Arĝenta nitrato

Arĝenta (I) nitrato

Bastona kemia strukturo de la
Arĝenta nitrato

Tridimensia kemia strukturo de la
Arĝenta nitrato

Blankaj kristaloj de
arĝenta nitrato

AgNO₃

Fizikaj proprecoj

Aspekto

Blankaj senodoraj kristaloj

Molmaso

169,87 g mol⁻¹

Smiles

[N+](=O)([O-])[O-].[Ag+]

Denseco

4.35 (24 °C)
3.97 (210 °C) g/cm³

Refrakta indico

n_{761}^{144}

1,744

Fandopunkto

209.7 °C (409.5 ℉; 482.8 K)

Bolpunkto

440 °C (824 ℉; 713 K)
malkomponiĝas

Solvebleco

Akvo:
122 g/100 mL (0 °C)
170 g/100 mL (10 °C)
256 g/100 mL (25 °C)
373 g/100 mL (40 °C)
912 g/100 mL (100 °C)

Nesolvebleco

Solvebleco en etanolo

3.1 g/100 g (19 °C)

Solvebleco en etila acetato

2.7 g/100 g (20 °C)
mg/kg (muso, buŝa)

Solvebleco en acetata acido

0.776 g/kg (30 °C)
1.244 g/kg (40 °C)
5.503 g/kg (93 °C)

Merck Index

14,8518
15,8657

Mortiga dozo (LD50)

800 mg/kg (kuniklo, buŝe)
20 mg/kg (hundo, buŝe)

Sekurecaj Indikoj

Risko

R8 R34 R50/53

Sekureco

S26 S27 S36/37/39
S45 S57 S60

Pridanĝeraj indikoj

Danĝero

O
Oksidiga
agento

C
Koroda

N
Damaĝaj
substancoj

Xi
Irita

GHS etikedigo de kemiaĵoj^[1]

GHS Damaĝo-piktogramo

GHS Signalvorto

Damaĝa substanco

GHS Deklaroj pri damaĝoj

H272, H302, H314, H318, H400, H410

GHS Deklaroj pri antaŭgardoj

P210, P220, P221, P260, P264, P270, P273, P280, P301+312, P301+330+331, P305+351+338, P303+361+353, P310, P501

Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo
(25 °C kaj 100 kPa)

Arĝenta (I) nitrato, nitrato de arĝento aŭ AgNO₃ estas neorganika komponaĵo de arĝento kaj nitrata acido, multeuza produkto kaj antaŭaĵo al multaj arĝentaj kombinaĵoj, tiaj kiaj tiuj uzataj en fotografio. Ĝi estas multe pli sensiva al lumo ol la halogenidoj. Ĝi iam estis konata kiel lunkaŭstikaĵo^[2] pro tio ke arĝento estis nomata luno de la antikvaj alkemiistoj, kiuj kredis ke la arĝento estas asociita al luno. En solida stato, jonoj de arĝenta nitrato trioble ligiĝas per ebena trigona aranĝo.

Historio

Alberto la Granda^[3], en la 13-a jarcento, registras la kapablecon de nitrata acido apartigi oron elde arĝento, per dissolvado de la arĝento. Magnus rimarkis ke la rezulta solvaĵo de arĝenta nitrato povas malheligi haŭton. Ĝia tiama ordinara nomo estis arĝento de nitrata acido.

Aliaj alkemiistoj, tiaj kiaj Anĝelo Sala (1576-1637)^[4] kaj Johann Glauber, estas konataj pro tio ke ili uzis arĝentan nitraton. Robert Boyle, kiu hipoteze estis unu el la grandmajstro en la Prioreco de Siono, faris plurajn eksperimentojn per la lumo sur arĝenta nitrato.^[5]. Johann Heinrich Schulze (1687-1744) estis la unua kiu produktis bildojn per uzo de la lumo sur nitrato de arĝento, kaj ankaŭ li estis la unua kiu priskribis la agadon de la lumo kaj varmo sur arĝentaj saloj.

Sintezo

Arĝentan nitraton eblas prepari per reago inter arĝento kaj nitrata acido, nitrogenaj oksidoj kaj akvo estas flankproduktoj.

{\mathsf {Ag+2\;HNO_{3}{\xrightarrow {varma\;kaj\;koncentrita}}AgNO_{3}+NO_{2}{\uparrow }+H_{2}O}}

{\mathsf {3\;Ag+4\;HNO_{3}{\xrightarrow {malvarme\;diluita}}3\;AgNO_{3}+NO{\uparrow }+2\;H_{2}O}}

Ĉi-reakcio plenumiĝas sub fumprotektilo pro la tokseco de la nitrogenaj oksidoj.

Reakcioj

Tipa reakcio kun arĝenta nitrato estas suspendi vergon da arĝenta nitrato kaj lasi ĝin mergitan dum kelkaj horoj. La arĝenta nitrato reakcias kun la kupro por formi hararformajn kristalojn de arĝenta nitrato kaj blua solvaĵo de kupra nitrato, laŭ la reakcio:

2 AgNO₃ + Cu → Cu(NO₃)₂ + 2 Ag

Kiam varmigita, arĝenta nitrato malkomponiĝas laŭ la reakcio:

2 AgNO_3(l) → 2 Ag_(s) + O₂_(g) + 2 NO_2(g)

Kvante, malkomponiĝo estas neglektebla malsupre ol la fandpunkto, tamen ĝi fariĝas pli perceptebla kiam temperaturo atingas 250 °C kaj komplete malkomponiĝas ĉe 440 °C.

Plejmulto el la nitratoj termike malkomponiĝas al ties oksidoj, sed, arĝenta oksido malkomponiĝas en pli malaltaj temperaturoj ol la arĝenta nitrato, do, malkomponado de arĝenta nitrato produktas elementan arĝenton.

Klorida acido reakcias kun arĝenta nitrato por doni la respektivan salon de arĝenta klorido kaj estigo de nitrata acido:

{\mathsf {HCl+AgNO_{3}\rightarrow AgCl{\downarrow }+HNO_{3}}}

Kun natria klorido, arĝenta nitrato donas precipitaĵon de arĝenta klorido kaj natria nitrato:

{\mathsf {NaCl+AgNO_{3}\rightarrow AgCl{\downarrow }+NaNO_{3}}}

Kiam hejtata, arĝenta nitrato suferas malkomponiĝon:

~{\mathsf {2\;AgNO_{3}\ {\xrightarrow {350^{o}C}}\ 2\;Ag+2\;NO_{2}+O_{2}}}

Kvante, malkomponiĝo estas neglektebla malsupre de la fandopunkto, tamen ĝi fariĝas pli perceptebla ĉirkaŭ 250 °C kaj komplete malkomponiĝas kiam temperaturo atingas 440 °C: