Jean Rouch

Jean Rouch

Biografía
Nacemento	31 de maio de 1917 París, Francia
Morte	18 de febreiro de 2004 (86 anos) Birni Konni, Níxer (pt)
Causa da morte	morte accidental, accidente de tráfico
Lugar de sepultura	Niamey
Educación	École Nationale des Ponts et Chaussées (pt)
Actividade
Campo de traballo	Dirección de cine, documental, Reportaxe e Etnografía
Ocupación	antropólogo, etnógrafo, documentalista, fotógrafo, director de cinema, guionista, realizador
Período de actividade	1947 - 2003
Empregador	Universidade de Paris X - Nanterre (pt)
Alumnos	Gilles Combet (en)
Obra
Obras destacables (1958) Moi, un noir (en)
Doutorando	Rina Sherman (pt) , Férid Boughedir (pt) , Belkacem Hadjadj (en) , Mariama Hima (pt) , Pierre Haffner (pt) , Daniel Verba (en) , Jane Gueronnet, Marie-Claude Taranger (pt) , Rose Lowder (pt) e Annie Comolli (en)
Familia
Pai	Jules Rouch
Premios
(1980)  doutor honoris causa pola Universidade de Leiden (1948)  premio Liotard
Descrito pola fonte	UbuWeb Dictionary of African Biography, African Film Festival, Inc. (en) ,

Jean Rouch, nado en París o 31 de maio de 1917 e finado en Birni-N'Konni (Níxer) o 18 de febreiro de 2004, foi un cineasta e antropólogo francés.

Foi considerado un dos fundadores do cinéma vérité en Francia. O traballo como cineasta de Rouch durante máis de 60 anos en África, caracterizouse pola idea de antropoloxía compartida.^[1][2] Influído polo descubrimento do surrealismo aos vinte anos, moitos dos seus filmes difuminan a liña entre a ficción e o documental, creando un novo estilo: a etnoficción. Os cineastas franceses de nouvelle vague aclamaron a Rouch como un dos seus. O seu filme seminal Moi, un noir foi pioneiro na técnica do jump cut popularizada por Jean-Luc Godard.

Comentando o traballo de Rouch como alguén "encargado da investigación do Musée de l'Homme" de París, Godard dixo: "Hai unha mellor definición para un cineasta?".^[3][4][5][6]

Rouch comezou a súa longa relación con temas africanos en 1941, cando chegou a Niamey como enxeñeiro hidrolóxico na colonia francesa para supervisar un proxecto de construción en Níxer. Alí coñeceu a Damouré Zika, fillo dun cura tradicional songhai e pescador, preto da cidade de Ayorou, no río Níxer.^[7] Despois de que dez traballadores sorko morresen por un raio nun almacén de obras supervisado por Rouch, a avoa de Zika, unha famosa médium e asesora espiritual, presidiu un ritual para homes, que Rouch afirmou máis tarde que provocou o seu desexo de facer filmes etnográficos.^[8] Interesouse pola etnoloxía zarma e Songhai, filmando rituais e cerimonias. Rouch enviou o seu traballo ao seu profesor Marcel Griaule, que o animou a continuar.

Pouco despois, Rouch regresou a Francia para participar na Resistencia. Despois da guerra, traballou un breve período como xornalista coa axencia France-Presse antes de regresar a África, onde se converteu nun influente antropólogo e ás veces polémico cineasta.^[9]

Zika e Rouch fixéronse amigos. En 1950, Rouch comezou a usar a Zika como personaxe central dos seus filmes, rexistrando as tradicións, a cultura e a ecoloxía da xente do val do río Níxer. O primeiro filme en que apareceu Zika foi Bataille sur le grand fleuve (1950-52), que retrata a vida, as cerimonias e a caza dos pescadores sorko. Rouch pasou catro meses viaxando cos pescadores sorko nunha piragua tradicional.^[10][11]

Os seus primeiros filmes, como Chasse à l'Hippopotame (1946), Cimetière dans la Falaise (1951) e Les Hommes Qui la Pluie (1951), foron reportaxes tradicionais narradas, mais aos poucos fíxose máis innovador.^[12]

Rouch fixo os seus primeiros filmes en Níxer: Au pays des mages noirs (1947), Initiation à la danse des possédés (1948) e Les magicians de Wanzarbé (1949), todos os cales documentaban os rituais de posesión do espírito songhai e os pobos zarma e sorko que vivían ao longo do río Níxer. Xeralmente está considerado o pai do cinema nixerino.^[13] A pesar de chegar como colonialista en 1941, Rouch permaneceu en Níxer despois da independencia e orientou unha xeración de cineastas e actores nixerinos, incluído Zika.

Durante a década de 1950, Rouch comezou a producir filmes etnográficos máis longos. En 1954 Zika protagonizou Jaguar como un mozo songhai que viaxaba por traballo á Costa de Ouro. Tres homes dramatizaron as súas vidas no filme e convertéronse nos primeiros tres actores do cine nixerino. Zika axudou a reeditar a película, orixinalmente unha peza etnográfica muda, nunha longametraxe entre o documental e a ficción (docuficción), e proporcionou diálogo e comentarios para a súa estrea en 1969. En 1957 Rouch dirixiu Moi, un noir en Costa do Marfil co mozo cineasta nixerino Oumarou Ganda, que regresara recentemente do servizo militar francés en Indochina. Ganda converteuse no primeiro gran director e actor nixerino. A principios dos anos 70, Rouch, co elenco, a tripulación e a coescritura dos seus colaboradores nixerinos, produciu longametraxes dramáticas en Níxer, como Petit à petit (1971) e Cocorico Monsieur Poulet (1974).

Moitos cineastas africanos rexeitaron os filmes etnográficos de Rouch e doutras producidas na era colonial por distorsionar a realidade. Rouch é considerado un pioneiro da Nouvelle Vague e da antropoloxía visual e o pai da etnoficción. Os seus filmes son principalmente cinéma vérité, unha expresión empregada por Edgar Morin nun artigo de France-Observateur de 1960 que se refería aos filmes de novas Kino-Pravda de Dziga Vertov. O filme máis coñecido de Rouch, unha das obras centrais da Nouvelle Vague, é Chronique d'un été (1961), que filmou xunto ao sociólogo Edgar Morin e retrataba a vida social da Francia contemporánea. Ao longo da súa carreira, informou sobre a vida en África. Ao longo de cinco décadas, realizou case 120 filmes.

Rouch e Jean-Michel Arnold fundaron un festival internacional de cine documental, o Cinéma du Réel, no Centro Pompidou de París en 1978.

En 1996, trala elección de Nelson Mandela, Rouch visitou o Centro de Estudos Retóricos da Universidade de Cidade do Cabo por invitación de Philippe-Joseph Salazar. Deu dúas conferencias sobre o seu traballo e filmou algunhas imaxes nos barrios negros coa súa axudante Rita Sherman.

Rouch morreu nun accidente de tráfico en febreiro de 2004, a 16 quilómetros de Birni-N'Konni, Níxer.

No seu ensaio de 2017 "How the Art World, and Art Schools, Are Ripe for Sexual Abuse", a artista contemporánea Coco Fusco detallou o seu primeiro encontro con Rouch: "Fun acosada sexualmente polo recoñecido cineasta etnográfico Jean Rouch, que está acreditado como inventor dun xeito mellor de mirar os africanos".^[14]

• 1947: Au pays des mages noirs
• 1949: Initiation à la danse des possédés
• 1949: La Circoncision
• 1950: Cimetière dans la falaise
• 1951: Bataille sur le grand fleuve
• 1953: Les Fils de l'eau
• 1954: Mammy Water^[15]
• 1954: Les maîtres fous^[16]
• 1957: Baby Ghana
• 1958: Moi, un noir (Treichville)^[17]
• 1961: La pyramide humaine^[18]
• 1961: Chronique d'un été (Paris 1960),^[19] codirixido por Edgar Morin
• 1964: La punition, ou les Mauvaises rencontres [Punishment, or: Bad Encounters]^[18]
• 1964: Gare du Nord (segmento de Paris vu par)
• 1965: La chasse au lion à l'arc^[20]
• 1966: Sigui année zero
• 1966: Les veuves de 15 ans
• 1967: Sigui: l'enclume de Yougo
• 1967: Jaguar^[21]
• 1968: Sigui 1968: Les danseurs de Tyogou
• 1969: Sigui 1969: La caverne de Bongo
• 1969: Petit à Petit^[22]
• 1970: Sigui 1970: Les clameurs d'Amani
• 1971: Sigui 1971: La dune d'Idyeli
• 1971: Tourou et Bitti, les tambours d'avant
• 1972: Sigui 1972: Les pagnes de lame
• 1973: Sigui 1973: L'auvent de la circonsion
• 1974: Cocorico! Monsieur Poulet
• 1976: Babatu
• 1977: Ciné-portrait de Margaret Mead
• 1977: Makwayela (1977)
• 1979: Les funérailles à Bougo, le vieil Anaï
• 1980: Funeral at Bongo: Old Anaï (1848-72) [versión en inglés narrada por Rouch]
• 1984: Dionysos
• 1986: Folie Ordinaire d'une fille de Cham, codirixido por Philippe Constantini con Jenny Alpha e Sylvie Laporte
• 1990: Liberté, égalité, fraternité et puis après
• 2002: Le rêve plus fort que la mort, codirixido por Bernard Surugue

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Jean Rouch

• Adams, John W. Jean Rouch Talks About His Films to John Marshall and John W. Adams. American Anthropologist 80:4. Decembro de 1978.
• Beidelman, Thomas O. Review of Jaguar. American Anthropologist 76:3. Setembro de 1974.
• Bruni, Barbara, Jean Rouch: Cinéma-vérité, Chronicle of a Summer and The Human Pyramid, Senses of Cinema', marzo de 2002
• Deleuze, Gilles – NOTES ON : Cinema 2 – the time-image, Athlone Press Londres,1989.
• Fieschi, Jean-André, Jean Rouch, Cinema, A Critical Dictionary, Richard Roud (editor), Vol. 2, pp. 901–909. Secker & Warburg and Viking Press, 1980.
• Georgakas, Dan and Udayan Gupta, Judy Janda. The Politics of Visual Anthropology: An Interview with Jean Rouch. Cineaste 8:4. 1978.
• Henley, Paul. The Adventure of the Real: Jean Rouch and the Craft of Ethnographic Cinema. University of Chicago Press, 2009.
• Muller, Jean Claude. Review of Les Maîtres fous, American Anthropologist 73:1471–1473. 1971.
• Papanicolaou, Catherine. Petit à petit de Jean Rouch : montages et remontages, Cinema & Cie IX, Outono (13):19-27. 2009.
• Portis, Irene – Jean Rouch: The Semiotics of Ethnographic Film Irene Portis – Winner Cambridge, MA 7 de agosto de 2011
• Rothman, William (editor). Jean Rouch : a celebration of life and film (Transatlantique 8). Fasano, Italy: Schena Editore, 2007.
• Rothman, William (editor). Three Documentary Filmmakers: Errol Morris, Ross McElwee, Jean Rouch," State University of New York Press, 2009.
• Rothman, William, “Jean Rouch’s Ciné-Trance and Modes of Experimental Ethno-Fiction Filmmaking,” in David LaRocca and Timothy Corrigan, eds, The Philosophy of Documentary Film: Image, Sound, Fiction, Truth, Lexington Books, 2017
• Rothman, William, Jean Rouch: The Camera as Provocateur, in Barton Palmer and Murray Pomerance, editors, Thinking in the Dark: Cinema, Theory, Practice, Rutgers University Press, 2016
• Rothman, William, Jean Rouch as Film Artist, in William Rothman, Tuitions and Intuitions: Essays at the Intersection of Film Criticism and Philosophy, State University of New York Press, 2019, 203-332.
• Stoller, Paul. The Cinematic Griot: The Ethnography of Jean Rouch. University of Chicago Press, 1992.
• Tailor & Francis. Disruptive forms: the cinema of Jean Rouch at Tailor & Francis online
• Vigo, Julian. Power, Knowledge and Discourse: Turning the Ethnographic Gaze around in Rouch's Chronique d’un été. Visual Sociology, 1995.
• Ricard, Alain "Jean Rouch: Some Personal Memories" In Research in African Literatures, 35, Fall (3), 6–7. 2004. [10.1353/ral.2004.0072]

• Jean Rouch – article by Matt Losada, Assistant Professor in the Department of Hispanic Studies at the University of Kentucky, Senses of Cinema, decembro de 2010
• Jean Rouch Arquivado 08 de febreiro de 2012 en Wayback Machine. at The Complete Index To World Film since 1895
• "Farther Than Far: The Cinema of Jean Rouch"
• The Jean Rouch Tribute Website: bio, tributes, complete filmography, audio, film clips
• In the footsteps of the White Fox in Dogon country Arquivado 04 de marzo de 2016 en Wayback Machine.
• A website devoted to the study of Jean Rouch's Films
• Glossary of Rouchian Terms