Arhipelag je grupa ostrva jednake geološke građe i nastanka. Obično se nalaze na otvorenom moru, dok se rjeđe nalaze u bllizini velike kopnene mase. Često su vulkanskog porijekla, oblikujući se duž okeanskih hrbata ili vrućih tačaka, ali postoje mnogi drugi procesi koji djeluju na njihovo stvaranje, uključujući eroziju i depoziciju.
Najveća država arhipelaškog tipa na svijetu, po površini je Indonezija,[1] ostrvska država koja se sastoji od preko 13.000 ostrva.
Etimologija
Grčka riječ koja je označavala termin arhipelag u početku se odnosila na grupu ostrva u istočnom dijelu Sredozemnog mora, između Grčke, Male Azije i ostrva Krete. Taj dio, tj. Egejsko more (grčki αρχιπέλαγος, italijanski Arcipelago), doslovno znači "glavno more", od grčkog arkhi (glavni) i pelagos (more).
Geografske vrste
Arhipelag se može naći izolovan unutar velike vodene površili ili u blizini velikih kopnenih masa. Na primjer, Škotska ima više od 700 ostrva koja okružuju kopno i formiraju arhipelag.
Arhipelazi su često vulkanskog porijekla i formiraju se duž lukova ostrva generisani subdukcionim zonama ili zonama vrućih tačaka. Također mogu nastati kao reultat erozije, depozicije i elevacije zemlje. U zavisnosti od njihovog geološkog porijekla, ostrva koja formiraju arhipelag mogu se nazvati okeanskim ostrvima, kontinentalnim fragmentima i kontinentalnim ostrvima.[2]
Okeanska ostrva su uglavnom vulkanskog porijekla i u znatnoj mjeri su udaljena od kopna, odnosno određenog kontinenta. Primjer ovakvih arhipelaga su Havajska ostrva, Uskršnje ostrvo ili Ostrvo Amsterdam koje se nalazi u južnom dijelu Indijskog okeana.
Kontinentalni fragmenti odgovaraju zemljišnim masama koje su odvojene od kontinentalne mase usljed tektonskog pomjeranja. Primjer ovakvih arhipelaga su Ostrva Farallon na obali Kalifornije.
Kompleti ostrva nastalih blizu obale kontinenta smatraju se kontinentalnim arhipelazima kada su dio istog kontinentalnog pojasa. Primjeri ovakvih ostrva su ostrva koja se nalaze unutar unutrašnjeg prolaza u blizini Britanske Kolumbije.
