Emansipasyon fanm yo

Dwa fanm yo se dwa yo reklame pou fanm nan anpil sosyete atravè mond lan, ki fòme baz mouvman dwa fanm nan 19yèm syèk la ansanm ak lit mouvman feminis depi 20yèm syèk la. Nan kèk peyi, dwa sa yo sipòte pa lalwa, koutim lokal ak konpòtman, pandan ke nan lòt peyi yo ka inyore, oswa siprime. Yo diferan de nosyon pi laj sou dwa moun lè yo deklare ke gen inegalite istorik nan kont jwisans dwa pa fanm ak tifi, an favè gason ak ti gason. Defans dwa sa yo se yon objektif pou nou rive yon sosyete ki pi egalite.

Pwoblèm ki souvan asosye ak nosyon dwa fanm yo enkli, men se pa sa sèlman, dwa yo: nan entegrite kòporèl ak otonomi, pou yo pa gen vyolans seksyèl, pou yo vote, pou yo eli, pou antre nan yon kontra legal, pou yo konsidere yo egal. mari ak papa nan fanmi an, travay, gen aksè a salè jis ak salè egal, kontwole repwodiksyon yon moun (kontrasepsyon ak avòtman), pwopriyete, aksè nan edikasyon.

Depi 1945, dwa fanm yo te sijè a konvansyon entènasyonal ki vize garanti yo, men fanm kontinye pa jwi dwa egal ak gason.

Dwa natirèl:

Filozòf grèk Aristòt la te soti nan lide ke moun se yon "bèt rasyonèl" se konsa yon pouvwa natirèl nan rezon. Konsèp nati imen nan ansyen Lagrès depann sou sèks oswa etnisite tankou: Enspire pa filozòf klasik yo, filozòf Thomas Hobbes, Jean-Jacques Rousseau oswa John Locke devlope teyori lwa natirèl la nan 17yèm ak 18yèm syèk yo. Yo diskite ke dwa natirèl yo pa sòti nan Bondye, men yo "inivèsèl, pwòp tèt ou-evidan, ak entwisyon" tankou lwa yo nan lanati. Yo konsidere fanm tankou timoun, esklav ak moun ki pa blan, kòm ni "rasyonèl" ni "sivilize" epi yo afime ke estati a pi ba nan fanm se yon kesyon de "bon sans" akòz "nati natirèl" li yo.

Opinyon yo te opoze nan 18yèm ak 19yèm syèk yo pa filozòf evanjelik nan teyoloji natirèl tankou William Wilberforce ak Charles Spurgeon, ki te diskite pou abolisyon esklavaj la ak dwa egal pou gason ak fanm. Yo afime ke tout moun gen yon nati imen, kèlkeswa sèks, etnisite oswa lòt kalifikasyon, kidonk tout moun gen dwa natirèl.

Dwa fanm nan travay gen ladann aksè san diskriminasyon pou fanm nan travay ak salè egal ak gason.

Nan Mwayennaj yo, fanm yo te kapab egzèse divès pwofesyon (doktè, mouye...) men yo te eskli yo nan aktivite ki pi pwofitab yo. Pandan Renesans la, gason te pran lidèchip kowil fanm yo e yo te siprime yo jiskaske te gen twa sèlman ki te rete an 1675: koutiryè, ti fi flè ak limières-chanvrières.

Pandan yon bon bout tan an Ewòp, fanm marye yo pa t 'kapab travay san konsantman mari yo: an Frans jiska 1965, an Espay jiska 1975 ak nan Grann Bretay jiska 1919 (gade Sex Disqualification (Removal) Act 1919 ) ak sèten pwofesyon yo tou senpleman entèdi pou yo. .

Nan lane 2019, dapre yon etid Bank Mondyal, fanm sèlman benefisye twa ka nan dwa yo akòde pou gason. Nan tout zòn jeyografik, restriksyon sa yo sou travay yo reflete sou reprezantan yo nan sektè enfòmèl la.

Nan peyi Frans, Ministè Egalite Fanm ak Gason, Divèsite ak Egal Opòtinite pral pibliye nan lane 2021 Chif kle a nan direksyon pou egalite reyèl ant fanm ak gason. Politik piblik sa a retransmèt nan twa nivo nasyonal, rejyonal, depatmantal (egzanp nan Occitanie)

Mwayèn diferans ki gen nan salè sèks nan peyi OECD ap fèmen, men nan yon vitès trè dousman. Li te tonbe soti nan 14.5% an 2010 a 13.5% nan 2019. Kontrèman, nan rès mond lan, egalite ap deteryore an mwayèn. Sa vle di ke pwogrè mondyal nan direksyon pou fèmen diferans salè a te bloke. Kore di gen pi gwo diferans nan salè sèks nan 34.1%, ki te swiv pa Japon nan 24.5% ak pèp Izrayèl la nan 21.8%. Bèljik gen diferans ki pi ba a ak 3.7%, Lagrès ak 4.5% ak Costa Rica ak 4.7%. An 2019, revni mwayèn anyèl fanm atravè lemond se USD 11,500, konpare ak USD 21,500 pou gason. Diferans sa yo trè souvan rete nan sektè enfòmèl la.

Rezon ki fè yo anpil. Premyèman, fanm yo gen anpil reprezantasyon nan anpil djòb ki te ranplase pa otomatizasyon, yo pa reprezante anpil nan wòl teknoloji k ap parèt, epi yo pran yon pati disproporsyone nan travay swen pou timoun ak malad. Anplis de sa, nan anpil peyi, fanm yo nan yon dezavantaj nan aksè nan kredi, tè oswa pwodwi finansye, ki anpeche yo kòmanse yon biznis oswa touche yon lavi nan jere byen.

Fanm yo gen plis opòtinite ekonomik nan Benen, Islann, Laos, Bahamas ak Byelorisi ak pi piti opòtinite nan peyi Zend, Pakistan, Yemèn, peyi Siri ak Irak.

1. (en) Hosken, Fran P., , mai 1981, Vol. 3, No. 2. pp. 1–10
2. ↑ (en) Lockwood, Bert B., «  Â», Johns Hopkins University Press,‎ 2006
3. «  Â» [archive], sur Organisation des Nations unies, 2014.
4. ↑ Dr Robert A. Morey, , Xulon Press, 2010 (ISBN 978-1-60957-143-6, lire en ligne [archive]), p. 282
5. ↑ pratiques, «  Â» [archive], sur pratiques, 7 décembre 2020 (consulté le 7 décembre 2020)
6. ↑ «  Â» [archive], sur World Bank (consulté le 7 décembre 2020)
7. Sylvia Chant et Carolyn Pedwell, , Bureau international du Travail, mai 2005 (ISBN 978-92-2-220609-4, lire en ligne [archive])
8. » [archive], sur Ministère chargé de l'égalité entre les femmes et les hommes, de la diversité et de l'égalité des chances (consulté le 5 mai 2022)
9. ↑ «  Â» [archive], sur Ministère chargé de l'égalité entre les femmes et les hommes, de la diversité et de l'égalité des chances (consulté le 5 mai 2022)
10. ↑ «  Â» [archive], sur www.prefectures-regions.gouv.fr (consulté le 5 mai 2022)
11. ↑ (en) «  Â», World Economic Forum - Insight Report -,‎ 2019 (ISBN 978-2-940631-03-2, lire en ligne [archive])
12. ↑ (en) «  Â» [archive], sur theOECD (consulté le 9 décembre 2020)en)
13. «  Â» [archive], sur World Economic Forum (consulté le 9 décembre 2020)
14. (en-US) Grace Hauck, «  Â» [archive], sur USA TODAY (consulté le 9 décembre 2020)