Ligiko zubia

Ligiko zubia
	Ligiko zubia eta Uhaitzandi ibaia, 2008an.
Kokapena
Estatu burujabe	Frantzia
Frantziaren banaketa administratiboa	Metropolitar Frantzia
Eskualdea	Akitania Berria
Departamendua	Pirinio Atlantikoak
Barruti	Oloroe-Donamariako barrutia
Kantonamendu	Atharratze-Sorholüzeko kantonamendua
Frantziako udalerri	Ligi-Atherei
Frantziako udalerri	Ligi
Koordenatuak	43°03′59″N 0°52′35″W / 43.06639°N 0.87639°W

Ligiko zubia edo laminaren zubia Zuberoako Ligi-Atherei udalerrian kokatutako Ligi herrian dagoen zubi bat da. Uhaitzandi ibaia zeharkatzen du. Larraine eta Santa Graziko uhaitzek bat egiten duten tokitik behera kokatzen da. Erdi Aroan eraiki bazuten ere, XIX. mendean berreraikitze lan handia egin zioten.^[1] Eraikin honen inguruan, euskal mitologian eta bereziki Zuberoako udalerrietan kondaira bat badago, eta honek baditu hainbat aldaera edo bertsio.

Kondaira

Gotaineko bertsioa

«	Ligiko jenteek bazien (1)* aspaldian zübü baten beharrünea. Bena ez zen ihur (2) ere ausartzen lan haren hastera lekhia (3) gaizto zelakoz.* Egün batez hitzartü zien behar ziela zübü hori laminer (4) egitera eman. Deitzen dütie (5) herriala (6) eta erraiten dere(7) bere ezin bestea. Laminek hitzemaiten dere zübiaren egitea harri phikatüz (8) biharamen gaian (9) oilarrak khantatü beno lehen, bena galtho (10) eginen derenaren pean. Ligiarrek erraiten dere: - Zer da zien (11)* galthoa?* Laminek arrapostü: - Ligiko neskatilarik ederrena dügü galthatzen phakütako. Nahi bada (12) phena handia egiten zeren (14) herritarrer (4) neskatila eder haren galtzeak, halerik ere hunhartzen (14) die (5) laminen galthoa; eta biharamen gaian horik hasten dira lanean. Mündü orok dakian bezala, neskatila ederrek badie lekhü orotan arrakasta. Ligiko neskatila eder harek ere bazian (15) bere maite khorte egiten zerona (16). Maite hori, beit zakian zer zabilan, jarten da biharamen gaian laminen lankhiaren (17) khantian (18-3) eta ikhusten du latzeriareki (19) denbora erdi gabe lana bertan akabatzekoa zela. Ari zen pentsamentüka, mina bihotzean, izerdi hotz batek hartürik, nuiz ere gogoala (6) jiten (20) beit zaio gaiza (21) bat. Juaiten da oilantegi baten khantiala (3-6), emeki hanko bortha (22) zabaltzen dü eta bere eskiez (3) egiten dü laur edo bost zafla (23), oilarrak khantatü beno lehen hegal khaldü (24) emaiten ditianak (25) bezala. Oilarra iratzartzen da jauzi bateki, lotsaz (26) berantü din (27), eta hain sarri egiten dü: kükürükü. Ordü zen; laminek azken harria erditan gora altxatürik zien, bena entzün zienean oilarraren khantorea (28) aurthiki (29) zien harri hura huren (30) behera eta herots (31) handi bateki ezkapi ziren erraiten zielarik: - Dela maradikatia (3) oilar hori, zuinek egin beit dü bere oihia (3) tenorea beno lehen. Geroztik, diroie (32) zaharrek, ez harri aurthiki hura, ez besterik, ez die ihurk ere lekhü hüts hartan ekhüra (33) erazi ahal ükhen.	»
Gotaineko Garat jaunak transkribatua, oroit zeukan bezala.^[2]

1. zien: zuten
2. ihur: inor
3. -ia, -ie: -ua, -ue
4. -er: -ei
5. die / dütie: dute / dituzte
6. -ala: -ra
7. dere: diete
8. pikhatu: ebaki, landu
9. gai: gau
10. galtho: galdera
11. zien: zuen

12. nahi bada: nahiz eta
13. zere: zien
14. hunhartu: onartu
15. zian: zuen
16. zeron: zion
17. lanki: lantoki
18. khantü: ondo, alde
19. latzeria: laztura
20. jin: etorri
21. gaiza: gauza
22. bortha: ate
23. zafia: txalo, zaplat

24. khaldü: kolpe
25. din / ditian: duen / dituen
26. lotsa: beldur
27. hain sarri: berehala
28. khantore: kantu
29. aurthiki: jaurtiki
30. hur: ur
31. herots: zarata, hots
32. diroie: diote
33. ekhüra(tu): lasai(tu)

Muskildiko bertsioa

«

Lehenago, Ligiko zaharrek ez zien (1) zübü bat egiten ahal ühaitzean (2). Zübü hura egin nahi zien günean, baziren hirur lamina, Gilen deitzen hiruak. Erraiten deie (3) Ligiko gizon bati hek (4) eginen deiela harrizko zübü bat Jondani Johane mezpera gaian, nahi badeie (5) eman bere arima phakütako. Gizon harek hitz emaiten dere (5) arima, egiten badie (6) zübia. Ber gaian, hirur Gilenek inkantatü zütien (7) oilarrak oro, eta gero hasi ziren lanean, erraiten zielarik1 algarri harrien emaitean:

- To (8), Gilen! Indak (9), Gilen! Hartzak, Gilen!

Zübiaren finitzeko azken harria eskian (10) zien, nuiz eta ere oilo koroka baten petik, arrautzearen barnetik txitxa (11) batek kükürükü egin beit zian (12). Ordian (10) hirur Gilenek erran zien:

- Adio gura pakhamentia (10)!

Eta urthuki13 zien eskütik azken harria hurealat (14-15). Geroztik harri bat ments (16) umen dü zübü harek.

»

Muskildiko Engrace Karrikart-ek kondatua. Latsage jaunak transkribatua.^[3]

1. zien: zuten
2. ühaitz: ibai
3. deie: diote
4. hek: haiek
5. deie, dere: diote
6. die: dute
7. zütien: zituzten
8. to: tori

9. indak: emaidak
10. -ia: -ua
11. txitxa: txita
12. zian: zuen
13. urthuki: jaurtiki
14. hur: ur
15. -alat: -rat
16. ments: falta

Erreferentziak

↑ Ligi-Atherei. Argia (Noiz kontsultatua: 2017-10-15).
↑ Ligiko zubiaren kondaira (Gotaineko bertsioa).
↑ Ligiko zubiaren kondairaren bertsioa (Muskildiko bertsioa).

Kanpo estekak

Datuak: Q12262304

[1] Ligi-Atherei. Argia (Noiz kontsultatua: 2017-10-15).

[2] Ligiko zubiaren kondaira (Gotaineko bertsioa).

[3] Ligiko zubiaren kondairaren bertsioa (Muskildiko bertsioa).

[1]

[2]

[3]