Basa baku

Basa baku (uga karan dhialèk baku utawa dhialèk kabakokaké) iku varian basa kang dianggo déning wong-wong sajeroning wacana umum.^[1] Utawa, basa baku iku varian basa kang ngalami pambakonan. Sarana lelakon iku, basa ditata saperlu digawé paramasastrané lan bausastrané lan ditulisaké tumrap pustaka-pustaka rujukan mangkono.^[1] Lumrahé, varian basa kang dibakokaké iku dhialèk enggon-enggonan kang dicaturaké ing laladan punjering padagangan lan pamaréntahan awit tumuwuh kabutuhan marang basa kanggo kaperlon kang ngungkuli kabutuhan basa enggon-enggonan. Basa baku kena plurisèntris^[2] (contoné basa Arab, Inggris, Jerman, Parsi, Serbo-Kroasia, Prancis, Portugis, lan Spanyol)^[3] utawa monosèntris (contoné basa Islan, Itali,^[4] Jepang,^[5] lan Ruslan^[5]).^[6] Basa tulis baku kala-kala ditembungaké sarana tembung Jerman Schriftsprache.

Sipat

Siji-sijiné sarat varian basa bisa dadi baku iku manawa varian iku kerep dianggo ing papan-papan umum utawa ing wacana umum.^[1] Panyiptaning basa baku prèskriptif lumantar kabutuhan marang katunggalan nasional (budaya, pulitik, lan sosial) saéngga butuh varian basa kang dibakokaké lan dhedhasar kasarujukan.^{[butuh sitiran]} Basa baku adaté nonjolaké:

Bausastra kang diakoni (éjaan lan kosatembung baku)
Paramasastra kang diakoni
Pangucap baku (tuturan dhidhikan)
Bebadan basa kang nemtokaké aturaning panganggoning basa; contoné Académie française utawa Real Academia Española
Status (légal) mawa undhang-undhang (racaké minangka basa resmi)
Panganggo ing papan umum kang tumama (ing pangadilan, bebadan lègislatif, sekolah)
Kanon sastra
Tuturan sarwa guna^[7]
Turutan kang kaloka lan tinampa ing masarakat^[7]
Cacah jiwa^[7]
Tuturan kang dianggo ing siyaran lan médhia pawarta

Rujukan

↑ ^a ^b ^c Finegan, Edward (2007). Language: Its Structure and Use (édhisi ka-5th). Boston, MA, USA: Thomson Wadsworth. kc. 14. ISBN 978-1-4130-3055-6.
↑ Clyne 1992
↑ Kordić, Snježana (2014). Lengua y Nacionalismo [Language and Nationalism] . Madrid: Euphonía Ediciones. kc. 79–151. ISBN 978-84-936668-8-0. OL 16814702W. Diarsip saka sing asli ing 2016-03-04. Dibukak ing 2016-08-12.
↑ Italian language Archived 2016-09-11 at the Wayback Machine.. language-capitals.com
↑ ^a ^b Clyne 1992, p. 3.
↑ Daneš, František (1988). "Herausbildung und Reform von Standardsprachen" [Development and Reform of Standard Languages]. Ing Ammon, Ulrich; Dittmar, Norbert; Mattheier, Klaus J (èd.). Sociolinguistics: An International Handbook of the Science of Language and Society II. Handbücher zur Sprach-und Kommunikationswissenschaft 3.2. Berlin & New York: Mouton de Gruyter. kc. 1507. ISBN 3-11-011645-6. OCLC 639109991.
↑ ^a ^b ^c Vahid, Ranjbar (2008). The standard language of Kurdish. Iran: Naqd-hall.