Cynhanes yw'r term a ddefnyddir i gyfeirio at y cyfnod maith cyn ymddangosiad y cofnodion ysgrifenedig cyntaf, mewn cyferbyniaeth â hanes. Mae hanes yn tynnu ar ffynonellau ysgrifenedig felly, tra bod cynhanes yn dibynnu ar dystiolaeth archaeolegol. Mae ei hyd a'i barhâd yn amrywio o le i le yn y byd.
Yn Ewrop y cyfnodau traddodiadol ar gyfer cynhanes yw:
Gweler hefyd