C bitamina

C bitamina
Irudi gehiago
Formula kimikoa	C6H8O6
SMILES kanonikoa	[CH(O)[CH]1OC(=O)C(=C1O)O&zoom=2.0&annotate=none 2D eredua]
SMILES isomerikoa	OC[C@H](O)[C@H]1OC(=O)C(O)=C1O
MolView	[CH(O)[CH]1OC(=O)C(=C1O)O 3D eredua]
Mota	tetronic acid (en) eta DL-ascorbic acid (en)
Estereoisomeroa	D-ascorbic acid (en) , erythorbic acid (en) eta L-isoascorbic acid (en)
Ezaugarriak
Fusio-puntua	192 °C
Masa molekularra	176,032087976 Da
Erabilera
Konposatu aktiboa	Ascor L 500 (en)
Rola	free radical scavengers (en) , Antioxidatzaile eta Bitamina
Identifikatzaileak
InChlKey	CIWBSHSKHKDKBQ-JLAZNSOCSA-N
CAS zenbakia	50-81-7
ChemSpider	10189562
PubChem	54670067
Reaxys	3549814
Gmelin	29073
ChEBI	506552
ChEMBL	CHEMBL196
ZVG	40250
EC zenbakia	200-066-2
ECHA	100.000.061
CosIng	74328
RxNorm	1151
Human Metabolome Database	HMDB0000044
KNApSAcK	C00001179
UNII	PQ6CK8PD0R
NDF-RT	N0000146025
KEGG	C00072
PDB Ligand	ASC

C bitamina, azido askorbiko izenaz ere ezaguna, gizakiak batik bat barazkien, esnearen eta fruta zitrikoen bidez lortzen duen bitamina bat da.

Oso apurkorra da, beroak, argiak eta lehortzeak suntsitzen baitute. Horregatik, kontserbek eta esne esterilizatuak ez dute.

Animalia eta landare ugarik ekoizten dute: bide anaboliko horien molekula aitzindaria glukosa da. Gizakiak, aldiz, ezin du sintetizatu, eta dietaren bitartez lortzen du.

Abitaminosi edo bitamina honen faltak, eskorbuto izeneko gaixotasuna eragiten du. Gainera, "askorbiko" izena, gaixotasun honetatik datorkio C bitaminari.

• Tomatea
• Limoia
• Laranja
• Lima (fruitua)
• Pomeloa
• Mandarina
• Arbeletxekoa
• Mertxika
• Azenarioa
• Piperra
• Brokolia
• Kiwia
• Kakadua
• Andere-mahats beltza
• Masusta
• Mugurdia
• Perrexila
• Guaiaba
• Mangoa
• Kergeleneko aza
• Camu camua
• Bergamota
• Litxia

A bitamina bezala, C bitamina ere bitamina antioxidatzailea da eta erradikal askeen eraginagandik babesten du gorputza, horrela, zahartzaro goiztiarra eragotziz. Gainera, beste mineral eta bitamina batzuen absortzioa errazten du (esaterako, burdinarena), Alzheimerra eta arteriosklerosia bezalako gaixotasunetatik babesten du, hortz eta hortzoien garapenean parte hartzen du, zaurien orbaintza-prozesuan eta kolagenoaren eraketan ere, bihotzeko gaixotasunetatik babesten du... Linus Paulingek egindako aurkikuntzek C bitaminak gorputzaren immunitate-sistema indartzen zuela eta gripetik babesten zuela zioten, baina 1990etik aurrera eginiko ikerketek hori guztia ezeztatzen dute.

Ez dago batere argi zein den gorputzak behar duen bitamina horren kopurua. Izan ere, gizakiak beste edozein primatek baino 50 aldiz gutxiago behar du. Hainbat erakunderen arabera, honela izango litzateke: Erresuma Batuko Food Standards Agencyk dioen eguneko 40 miligramoko kopurutik, Robert Cathcartek dioen gehienezko 200.000 miligramoko kopurua arte. Azken horrek dosia igotzen du, pertsonari beherakoa egiten zaion arte. Orduan, beherakoa eragiten ez duen gehienezko dosia gomendatzen du. Baina, berez, ohituraz 60 miligramoko dosia gomendatzen da eguneko.

Produktu enbasatu askoren kontserbarako gehigarri gisa ere erabiltzen da. Kasu horretan, edukiontzian E 330 jartzen du.

• (Gaztelaniaz) C bitaminari buruzko artikulua
• (Gaztelaniaz) Beste artikulu bat botanical-online.com-en
• (Gaztelaniaz) artikulu bat nutrinfo.com.ar-en^{[Betiko hautsitako esteka]}