«
Dal vòlti a gh'è da scavàr in fiṅ a i òs par rivàr a 'l cōr.»
(Tagline dal film)
Un sapore di ruggine e ossa (Un savōr ad ruśna e òs) 'l è 'n film dramàtic dal 2012 ad Jacques Audiard trat da la racòlta 'd racònt “Rust and Bone” (Ruśna e Òs) ad Craig Davidson. A la prutagunìsta, la Marion Cotillard, i gh'aṅ scanślâ 'l gambi a 'l computer in pòst-prudusiòṅ.
'L è stâ preśentâ a 'l 65śum Fèstival ad Cannes e pò 'l à purtâ a cà quàtar Prèmi César in dal 2013.
Sunt
Alain van Versch (Matthias Schoenaerts) 'l è 'n śōvan ad vint-sinc an sénsa lavōr c'n un putèṅ ad sinc an, Sam (Armand Verdure), da mantgnìr dòp ch'al 'l è andâ a tōr da la sò èx mujér. Adès al viṿ da sò surèla Anna (Corinne Masiero) ch'la stà a Antibes, in dla Còsta Aśùra, faghénd la caséra in un supermarcâ. Lò al s pòrta adrē al scutmàj 'd Alì parchè na vòlta al fava 'l pùgil e 'l à anc laurâ p'r un pôc in un masèl.
Par guadagnàr di bèsi al s mét a far al casa-fóra in na discutéca dal pòst e na nòt al salva na ragàsa ch'l'andàva in a risć 'd èsar viulentàda lè dèntar, la Stéphanie (Marion Cotillard). Alain al s śibìs ad scarusàr-la a cà parchè lē la pèrd dal sangṿ da 'l naś. Durànt al viàś lò al buta 'l òć su 'l sò gambi tuti dasquaciàdi e al gh diś ciàr e tónd ch'la s è vistìda da rója dònca la pōl anc mét'r in cònt qvél ch'a gh'è sucès. Rivâ a cà sua, al gh dmanda dal giàs da métar su 'l sò maṅ, al s éra fat mâł durànt la casutarìa, e al véd di quàd'r in si mur in dua a gh'è lē ch'la lavóra in dal parc aquàtig ad Marineland cun dgl'órchi. Prima 'd alvàr al téndi, al sò muróś Simon (Yannick Choirat) 'l al para via instisî, Alì al gh lasa 'l sò nùm'r ad telèfun.
In séguit, durànt un sò spetàcul, a sucéd na daśgràsia: n'órca la mónta insìma a l'impalcadùra e la la schisa faghénd crudàr incòsa in dl'àqua. A la ragàsa i gh càvan via 'l gambi parchè a n s pōl far àtar. In 'n àtim sōl la sò vita l'è ruinàda, par sèmpar. Dòp soquànt méś la Stéphanie la cata 'l curàǵ ad ciamàr Alì parchè la s è ardùta a 'n stras umàṅ. Custréta a vìvar da par lē insìma a na scrana a rudèli, Simon 'l è sparî, la n gh'à più vója 'd andàr fóra e l'è dimóndi śò. 'L óm, ch'l à cambiâ lavōr in cal méntar dvintànd agînt ad survegliànsa in dal supermarcâ in dua la lavóra sò surèla, al la pòrta sèg a 'l mâr e al gh fà far un bagn. Nudànd libra, in na quàlc manéra la Stéphanie la s tira sù ma la s taca anc dimóndi a lò.
Un dè Alì al cgnós 'n óm ch'al s ciàma Martial (Bouli Lanners) ch'al gh'à 'l incàr'g ad piasàr dal telecaméri lugàdi in dal sò supermarcâ par tgnir 'd òć i lavuradōr par cònt dal padròṅ. Chi lò, vdénd ch'a van Versch a gh interèsa dimóndi la boxe e ch'al gh'à anc un fìśic palestrâ, al gh śibìs ad tōr part a di cumbatimènt clandestèṅ, in dua a sa scumét anc in négar. Lò al gh astà e quànd 'l è là al tira dal ghéghi e di casòt da far paùra, vinsénd i sò incóntar. C'n i bèsi guadagnâ, Alì al còmpra 'n tratōr śugàtul par sò fiōl, pò al ślunga quèl anc a sò surèla.
Dòp ès'r-as misa dal pròteśi par psēr giràr da par lē, la Stéphanie la dmanda a Alì s'al gh'à la muróśa parchè l'à savû ch'al gh'à 'n putèṅ pìcul. Lò al gh diś ch'al n gh l'à minga, na quàlc pràtica sè però. Quànd lò al gh admànda 'l stés quèl, lē la diś che misa cum l'è, l'è da dimóndi ch'la n gh'à ninsòṅ tant ch'la n sà gnanc s'la gh funsiòna incóra. Dòp avér-la purtàda a cà Alì al gh admànda s'la vōl gusàr par védar s'l'è incóra bòna. Lē la gh'armàgn parchè 'l è stâ tròp sfaciâ, tròp dirèt, cuma s'a fus un quèl cuma far dla ginàstica o śugàr a 'l carti. Lò al gh rispónd ch'a gh và bèṅ, s'a gh vgnis vója l'è abàsta dir-'g-al, a n gh'è mia prubléma. La dóna la vîṅ śò da 'l pir, la finìs a lèt sèg e la gh cata anc gust. Dòp 'n àtar cumbatimènt vins, Alì e la Stéphanie i vàṅ a festegiàr in discutéca. Méntar la dóna l'armàgn a sēdar, lò al và a balàr cun na biónda e pôc minùt dòp al diś ch'al gh'à da 'ndàr e al la salùta, pò al và fóra cun la ragàsa. A la Stéphanie a gh crōda 'l mónd adòs e la s mét a bévar in dal méntar che tut lè i s divertìsan.
In séguit l’Anna e soquànti àtri caséri i vènan licensiàdi parchè i ìvan śgranfgnâ soquànt gèn'r alimentàr scadû, al telecaméri i aṅ tirâ śò incòsa. La dóna la dà adòs a sò fradèl ch'al saìva tut ma ch'al n à dit gnint, pò la 'l casa via cun 'l ajùt ad sò marè. Alì al sparìs sénsa tōr sèg sò fiōl e sénsa dir gnint gnanc a la Stéphanie. Quànd al ròbi i pàran giustàr-'s in famìja, la daśgràsia: mént'r Alì al s férma giùst 'n àtim par pisàr durànt na gita in muntàgna, Sam lasâ da par lò al śbraga na lastra 'd giàs e al gh finìs sóta. Al pàd'r al gh la cava giùst in tèmp a tiràr-al fóra e a purtàr-'l a 'l uśdàł. Al putèṅ 'l è in fiṅ 'd vita, adès 'l è Alì ch'al gh'à biśógn 'd avér-ag davśèṅ la Stéphanie.
Culegamènt estéran
