Is gníomhaireacht ghaolmhar de chuid na Roinne Breisoideachais agus Ardoideachais, Taighde, Nuálaíochta agus Eolaíochta í An Chomhairle um Thaighde in Éirinn nó an CTÉ (Béarla: The Irish Research Council) Is í príomhfheidhm na heagraíochta tacú le taighde thar roinnt disciplíní agus céimeanna gairme. Tá ról ag an gcomhairle freisin maidir le tacú le taighde le “fócas ar an tsochaí”, agus tá comhpháirtíochtaí bunaithe aici ar fud an rialtais agus na sochaí sibhialta chun na críche sin. [1][2][3]
Cuireann an chomhairle maoiniú iomaíoch ar fáil do scoláireachtaí iarchéime agus do chomhaltachtaí taighde iardhochtúireachta i ngach disciplín. Maoiníonn an Chomhairle freisin taighde faoi stiúir Príomhthaighdeora, a bhfuil tábhacht shóisialta, cheannas Príomh-Imscrúdaitheora a bhfuil tábhacht shóisialta, chultúrtha agus shochaíoch ag baint leis, glacann sí páirt i raon tionscadal arna mhaoiniú ag an AE, agus bíonn sí i gcomhpháirtíocht freisin i roinnt tionscnamh le fiontar, fostóirí, ranna rialtais agus agus shochaíoch ag baint leis, glacann sí páirt i réimse tionscadal a fhaigheann maoiniú ón AE, agus comhpháirtíonn sí freisin ar roinnt tionscnamh le fiontar, fostóirí, ranna rialtais agus an tsochaí shibhialta. [4][5]
Misean
Is é misean na Comhairle pobal taighde in Éirinn a chumasú agus a chothú trí thacú le taighdeoirí den scoth i ngach disciplín ó na healaíona go dtí an zó-eolaíocht.
Cuirtear maoiniú ar fáil trí thionscnaimh na Comhairle, d'fhonn taighde a mhaoiniú i ngach disciplín ag leibhéil iarchéime, iardhochtúireachta agus faoi stiúir phríomh - imscrúdaitheora.
Cumarsáid
D'fhonn cur le feasacht an phobail ar an taighde tábhachtach a rinneadh in institiúidí ardoideachais na hÉireann, sheol an Chomhairle tionscnamh sa bhliain 2016 dar teideal #LoveIrishResearch. Nuair is féidir, úsáideann taighdeoirí agus institiúidí an lógó #LoveIrishResearch ar gach ábhar a bhaineann le, nó a eascraíonn as, taighde a rinne faighteoir a fuair maoiniú ón gComhairle agus/nó gach duine a fhaigheann maoiniú nó tacaíocht d’fheachtais, imeachtaí agus/nó gníomhaíochtaí eile.
Tá sé mar aidhm ag an bhfeachtas #LoveIrishResearch baill den phobal a nascadh leis an obair iontach atá á déanamh ag taighdeoirí atá bunaithe in Éirinn agus béim a chur ar a bhfuil bainte amach acu thar réimsí éagsúla. Bailíonn an haischlib seo tvuíteanna a bhaineann le Taighde Éireann. [6] Reáchtálann an Chomhairle blag freisin a chuireann gnóthachtálacha taighdeoirí in iúl. [7]
Eagraíocht
Is í Jane Ohlmeyer, Ollamh Erasmus Smith le Nua-Stair i gColáiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath agus Stiúrthóir Mhol an tSeomra Fhada i gColáiste na Tríonóide, Cathaoirleach na Comhairle um Thaighde in Éirinn. [8] Is é an tUasal Peter Brown Stiúrthóir na Comhairle, a ceapadh an 17 Deireadh Fómhair 2017,ar éis imeacht stiúrthóir tionscnaimh na Comhairle, an Dr Eucharia Meehan. [9]
Tá an Chomhairle á rialú ag bord atá comhdhéanta ag roinnt ollamh in institiúidí ardoideachais in Éirinn. [10]
Maoiniú
Bainistíonn an Chomhairle sraith clár idirnasctha a mhaoiníonn taighdeoirí thar gach céim agus disciplín gairme. Is í príomh-mhaoinitheoir náisiúnta an taighde bhunúsaigh thar gach disciplín, agus an t - aon mhaoinitheoir náisiúnta a thacaíonn le taighde bunúsach sna healaíona, sna daonnachtaí agus sna heolaíochtaí sóisialta. Is í príomh-mhaoinitheoir náisiúnta an bhuntaighde í ar fud na ndisciplíní go léir, agus an t-aon mhaoinitheoir náisiúnta a thacaíonn le bunthaighde sna healaíona, sna daonnachtaí agus sna heolaíochtaí sóisialta. Tacaíonn an Chomhairle le forbairt ghairme na dtaighdeoirí luathchéime; fiontar cumhachta agus scileanna; rath na hÉireann a chothú faoi Horizon 2020; spreagadh a thabhairt do thaighde a théann i ngleic le dúshláin mhóra na sochaí; rochtain a sholáthar ar bhonneagair thaighde agus; luach an taighde a chur in iúl. [11]
Bunaítear an roghnú le haghaidh maoinithe ar thuillteanas aonair, agus is iad painéil mheasúnaithe neamhspleácha atá comhdhéanta de shaineolaithe a aithnítear go hidirnáisiúnta a dhéanann maoirseacht ar an bpróiseas cinnidh. Sa bhliain 2016, thacaigh an Chomhairle le 1,629 taighdeoir thar phunann dámhachtainí arbh fhiú breis agus €100 milliún iad. [12]
I measc chomhpháirtíochtaí agus líonraí idirnáisiúnta na comhairle tá: Oifig Marie Skłodowska-Curie na hÉireann, Daonnachtaí sa Limistéar Eorpach Taighde, Horizon 2020, Lindau Nobel Laureate Meetings, Gníomhaireacht Spáis na hEorpa, GENDER-NET Plus ERA-NET, NORFACE, CHIST-ERA, Science Europe, Ambasáid na Fraince in Éirinn & Campas France, Vitae.
Taighdeoir na Bliana
Ó 2017 i leith, [19] tá na gradaim "Taighdeoir na Bliana" ag an gComhairle, sna catagóirí Taighdeoir na Bliana, Taighdeoir Luathghairme na Bliana agus an Dámhachtain Tionchair, chun obair na dTaighdeoirí in Éirinn a cheiliúradh. [20][21]
Faighteoirí
Faighteoirí na dámhachtana iomlána:
2020 An Dr. Jane Suiter MRIA, Institiúid na Meán agus na hIriseoireachta sa Todhchaí (FuJo), DCU[22][23]
2019 An tOllamh Laoise McNamara, Innealtóireacht Bhithleighis, [24]OÉ Gaillimh[25]
2017 An Dr. Martin O'Halloran, Stiúrthóir ar an tSaotharlann Aistritheach Feistí Leighis, [27]OÉ Gaillimh[28]
Stair
Chruthaigh an Roinn Oideachais agus Scileanna an Chomhairle um Thaighde in Éirinn sa bhliain 2012 trí dhá chomhairle taighde a bhí ann cheana a chumasc: Comhairle Taighde na hÉireann um Eolaíocht, Innealtóireacht agus Theicneolaíocht agus an Chomhairle um Thaighde sna Dána agus sna hEolaíochtaí Sóisialta.
Bhí an Chomhairle um Thaighde ar Eolaíocht Shóisialta (Éire) mar chuid d’Acadamh Ríoga na hÉireann agus d’fheidhmigh sí ó 1995 go dtí 1999. Sa bhliain 1999 díscaoileadh an Chomhairle chun an Chomhairle um Thaighde sna Daonnachtaí agus sna hEolaíochtaí Sóisialta a chruthú. Comhcheangail an seo níos déanaí sa bhliain 2012 le Comhairle Taighde na hÉireann um Eolaíocht, Innealtóireacht agus Teicneolaíocht chun Comhairle Taighde na hÉireann a bhunú.
Roimhe seo, bhí institiúidí maoinithe ardoideachais eile in Éirinn.
I mí Dheireadh Fómhair 2020, aistríodh freagracht as an CTÉ (faoin ÚAO) ón Roinn Oideachais agus Scileanna go dtí an Roinn Breisoideachais agus Ardoideachais, Taighde, Nuálaíochta agus Eolaíochta .
I mí na Samhna 2023, d’fhógair Simon Harris, an tAire Breisoideachais agus Ardoideachais, Taighde, Nuálaíochta agus Eolaíochta, go raibh sé ar intinn ag an rialtas Taighde Éireann a bhunú mar chomhlacht comharba ar Fhondúireacht Eolaíochta Éireann agus ar an gComhairle um Thaighde in Éirinn. Cuireadh í sin i bhfeidhm leis an Acht um Thaighde agus Nuálaíocht 2024. Shocraigh Patrick O’Donovan, comharba Harris mar aire, an 1 Lúnasa mar dháta bunaithe Taighde Éireann.