112. viteška brdska brigada

112. viteška brdska brigada^[1] je vojna jedinica koja je tokom rata u Bosni i Hercegovini bila u sastavu Prvog korpusa Armije RBiH. Jedna je od prvih brigada kojoj je dodijeljen počasni naziv viteška.

19. maja 1992. godine formira se 1. samostalni bataljon Okružnog štaba odbrane Sarajevo dok se od drugih uspostavljenih jedinica 1. jula 1992. godine formira 15. pješadijska brigada TO Novi Grad. Na organizovanju i formiranju ovih jedinica u sarajevskim naseljima Buća potok, Boljakov Potok, Briješće i Sokolje, pored ostalih veliku ulogu odigrao je Safet Zajko. Daljim jačanjem Armije RBiH dolazi do ukrupnjavanja i jačanja vojnih formacija tako da se spajanjem ove dvije jedinice 1. oktobra formira 2. motorizovana brigada sa Safetom Zajkom kao komandantom brigade.

Pri masovnoj demobilizaciji i reorganizaciji jedinica 12. divizije, 13. oktobra 1995. zajedno sa 102. brdskom brigadom ušla je u sastav 129. brdske brigade.

Prve borbene aktivnosti jedinica od kojih je kasnije nastala 2. viteška motorizovana brigada vođene su već 5. aprila 1992. godine na Šiljevića brdu, koti koja se nalazi iznad naselja Boljakov potok, kada je počeo prvi oružani sukob sa jedinicama Vojske Republike Srpske. Potom slijede aktivnosti u sklopu značajne akcije na deblokadi i oslobađanju kasarne Jusuf Džonlić, a koje su se vodile od sredine maja do sredine juna 1992. godine i koja je bila presudna za grad Sarajevo, a samim time i za BiH. Uslijedila je Pofalićka bitka, koja se odvijala 16. maja te prve ratne godine. Velika vojna pobjeda u zoni djelovanja 2. viteške brigade bila je odbrana sarajevskog naselja Sokolje u decembru 1992. godine. Vojska Republike Srpske je 27. januara i 18. marta 1993. pokušala zauzeti Sokolje, ali su i ovaj put snage predvođene komandantom Safetom Zajkom spriječile zauzimanje Sokolja, koje dobiva naziv naselje heroja. U bici vođenoj na Mijatovića kosi, prilikom koje je osvojeno brdo Žuč, 12. juna 1993. godine poginuo je zamjenik komandanta brigade Safet Isović zvani Tigar sa Žuči. Pet dana poslije na Mijatovića kosi poginuo je i legendarni komandant 2. viteške brigade Safet Zajko.^[2]

Na svom viteškom ratnom putu, 43 pripadnika ove brigade i dva pripadnika 1. samostalnog bataljona odlikovana su najvišim ratnim odlikovanjem Zlatni ljiljan. Za naročito ispoljene zasluge u odbrani Republike, zaštiti građana, iskazanoj hrabrosti, odlučnosti i požrtvovanju u izvršavanju borbenih i drugih zadataka, kao i ostvarenim ukupnim rezultatima u borbi protiv agresora 15. aprila 1993. godine Naredbom Štaba vrhovne komande OS RBiH, povodom prve godišnjice Armije RBiH, 2. motorizovanoj brigadi dodijeljen je i počasni naziv viteška.

Ordenom heroja oslobodilačkog rata posthumno je odlikovan Safet Zajko. Safet Isović je posthumno odlikovan Ordenom za vojne zasluge sa zlatnim mačevima, dok je Smail Šikalo posthumno nagrađen Medaljom za hrabrost.

• Prvi korpus Armije RBiH
• Safet Zajko

• Smail Čekić i grupa autora (2017). Prvi korpus Armije Republike Bosne i Hercegovine (1. izd.). Sarajevo: Institut za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava Univerziteta u Sarajevu. ISBN 978-9958-028-25-0.