Coláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath

Coláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath
	(en) The College of the Holy and Undivided Trinity of Queen Elizabeth near Dublin
	;
Mana	Perpetuis futuris temporibus duraturam
Sonraí
Ainm gearr	TCD
Cineál	ollscoil choláisteach ; eagraíocht neamhbhrabúis
Stair
Dáta a bunaíodh	3 Márta 1592
Bunaitheoir(í)	Eilís I Shasana
Gníomhaíocht
Ball de	Grúpa Coimbra ; League of European Research Universities (en) ; ORCID ; Cumann Eorpach na nOllscoileanna ; Digital Preservation Coalition (en) ; World Wide Web Consortium ; An Chomhghuaillíocht um Chur Chun Cinn an Mheasúnaithe Taighde
Líon scoláirí	18,174 (2016)
Rialachas corparáideach
Ceanncheathrú	Baile Átha Cliath, Éire;
Fochomhlacht	UK Web Archive (en)
Úinéir de	Oriel House, Westland Row (en)
Codanna	An Leabharlann Choláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath
Táscaire eacnamaíoch
Ioncam iomlán	395 M€ (2020)
ISIL	IE-DuTC
Suíomh gréasáin	https://www.tcd.ie/; https://www.tcd.ie/gaeloifig/gaeilge/index.ga.php

Is é Coláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath an ollscoil is sine in Éirinn. Tá sé suite i mBaile Átha Cliath, agus is é an t-aon chomhcoláiste atá ann in Ollscoil Átha Cliath.

Stair

Bunaíodh Coláiste na Tríonóide sa bhliain 1592. Ba le linn do rítheaghlach na dTúdor sa Bhreatain a bheith ag leathnú a gcumhacht in Éirinn a bunaíodh Coláiste na Tríonóide. Bhronn bardas Bhaile Átha Cliath tailte seanmhainistreach i lár na cathrach ar an ollscoil. D'fhás an Coláiste go mear cé go raibh an saol an-chorrach in Éirinn sa seachtú haois déag.

Mar gheall ar na cogaí creidimh idir Caitlicigh, Protastúnaigh agus Preisbitéirigh bhí scoláirí á ndíbirt agus úsáideadh an coláiste mar bheairic d'arm rí Shéamuis II i 1689. Protastúnaigh amháin a d'fhreastail ar an choláiste ar feadh na gcéadta bliain, ach ceadaíodh do Chaitlicigh tosú ag staidéar ann tar éis 1793.

Bhí rudaí síochánta go leor san ochtú haois déag ach bhí corraíl ann in aimsir na nÉireannach Aontaithe (féach Téobald Wolfe Tone) ag deireadh na haoise sin.

Ag tús an fichiú haois rinneadh iarrachtaí láidre chun Coláiste na Tríonóide a nascadh le Ollscoil na hÉireann, ach d'éirigh leis a neamhspleáchas a choinneáil. Tosaíodh ag glacadh le mná mar mhic léinn i 1904 agus ceapadh an chéad bhean mar ollamh tríocha bliain ina dhiaidh sin.