Hizkuntza zeltak

Hizkuntza zeltak
	Jatorrizko Hallstatt lurraldea, K.a. 500. urtean Zelten gehieneko hedapena, K.a. 270ean Iberiako eskualde lusitanoa, zalantzazko "zeltikotasuna" Gaur egungo sei nazio zelten mugak, Erdi Aroan hizkuntza zeltaren bati eutsi ziotenak Hizkuntza zeltza bat hitz egiten diren lurraldeak
Datu orokorrak
Hizkuntza sailkapena
	giza hizkuntza; indoeuropar hizkuntzak
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologia	hizkuntza fusionatzailea eta aditza-subjektua-objektua
Hizkuntza kodeak
ISO 639-2	cel
Glottolog	celt1248
ASCL	11
Linguist List	celt
IETF	cel

Hizkuntza zeltak protozeltatik eratorritako hizkuntzak dira. Indoeuropar familiaren adar bat eratzen dute, italikoaren oso hurbilekoa.^[1] K.a. lehen milurtekoan, Europako eremu zabal batean mintzatzen ziren, Bizkaiko golkotik Ipar itsasoraino, eta Rhin ibaitik Itsaso Beltzeraino.

Egun, batik bat Britaniar Uharteetara eta Frantziako Bretainiara mugatuta daude, nahiz eta Kanada ekialdeko, Patagoniako, AEBetako eta Australiako diasporako talde batzuetan ere hitz egiten diren.

Sailkapena

Hizkuntza zeltak lau azpifamiliatan sailkatzen dira:

Galiako zelta eta ahaide hurbilak, lepontiera, norikoa eta galaziera. Adar osoa desagerturik dago, nahiz eta aspaldiko denboretan egungo Belgikatik Turkiara doan lurraldean mintzatzen ziren.
Zeltiberiera, Iberiar penintsulako hizkuntza zaharra, nagusiki penintsularen erdialdean mintzatzen zena. Galdu egin zen.
Hizkuntza goidelikoak (Q zelta-adarra): irlandera, Eskoziako gaelera, eta manxera.
Britoi hizkuntzak (P zelta-adarra): galesa, bretainiera, kornubiera, kunbriera, balizko iverniera edo antzinako irlandera, eta ziurrenik piktoera ere bai.

Zeltaren zatiketa hau K.a. 1000 inguruan gertatu zen. Aurreko zeltak urna-zelai kulturarekin eta Hallstatt eta La Tène kulturekin lotzen dira.

^{† Latinaren mailegua.}

Hizkuntza	Jatorrizko izena	Taldea	Ama hizkuntza dutenak	Hiztun kopuru osoa	Eremua	Araugilea
Galesa	Cymraeg	Britoia	750.000	750.000	Gales	Bwrdd yr Iaith Gymraeg
Irlandera	Gaeilge	Goidelikoa	50.000	600.000	Irlandako Errepublika	Foras na Gaeilge
Bretainiera	Brezhoneg	Britoia	200.000^[5]	200,000	Bretainia	Ofis ar Brezhoneg
Eskoziako gaelera	Gàidhlig	Goidelikoa	70.000	70.000	Eskozia	Bòrd na Gàidhlig
Kornubiera	Kernewek	Britoia	500^[6]	2.000^[7]	Kornualles	Keskowethyans an Taves Kernewek
Manxera	Gaelg	Goidelikoa	—	1.700	Man uhartea	Coonceil ny Gaelgey

↑ Zelta. Lur Hiztegi Entziklopedikoa, euskadi.eus (Noiz kontsultatua: 2022-11-16).
↑ Dictionnaires bretons parlants. dico.parlant.breton.free.fr (Noiz kontsultatua: 2022-11-16).
↑ Trinity College Phonetics and Speech Lab. abair.tcd.ie (Noiz kontsultatua: 2022-11-16).
↑ Learn Gaelic Dictionary. learngaelic.scot (Noiz kontsultatua: 2022-11-16).
↑ 2001eko frantziar erroldaren arabera 270.00 bretoiera hiztun zeuden, urtero 10.000 hiztun galtzen dituelarik. Webgunea: bai bretoierari/oui au breton webgunearen arabera 2008an 200.000 hiztun luedeke.
↑ Kornualles eskualdeko 500 haur inguru hiztun elebidun gisa heziak izan dira (2003ko erregistroen arabera).
↑ http://www.teachingenglish.org.uk/uk-languages/south-wests^{[Betiko hautsitako esteka]} 2.000 hiztun inguru. BBC, 2010eko otsailaren 10a. BBC/British Council website