Ta'n Chorn (Cornish: Kernow, Baarle: Cornwall) ny choontae ayns sheear yiass Hostyn. Ta'n coontae soit er lieh-innys çheu heear jeh awin An Tamer. Cha nel agh un ard-valley 'sy choontae, Truru, as t'eh ny phreeu-valley er y choontae. Ta'n Chorn 3,563 km² er eaghtyr, cur ny Skillee, ta soit 45 km magh 'syn aarkey, 'syn earroo. Ta 513,528 cummaltee 'sy choontae lesh glooaght injil y phobble ta mygeayrt 144/km².
Ta'n Chorn ard-ennymagh er son y voanee feie, y choose foddey as eigsoylagh, as yn emshir bog. T'ee ard-ennymagh er son shenndaaleeaght yn eash chloaie as yn eash çhynskylagh, y çheer yalloo meaineraght er-lheh, as ee ny ynnyd eiraght y dowan. She yn turrysagh nane jeh ny çhynskylyn smoo scanshoil (24%)[2] 'sy choontae, agh ta'n Chorn foast nane jeh ny coondaeghyn smoo boght 'sy Reeriaght Unnaneysit (62% faillee meanagh y Reeriaght Unnaneysit)[3]
Ta'n ennym Baarlagh Cornwall gowit ass covestey daa enmys ass daa hengey scart.
Hugg ny Romanee yn ennym Cornovii er clein Celtiagh v'ayns y çheer ec traa stiurey ny Romanee. Va'n ennym shen er fys ec ny Brythonee myr Corneu,[6] ny Kernow ayns y Chornish noa-emshiragh. Foddee dy vel yn ennym shen ass daa vun; foddee dy vel mooinjerys eddyr eh as y 'raue Celtiagh cern, ny ass y 'raue Ladjynagh cornu ta'n bree "cayrn" ny "eairk" currit er y daa lhiaggan, as ad cowraghey cummey thallooin ny Corn.[7] Va'n sleih ayn roie-vunnit as lesh shen va'n çheer oc recortyssit myr Cornubia roish ny bleeaney 700 RC, as yn enmys shen keeayllaghey "sleih yn eairk" ny "sleih y chayrn".
Rish ny 6oo as 7oo eashyn, va'n enmys Cornubia cleaynaghit liorish mooar-chaghlaaghyn 'sy Çhenn-Vaarle.[8] Hugg ny h-Anglo-Sostnee y meer yerree wealas da fir quaagh, as va'n enmys noa Corn-wealas currit er bun. Ta screeudeyryn shennaghys ennagh cowraghey da vel wealas n'ockle Anglo-Sostnagh son Bretin, agh t'eh er credjal dy vel yn enmys shen ry-ymmydit son dagh peiagh Brythonagh.
.svg){kind=small}
