Vespertoj - aŭ kopie de la faka zoologia nomo, devene el la greka kaj ankaŭ enprenita en la latinan (chiroptera) ankaŭ en Esperanto ĥiropteroj aŭ kiropteroj - estas la sola ordo de flugantaj mamuloj. En malvarmaj regionoj, ekzemple Eŭropo kaj Nordameriko, ili vivas precipe en kavernoj kaj forlasitaj domoj, dum en tropikaj regionoj, ekzemple Afriko, Sud-Ameriko, Azio, kaj Aŭstralio, ili kutime tranoktas sur arboj.
Multaj specioj de vespertoj movas sin orientiĝante en la spaco per ultravoĉaeĥolokigo, tipe dum la nokto, kaj dumtage ili dormas en kaverno. Ili flugas per la t.n. haŭtvelo (patagium).
La plejparto el la vespertoj manĝas fruktojn kaj insektojn. Escepto vivas en Sudameriko, kie estas specio kiu suĉas sangon de mamuloj, interalie foje homoj: kurioze, male al folklora ideo, ili ne mordas kolon, sed preferinde grandan piedfingron. Tiu sudamerika vesperto ofte estas transportanto de malsanoj, plej danĝere rabio.
La kapablo facile adaptiĝi al la medio portis vespertoj al preskaŭ ĉiuj kontinentaj kaj insulaj regionoj de la tero. En frostaj habitatoj, por ŝpari al si energion, ili travintras 2/3 de jaro, tiel malaltigante la korpan temperaturon ĝis 12 °C (la normala temperaturo estas 36 °C).
Anatomio
Flugiloj
Skeleto de fluganta vesperto. La antaŭa membro fariĝis flugilo en adapto al flugado. La falangoj, krom la polekso[1], estas tre longaj kaj kuntenataj en duobla haŭta flugmembrano nomata haŭtvelo.
Vespertoj estas la solaj mamuloj kapablaj je vera flugado, distinge de la glisado de ekzemple flugsciuroj.[2] Tiucele ili evoluigis plurajn karakterojn. Iliaj flugiloj estas frapa ekzemplo de la evolua kapablo de la tetrapoda membro. Ĉiuj manaj kaj manfingraj ostoj krom la polekso estas longegaj kaj apogas fajnan haŭtan membranon flekseblan kaj streĉeblan, la haŭtvelon, kiu konsistigas la surfacon de la flugilo kaj garantias levoforton. La haŭtvelo konsistas el du haŭtaj tavoloj kovrantaj mezan tavolon el nervohavajhistoj, sangaj kaj limfaj vaskuloj, kaj muskolfibroj.[3]
La manfingraj ostoj de vespertoj estas multe pli flekseblaj ol ĉe aliaj mamuloj pro sia plata formo kaj sia malalta enhavo de kalcio ĉirkaŭ la pinto.[4][5] La longiĝo de la fingroj, grava postulo de la kresko de flugiloj, ŝuldiĝas al la pliesprimigo de ostaj morfogenezaj proteinoj (Omp-oj). Dum la kresko de vesperta embrio, la geno reganta signaladon per Omp-oj, Omp2, estas pliesprimigata en la antaŭmembroj, kio rezultigas plilongiĝon de la antaŭmembraj fingroj. Tiu ŝlosila genetika aliiĝo permesas krei la specialajn membrojn necesajn por vera flugo. La proporcio inter la longoj de la manfingroj de vivantaj vespertoj estas statistike nedistingebla de tiu de fosiliaj eocenaj vespertoj, kio konkludigas, ke la flugila morfologio de vespertoj estas konservata tra pli ol kvindek milionoj da jaroj.[6] Dum flugo, la ostoj suferas fleksan kaj ŝeranstreĉon; la fleksa streĉo estas malpli granda ol ĉe piediraj mamuloj, sed la ŝera estas pli granda. La rompa streĉa punkto de la flugilaj ostoj de verspertoj estas iomete malpli alta ol ĉe birdoj.[7]
Kiel ĉe aliaj mamuloj, sed malsame de birdoj, la radiuso estas la plej grava parto de la antaŭbrako. Vesperto havas po kvin longaj fingroj, kiuj disradias de la pojno. La polekso direktiĝas antaŭen kaj apogas la antaŭan randon de la flugilo, kaj la aliaj fingroj disstreĉas la flugilan membranon. La dua kaj tria fingroj iras laŭ rando de la pinto de la flugilo, permesante ke la flugilo estu tirata antaŭen kontraŭ la flugrezista forto, sen bezono esti dika kiel la flugiloj de flugsaŭroj. La kvara kaj kvina fingroj iras de la pojno ĝis la malantaŭa rando, kaj rezistas la fleksa forto de aero pelanta la streĉitan membranon de malsupre.[8] Pro siaj flekseblaj artikoj, vespertoj kapablas manovri pli lerte ol glisantaj mamuloj.[9]
La histo de vesperta flugilo estas unu el la plej rapide rekreskantaj en la tuta besta regno[10]. La sangaj vaskuloj inkludas fajnan kapilaran reton uzatan en termoregulado, precipe por formeti varmon en la aeron dum flugo.[11] Vesperta flugado ŝajnas esti pli efika je konsumo de oksigeno al tiu de birdoj kies grando kaj fluga stilo estas similaj. Eksperimentoj en ventotuneloj en Svedujo kaj Usono pri nektarovoraj vespertoj montris ke vespertoj, kiel insektoj, optimumigas sian flugadon per regado de mikroturbulento dum mallevo de la flugiloj, kiu liveras ĝis 40 % de la pelforto.
La polekso ne estas entenata en la haŭtvelo kaj havas ungon. La membrano inter la kalkano, la vostopinto, kaj la pelvo - la vosta haŭtvelo - povas uziĝi, kiam ĝi estas granda - por kapti insektojn aŭ por ricevi la idojn dum nasko.
Vespertoj en la genro Thyroptera havas suĉtenilojn per kiuj ili tenas sin al glategaj surfacoj[12].
Deteriĝo kaj flugo de bruna mioto
Vivejo
Flugantaj akrobatoj - video de la jutuba kanalo Scivolemo pri vespertoj.
Per sia flugkapablo vespertoj faris sin unu el la plej vaste distribuitaj grupoj de mamuloj. Krom la Arkto, la Antarkto, kaj izolitaj oceanaj insuloj, vespertoj ekzistas ĉie tra la surteraj habitatoj de la mondo. Malsamaj specioj elektas malsamajn vivejojn dum malsamaj sezonoj — jen marbordoj, jen montoj, jen eĉ dezertoj — sed vespertaj vivejoj havas du bazajn postulojn: ripozejojn, kie ili pasigas la tagon aŭ dormas, kaj furaĝejojn. Vespertaj ripozejoj povas troviĝi en kavoj, fendoj, foliaroj, kaj eĉ homfaritaj strukturoj; iuj vesperoj konstruas por si "tendojn" per mordado al folioj.
Kulturo kaj folkloro
Noktaj kutimoj de vespertoj, la vivo en kavernoj kaj la malinklino al la lumo, rilatigis ilin al la malbono en multaj homaj superstiĉo. Sed en iuj pratempaj kulturoj, la rolo de la vespertoj ne estis tiel malbona. Inter la Majaoj, ili estis adorataj per la nomo zotz'. En Ĉinio vespertoj simbolas feliĉon kaj ĝis nun en kelkaj regionoj de Skotlando, la monvaloroj de la domoj kaj kasteloj plialtiĝas, se vespertoj loĝas en ili. En Aŭstralio, miloj da turistoj vizitas la Nacian Parkon Lamington por vidi pteropedojn.
Taksonomio
Laŭ pli fruaj taksonomioj en la ordo de la Kiropteroj (Chiroptera) estis du subordoj: la Grandkiropteroj (Megachiroptera) kun nur unu familio, la Pteropedoj (Pteropidae), kaj la Malgrandkiropteroj (Microchiroptera) kun ĉiuj aliaj familioj.
De ĉ. 2000 oni distingas jene (sed la esploro daŭre progresas):
↑ (2006) “Development of bat flight: Morphologic and molecular evolution of bat wing digits”, Proceedings of the National Academy of Sciences103 (17), p. 6581–6586. doi:10.1073/pnas.0509716103. Bibkodo:2006PNAS..103.6581S.
↑ (1994) “Scale effects on the stresses and safety factors in the wing bones of birds and bats”, Journal of Experimental Biology190, p. 195–215. doi:10.1242/jeb.190.1.195.
↑Pennycuick, C. J.. (2008) “Bats”, Modelling the Flying Bird. Elsevier, p. 136–143. ISBN 978-0-12-374299-5.
↑ (2015) “Somatosensory substrates of flight control in bats”, Cell Reports11 (6), p. 851–858. doi:10.1016/j.celrep.2015.04.001.
↑M.J. Kluger, J.E. Heath (1970). “Vasomotion in the bat wing: a thermoregulatory response to internal heating”, Comp Biochem Physiol (en) 32 (2), p. 219–226. doi:10.1016/0010-406x(70)90935-7..
↑Guerin Mickaël, Trait d’histoire de vie chez Thyroptera tricolore, chauve-souris de la famille des Thyropteridés. Stage CNRS Années 2004-2005 [1].Arkivigite je 2007-10-06 per la retarkivo Wayback Machine
↑Teeling, E. C.; Springer, M.; Madsen, O.; Bates, P.; O'Brien, S.; Murphy, W. (2005). A Molecular Phylogeny for Bats Illuminates Biogeography and the Fossil Record. Science. 307 (5709): 580–584. doi:10.1126/science.1105113
Fakultas HukumUniversitas BrawijayaNama sebelumnyaPerguruan Tinggi Hukum dan Pengetahuan Masyarakat (PTHPM)JenisPerguruan Tinggi Negeri Badan HukumDidirikan1 Juli 1957 DekanDr. Aan Eko Widiarto, S.H., M.Hum.LokasiKota Malang, Jawa Timur, IndonesiaKampusUrbanAlamatJl. MT. Haryono 169, Malang 65145WarnaMerah [1]Nama julukanFHSitus webhttp://hukum.ub.ac.id/ Informasi UmumJenjangS1, S2, S3Jalur MasukSNMPTN, SBMPTN, SPMK, SAP, SPKPDProgram Studi Sarjana Ilmu Hukum Magister Ilmu Huku...
Stasiun Ikenoura池の浦駅Stasiun IkenouraLokasiKatakami-cho, Toba, Mie（三重県鳥羽市堅神町）JepangPengelolaKintetsu RailwayJalurJalur TobaSejarahDibuka1970PenumpangFY2010473 per hari Sunting kotak info • L • BBantuan penggunaan templat ini Stasiun Ikenoura (池の浦駅code: ja is deprecated , Ikenoura-eki) adalah sebuah stasiun kereta api di Toba, Prefektur Mie, yang dioperasikan oleh Kintetsu Railway. Stasiun tersebut berjarak 38.9 kilometer dari terminus jalur t...
中华人民共和国外交部翻译司 1999年规定：印章直径4.2厘米，中央刊五角星（？），由外交部制发。 主要领导 司長 周景兴 副司長 张璐、朱克玮 机构概况 上级机构 中华人民共和国外交部 机构类型 外交部内设职能司 行政级别 正司局级 联络方式 总部 对应机构 中华人民共和国外交部翻译司（英語：Department of Translation and Interpretation of the Ministry of Foreign Affairs of the People's Repub...
Gabe DeVoe Datos personalesNombre completo Gabe DeVoeNacimiento Shelby (Carolina del Norte) Estados Unidos16 de diciembre de 1995 (27 años)Nacionalidad(es) EstadounidenseAltura 1,91 m (6′ 3″)Peso 79 kg (174 lb)Carrera deportivaDeporte BaloncestoEquipo universitario ClemsonClub profesionalDraft de la NBA No elegido, 2018Club MKS Start LublinLiga Polska Liga KoszykówkiPosición EscoltaTrayectoria Stelmet Zielona Góra (2018-2019) Dzūkija Alytus (2019-2020) BC Bu...
Hamamatsu浜松市, Hamamatsu-shi Stad in Japan Situering Eiland Honshu Regio Chubu Prefectuur Shizuoka Coördinaten 34° 42′ NB, 137° 43′ OL Algemeen Oppervlakte 1511,17 km² Inwoners 811.655 Datum 1 maart 2008 Bevolkingsdichtheid 537 inw./km2 Gemeentenummer 22130-9 Gemeentehuis Burgemeester Yasutomo Suzuki Adres 103-2, Motoshiro-chō, Hamamatsu-shi Postcode 〒430-8652 Website Hamamatsu stad Symbolen Boom Japanse rode den Bloem Satsuma Vogel Japanse struikzanger Detailkaart ■...
2009 single by Depeche Mode WrongSingle by Depeche Modefrom the album Sounds of the Universe B-sideOh WellReleased6 April 2009Studio Sound Design (Santa Barbara, California) Chung King (New York City) GenreSynth-pop[1]Length3:13Label Mute Capitol, Virgin (US) Songwriter(s)Martin L. GoreProducer(s)Ben HillierDepeche Mode singles chronology Martyr (2006) Wrong (2009) Peace (2009) Music videoWrong on YouTube Wrong is the first single released from English electronic music group Depeche M...
ألساندرو كوستاكورتا (بالإيطالية: Alessandro Costacurta) معلومات شخصية الميلاد 24 أبريل 1966 (العمر 57 سنة)جيراغو كون أوراجو الطول 1.83 م (6 قدم 0 بوصة)[1][1] مركز اللعب مدافع الجنسية إيطاليا الزوجة مارتينا كولمباري (2004–) مسيرة الشباب سنوات فريق 1979–1986 إيه سي ميلا�...
لورا مارانو معلومات شخصية اسم الولادة (بالإنجليزية: Laura Marie Marano) الميلاد 29 نوفمبر 1995 (العمر 28 سنة)لوس أنجلوس، كاليفورنيا، الولايات المتحدة. مواطنة الولايات المتحدة إخوة وأخوات فانيسا مارانو أقرباء فانيسا مارانو (أخت) الحياة العملية المهنة ممثلة, مغنية, كاتبة أغان...
US music distributor Not to be confused with Red Records. For the Australian music channel, see Channel V Australia. For the Vietnamese genre of communist music sometimes referred to as Red music, see Nhạc đỏ. This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) A major contributor to this article appears to have a close connection with its subject. It may require cleanup to comply with W...
روح التوحيد رفض عبودية غير الله معلومات الكتاب المؤلف علي خامنئي(1939 م. - ) اللغة الفارسية. الناشر دار الولاء للطباعة والنشر والتوزيع تاريخ النشر 1982 ترجمة المترجم محمد علي حسين تاريخ النشر 2003 تعديل مصدري - تعديل روح التوحيد رفض عبودية غير الله (بالفارسية: روح توحید نفی عبو�...
1998 child murder in Seaside, California Christina Marie WilliamsPortrait of Christina Marie WilliamsBorn(1985-05-01)May 1, 1985Okinawa Prefecture, JapanDiedJune 12, 1998(1998-06-12) (aged 13)Seaside, California, U.S.Cause of deathHomicide of undetermined etiologyBody discoveredJanuary 12, 1999NationalityAmericanKnown forMurder victim Christina Marie Williams (May 1, 1985 – June 12, 1998) was a 13-year-old American girl who was kidnapped in Seaside, California, on June 1...
2009 studio album by Burnt by the SunHeart of DarknessStudio album by Burnt by the SunReleasedAugust 25, 2009GenreMetalcore, deathcore, grindcoreLength34:12LabelRelapse RecordsProducerEric Rachel, Burnt by the SunBurnt by the Sun chronology The Perfect Is the Enemy of the Good(2003) Heart of Darkness(2009) Professional ratingsReview scoresSourceRatingAbout.com[1]Allmusic[2] Heart of Darkness is the third and final full-length album from the band Burnt by the Sun, relea...
Sakthi serial episode SakthiLogoசக்திGenreSoap opera Psychological thriller Romance DramaDirected bySadhasivam Perumal 1-205StarringArnav Manesha Chatarji Fawaz Zayani Manu MuraliTheme music composerKiranOpening themeDevathai NaanagaChinmayi (vocals)Yugabharathi (lyrics)Country of originIndiaOriginal languageTamilNo. of seasons1No. of episodes205ProductionProducerS. SiddiqueProduction locationTamil Nadu KeralaCinematographySudheer BabuRaj BabuMeenatchippatti P. KasinathanEditorSinga...
Type of organelle Basic structure of a peroxisome Distribution of peroxisomes (white) in HEK 293 cells during mitosis Peroxisome in rat neonatal cardiomyocyte A peroxisome (IPA: [pɛɜˈɹɒksɪˌsoʊm]) [1] is a membrane-bound organelle, a type of microbody, found in the cytoplasm of virtually all eukaryotic cells.[2][3] Peroxisomes are oxidative organelles. Frequently, molecular oxygen serves as a co-substrate, from which hydrogen peroxide (H2O2) is then form...
This article is an orphan, as no other articles link to it. Please introduce links to this page from related articles; try the Find link tool for suggestions. (September 2015) Rule based DFM analysis for metal spinning. Metal spinning is a lesser known metal forming and fabricating manufacturing process. It is more conventionally used for the manufacturing of axis-symmetric parts. Its ability to create parts that require high tolerance and high strength makes it an outstanding process to manu...
Footballer (born 1994) Mimoun Mahi Mahi with Groningen in 2015Personal informationDate of birth (1994-03-13) 13 March 1994 (age 29)Place of birth The Hague, NetherlandsHeight 1.81 m (5 ft 11 in)Position(s) WingerTeam informationCurrent team De GraafschapNumber 10Youth career Quick Den Haag Sparta RotterdamSenior career*Years Team Apps (Gls)2012–2014 Sparta Rotterdam 32 (3)2014–2019 Groningen 123 (37)2016 Jong Groningen 1 (1)2019–2020 Zürich 18 (2)2020–2023 Utrecht...
1995 single by American rapper Coolio For other uses, see Gangsta's Paradise (disambiguation). Gangsta's ParadiseSingle by Coolio featuring L.V.from the album Gangsta's Paradise, I Am L.V. and Dangerous Minds soundtrack B-sideFantastic VoyageReleasedAugust 1, 1995Recorded1994–1995Genre Hip hop gangsta rap G-funk[1][2] Length4:04Label Tommy Boy Warner Bros. MCA Composer(s) Artis Ivey, Jr. Larry Sanders Doug Rasheed Stevie Wonder Lyricist(s) Artis Ivey, Jr. Larry Sanders Doug ...
1949 film by Nicholas Ray Knock on Any DoorTheatrical release posterDirected byNicholas RayScreenplay byJohn Monks Jr.Daniel TaradashBased onKnock on Any Door (1947 novel)by Willard MotleyProduced byRobert LordStarringHumphrey BogartJohn DerekGeorge MacreadyAllene RobertsSusan PerryCinematographyBurnett GuffeyEdited byViola LawrenceMusic byGeorge AntheilProductioncompanySantana ProductionsDistributed byColumbia PicturesRelease dates February 22, 1949 (1949-02-22) (New York ...
_Figure_2.jpg)
