proust y Charles Baudelaire. El so ensayu El llabor del traductor ye unu de los testos teóricos más célebres y respetaos sobre l'actividá lliteraria de la traducción.
Benjamin caltuvo una estensa correspondencia con Theodor Adorno y con Bertolt Brecht y dacuando recibió financiamientu de la Escuela de Frankfurt so la direición de Theodor Adorno y Max Horkheimer. Les influencies competitives del marxismu de Brecht, la teoría crítica de la Escuela de Frankfurt, el discursu marxista heterodoxu de Bloch, les Vanguardies Artístiques, l'heriedu hegeliana y dialéutica, y el misticismu xudíu del so amigu Gershom Scholem fueron centrales nel trabayu de Benjamin, anque nunca llogró resolver les sos diferencies dafechu. Les Tesis sobre la filosofía de la historia, unu de los últimos testos de Benjamin, foi lo más cercano a tal síntesis, que xunto colos ensayos La obra d'arte na dómina de la so reproductibilidad téunica y Pa una crítica de la violencia, son los sos testos más lleíos.
La so vuelta al marxismu na década de 1930 deber en parte a la influencia de Bertolt Brecht, que la so crítica marxista a la estética dexará-y desenvolver el teatru épicu y el so 'efeutu de distanciamientu o (Verfremdungseffekt) (efeutu de extrañamiento o alienación). El so amigu Gershom Scholem, fundador del estudiu académicu de la Cabalá y misticismu xudíu, tuvo gran influencia en Benjamin.
Influyíu pol antropólogu suizu Johann Jakob Bachofen (1815-1887), Benjamin acuñó'l términu "perceición aura", que denota la facultá estética por aciu la cual la civilización puede recuperar una apreciación del mitu.[11] El trabayu de Benjamin cítase críticamente de cutiu nos estudios académicu y lliterariu, especialmente los ensayos "La xera del traductor" (1923) y "La obra d'arte na era de la reproducción téunica "(1936). Aldericó con Adorno por non pode salir ésti de la so ríxida posición "aurea" del arte, que nun podía faelo incorporar al arte al elementu industrial (cine o Jazz, por casu), y que resabiaba de la cultura de mases. Benjamin antemana toos estos fenómenos.
Walter Benjamin morrió'l 26 o 27 de setiembre de 1940 en Portbou, (España), n'inxiriendo una dosis letal de morfina nun hotel de la llocalidá fronteriza pirenaica,[12] dempués de que'l grupu de refuxaos xudíos qu'integraba fora interceptáu pola policía española cuando intentaba salir de Francia ensin visar riquida. El so amigu Theodor Adorno ayudára-y a llograr visar de tránsitu n'España y d'entrada n'Estaos Xuníos, onde lu esperaba, pero'l filósofu escarecía del permisu francés de salida del país galu. A pesar de qu'otros compañeros de viaxe nes sos mesmes circunstancies, como la fotógrafa Henny Gurland futura esposa d'Erich Fromm y el so fíu, Carina Birman y Sophie Lipmann, consiguieron finalmente pasar per España y llegar a Lisboa, Benjamin nun quixo esperar ante la medrana de tener que volver a Francia y cayer en manes de la Gestapo, polo que decidió acabar cola so vida.[13][14] La restricción a visar llograes en Marsella ensin visáu de salida, como la que Benjamin tenía, foi llevantada poles autoridaes españoles pocos díes dempués.[15]
Los sos compañeros de viaxe pagaron l'arriendu del nichu 563 por cinco años, onde folgaron los restos del filósofu hasta que fueron treslladaos a la güesera del campusantu.[16] Nel certificáu de fallecimientu figura'l nome de Benjamín Walter, fináu por causa de un aneurisma cerebral, lo que según Linhard fixo posible qu'un campusantu católicu acoyera los restos del pensador xermanu, evitando entueyos burocráticos. Nel campusantu de Portbou hai un monumentu en memoria del filósofu.
El documental Quién mató a Walter Benjamin…, de David Mauas, ye una reflexón sobre la historia y el so discursu. En pallabres del mesmu direutor: "el filme antepón una interrogante como si d'aquel cepiyu al aviesu de la historia' tratárase, proponiendo una construcción benjaminiana sobre la mesma muerte del pensador, articulando na so propia narrativa los problemes derivaos del discursu históricu y la so construcción”. El filme pon en dulda la teoría del suicidiu y la documentación esistente, amás d'allumar una situación de frontera, dando voz a los 'anónimos' de la historia, inspirándose na conocida máxima benjaminiana. Señalándose a los axentes Nazis na España fascista de Franco como direutamente, los asesinos de Benjamin.
Per otru llau, un curiosu y polémicu artículu de Stuart Jeffries, tituláu «Did Stalin Killers liquidate Walter Benjamin?» (The Observer, 8 de xunetu de 2003), afirma que Benjamin nun se suicidó, sinón que foi asesináu por axentes secretos estalinistes. Llegóse a afirmar que nun se tienen pruebes de que realmente fuera un suicidiu, y hasta que se taba alministrando morfina y los médicu que lu atendieron supunxeron qu'un escesu del narcóticu pudo acabar cola so vida.
Según el so biógrafu Bruno Tackels, Benjamin dexó na habitación onde terminó la so vida una nota empobinada a Henny Gurland que dicía:[17]
Nuna situación ensin salida, nun tengo otra eleición que la de terminar. Ye nun pequeñu pueblu asitiáu nos Pirineos, nel que naide me conoz, onde la mio vida va acabase. Ruégolu que tresmita los mios pensamientos al mio amigu Adorno y que-y esplique la situación a la cual vi conducíu. Nun dispongo de tiempu abondu pa escribir toles cartes que deseyaría escribir.
Obra de Walter Benjamin
Obra publicada n'español (incompletu)
Cuadru de Paul Klee (1920), Angelus Novus. Benjamin inspirar nél pa la so tesis sobre "l'ánxel de la historia".
El conceutu de crítica d'arte nel Romanticismu alemán (1917).
Begriff der Kunstkritik in der deutschen Romantik, Berna, A. Francke, 1920, 111 pp.
Charles Baudelaire, Tableaux Parisiens. Deutsche Übertragung mit einem Vorwort über die Aufgabe des Übersetzers, alemán y frnacés, Heidelberg, Richard Weißbach 1923, XVII+67 pp.
Einbahnstraßy, Berlín, Rowohlt, 1928, 83 pp.
Ursprung des deutschen Trauerspiels, Berlín, Rowohlt, 1928, 258 pp.
Gesammelte Schriften. Unter Mitwirkung von Theodor W. Adorno und Gershom Scholem hrsg. von Rolf Tiedemann und Hermann Schweppenhäuser. Bände I–VII, Suppl. I–III (in 17 vols). 1. Auflage, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1972–1999. Revidierte Taschenbuch-Ausgabe: Bände I–VII (in 14 vols), Suhrkamp, Frankfurt del Main, 1991
Band I/1: Abhandlungen, S. 1–430. Der Begriff der Kunstkritik in der deutschen Romantik; Goethes Wahlverwandtschaften; Ursprung des deutschen Trauerspiels; Das Kunstwerk im Zeitalter seiner technischen Reproduzierbarkeit, Erste und Zweite Fassung
Band I/2: Abhandlungen, S. 435–796. Charles Baudelaire. Ein Lyriker im Zeitalter des Hochkapitalismus, 3 Teile: Das Paris des Second Empire bei Baudelaire, Über einige Motive bei Baudelaire, Zentralpark; Über dean Begriff der Geschichte; Selbstanzeige der Dissertation; L'œuvre d'art à l'époque de sa reproduction mécanisée; Notes sur les Tableaux parisiens de Baudelaire.
Band I/3: Abhandlungen, S. 797–1272. Anmerkungen der Herausgeber
Band II/1: Aufsätze, Essays, Vorträge, S. 1–406.
Band II/2: Aufsätze, Essays, Vorträge, S. 407–813.
Band II/3: Aufsätze, Essays, Vorträge, S. 815–1526.
Band III: Kritiken und Rezensionen, 727 S. Kritiken und Rezensionen 1912–1939/1940; Anhang: Entwürfe zu Rezensionen; Vorschläge für dean Besprechungsteil der Zeitschrift für Sozialforschung
Band IV/1: Kleine Prosa/ Baudelaire Übertragungen, S. 1–605.
Band IV/2: Kleine Prosa/ Baudelaire Übertragungen, S. 607–1108. Illustrierte Aufsätze; Hörmodelle; Geschichten und Novellistisches; Miszellen
Band V/1: Das Passagen-Werk, S. 1–654.
Band V/2: Das Passagen-Werk, S. 655–1350.
Band VI: Estace, Autobiographische Schriften, 840 S. Zur Sprachphilosophie und Erkenntniskritik; Zur Geschichtsphilosophie und Erkenntniskritik; Lebensläufe; Aufzeichnungen 1906–1932; Berliner Chronik um Neunzehnhundert
Supp. II: Marcel Proust, Im Schatten der jungen Mädchen, 535 S.
Supp. III: Übersetzung (mit Franz Hessel): Marcel Proust, Guermantes, 596 S.
Écrits français, Paris, Gallimard, 1991, presentaos por Jean-Maurice Monnoyer.
Briefe. edit. y anotáu por Gershom Scholem y Theodor W. Adorno. 2 Bände. Frankfurt del Main, Suhrkamp, 1955.
Gesammelte Briefe. Hrsg. vom Theodor-W.-Adorno-Archiv. 6 Bände, hrsg. von Christoph Gödde und Henri Lonitz. Frankfurt del Main, Suhrkamp, 1995–2000.
Arendt und Benjamin: Texte, Briefe, Dokumente, edición de Detlev Schöttker y Erdmut Wizisla. Frankfurt del Main, Suhrkamp, 2006, ISBN 978-3-518-29395-9.
"Récits d'Eivissa et autres écrits", textes de la période d'Eivissa, 1932-33, traducción y prefaciu de Pierre Bayart, éd. Riveneuve, 2011 {ISBN 978-2-36013-067-2}
Werke und Nachlaß. Kritische Gesamtausgabe, edición de Henri Lonitz y Christoph Gödde. 21 vols. (geplant), Suhrkamp, Frankfurt del Main / Berlín dende 2008
Band 3: Der Begriff der Kunstkritik in der deutschen Romantik, edición de Uwe Steiner. 2008, ISBN 978-3-518-58501-6
Band 8: Einbahnstraßy, edición de Detlev Schöttker cola collaboración de Steffen Haug. 2009, ISBN 978-3-518-58524-5
Kapitalismus als Religion [fr 74], S. 100, In: Zur Geschichtsphilosophie, Historik und Politik. 1921, In: Band VI: Estace, Autobiographische Schriften.
Hitlers herabgeminderte Männlichkeit... [fr 75], S. 103
Das Passagen-Werk (1928–1929, 1934–1940), edición de Rolf Tiedemann, 2 volúmenes, Suhrkamp Frankfurt am Main 1983 [Taschenbuchausgabe]
Berliner Kindheit um Neunzehnhundert (1932–1934/1938), con un epílogu de Theodor W. Adorno y un postscriptum de Rolf Tiedemann. Fassung letzter Hand und Estace aus früheren Fassungen. Suhrkamp, Frankfurt del Main, 1987
Berliner Kindheit um Neunzehnhundert, edición de Gießener Fassung, con un epílogu de Rolf Tiedemann. Suhrkamp, Frankfurt del Main, 2000
Victor Malsey, Uwe Raseh, Peter Rautmann, Nicolas Schalz, Rosi Huhn, Passages. D'après Walter Benjamin / Passagen. Nach Walter Benjamin. Mainz: Herman Schmidt, 1992. ISBN 3-87439-251-1
de Man, Paul. (1986). "'Conclusions': Walter Benjamin's 'Task of the Translator'," in The Resistance to Theory. Minneapolis: University of Minnesota Press. páxs. 73–105. ISBN 0-8166-1294-3
Gandler, Stefan (2009). "Interrupción del continuum históricu en Walter Benjamin," en Gandler (2009). Fragmentos de Frankfurt. Ensayos sobre la Teoría crítica. Méxicu: Sieglu XXI Editores, páxs. 37-84. ISBN 978-968-23-0070-7.
Gandler, Stefan (2010). "The Concept of History in Walter Benjamin's Critical Theory," in Radical Philosophy Review, San Francisco, CA, Vol. 13, Nr. 1, páxs. 19-42. ISSN 1388-4441.
Hamacher, Werner. Pa la filoloxía / 95 Tesis sobre la filoloxía. Buenos Aires, Miño y Dávila editores, 2011.
Hamacher, Werner, Lingua amissa, Buenos Aires, Miño y Dávila editores, 2012.
Jacobson, Eric. (2003). Metaphysics of the Profane: The Political Theology of Walter Benjamin and Gershom Scholem. New York: Columbia University Press, ISBN 978-0-231-12657-1, S. 352ff.
Kerik, Claudia, ed. (1993). En redol a Walter Benjamin. Méxicu, D.F.: Universidá Autónoma Metropolitana. ISBN 9789706201423
Lindner, Burkhardt, ed. (2006). Benjamin-Handbuch: Leben – Werk – Wirkung Stuttgart: Metzler. ISBN 978-3-476-01985-1 (paper)
Löwy, Michael. (2003). Walter Benjamin: Avisu de Quema. Una llectura de les tesis "Sobre'l conceutu d'historia". Buenos Aires: Fondu de Cultura Económica. ISBN 9505575769.
Menke, Bettine. (2010). Das Trauerspiel-Buch. Der Souverän – das Trauerspiel – Konstellationen – Ruinen. Bielefeld: transcript-Verlag. ISBN 978-3-89942-634-2.
Perret, Catherine "Walter Benjamin sans destin", Ed. La Différence, Paris, 1992, rééd. revue et augmentée d'une préface, Bruxelles, éd. La Lettre volée, 2007.
Perrier, Florent, ed., Palmier, Jean-Michel (Author), Marc Jimenez (Preface). (2006) Walter Benjamin. Le chiffonnier, l'Ange et Le Petit Bossu. Paris: Klincksieck. ISBN 978-2-252-03591-7
Pignotti, Sandro (2009): Walter Benjamin - Judentum und Literatur. Tradition, Ursprung, Lehre mit einer kurzen Geschichte des Zionismus. Rombach, Freiburg ISBN 978-3-7930-9547-7
Plate, S. Brent (2004) Walter Benjamin, Religion and Aesthetics. London: Routledge. ISBN 978-0-415-96992-5
Roberts, Julian (1982). Walter Benjamin. London: Macmillan.
Rudel, Tilla (2006): Walter Benjamin L'Ange assassiné, éd. Menges - Place Des Victoires, 2006
Scheurmann, Ingrid, ed., Scheurmann, Konrad ed., Unseld, Siegfried (Author), Menninghaus, Winfried (Author), Timothy Nevill (Translator) (1993). For Walter Benjamin - Documentation, Essays and a Sketch including: New Documents on Walter Benjamin's Death. Bonn: AsKI y.V. ISBN 3-930370-00-X
Scheurmann, Ingrid / Scheurmann, Konrad (1995). Dani Karavan - Hommage an Walter Benjamin. Der Gedenkort 'Passagen' in Portbou. Homage to Walter Benjamin. 'Passages' Place of Remembrance at Portbou. Mainz: Zabern. ISBN 3-8053-1865-0
Scheurmann, Konrad (1994) Passages Dani Karavan: An Environment in Remembrance of Walter Benjamin Stedelijk Museum Amsterdam. Bonn: AsKI y.V. ISBN 3-930370-01-8
Scholem, Gershom. (2003). Walter Benjamin: The Story of a Friendship. Trans. Harry Zohn. New York: New York Review Books. ISBN 1-59017-032-6
Steinberg, Michael P., ed. (1996). Walter Benjamin and the Demands of History. Ithaca: Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-3135-7 (cloth) -- ISBN 978-0-8014-8257-1 (paper)
Steiner, Uwe. (2010). Walter Benjamin: An Introduction to his Work and Thought. Trans. Michael Winkler. Chicago and London: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-77221-9
Taussig, Michael. (2006). Walter Benjamin's Grave Chicago: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-79004-6.
↑Identificador GND: 1047392364. Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Última actualización: 29 setiembre 2021. Data de consulta: 25 agostu 2022. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
↑Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
↑P. 170, "La reconciliación del mitu: Homenaxe de Benjamín hasta Bachofen". Malí, Joseph. Diariu de la Historia de les idees, vol. 60, N º 1. (Xineru de 1999), pp 165-87
↑Bauso, Matías (2012). Una épica de los últimos intres: Tratáu d'adioses. Epitafios. Estertores. Sollutos. Xestos postreros y pallabres. Penguin Random House Grupu Editorial Arxentina, páx. 209. ISBN 9500737663, 9789500737661.
↑Capella, Juan Ramón (1990). «Apuntes sobre la muerte de Walter Benjamin». Mentanto (43): páxs. 101. ISSN0210-8259.
↑Tackels, Bruno. Walter Benjamin. Une vie dans les textes. Arles, 2009, p. 642
Quién mató a Walter Benjamin..., un filme documental de David Mauas sobre les circunstancies de la muerte del filósofu, España/Holanda/Alemaña, 2005, 73'
«De Montaigne a Walter Benjamin», ensayu de Claudia Kerik sobre'l papel de la cita testual nel Llibru de los pasaxes (Das Passagen-Werk). Revista Letras Libres, Non. 134, Febreru 2010.
«Walter Benjamin y París»Archiváu 2007-02-08 en Wayback Machine, artículu de Renato Ortíz alrodiu de la obra de Walter Benjamin París capital del sieglu XIX, obra inacabada y fragmentaria que Benjamin empecipió nel añu 1927 col títulu de Los pasaxes (Das Passagen-Werk).
Betancourt, Alex. (2008). «Pensando'l presente y suañando el pasáu: la política y la historia nel Proyeutu de los pasaxes de Walter Benjamin»(enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión)., en Tabula Rasa nᵘ8, xineru/xunu de 2008.
Lima, João Gabriel; Baptista, Luis Antonio. Itinerariu del conceutu d'esperiencia na obra de Walter Benjamin. Revista Princípios, vol. 20, n. 33, 2013.(enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
