Lüttje Seemöwe

Lüttje Seemöw(e); Knüllenkieker; Letj Buur; Störmmeew
Systematik
Ünnerstamm: Warveldeerten (Vertebrata) Klass: Vagels (Aves) Ornen: Tüütvagels (Charadriiformes) Familie: Möwen (Laridae) Geslecht: Larus
Wetenschoplich Naam
Larus canus
Linnaeus, 1758

De Lüttje Seemöw(e) (Larus canus), up Platt ok Knüllenkieker, Letj Buur, Stormmöwe oder Störmmeew nömmt, is en Vagel ut de Familie vun de Möwen (Laridae). Dor hannelt sik dat um de lüttjeste Aart mank dat Geslecht Larus bi. Vorkamen deit se sunnerlich in de Matigen Zonen vun ganz Eurasien un over de Beringstraten weg in Noordamerika sien Noordwesten vun Alaska bit Zentralkanada. In Noordamerika sien Osten nümmt de noh verwandte Ringsnavelmöwe ehren Platz in, de ehr bannig lieken deit, avers en beten grötter is.^[1] De amerikaansche Unneraart warrt vun de wecken Schrievers ok as egen Aart ankeken.^[2] Bröden deit de Lüttje Seemöwe meist in lüttje Kolonien vun bit hen to 50 Paare, man dat gifft hen un wenn an de Küsten ok gröttere Kolonien mit en paar dusend Paare. Dat Nest warrt meist up’e Eer boot, man dat kann ok mol höger anleggt wurrn. Af un an warrt dat ok up en Boom anleggt. As de meisten Möwen fritt ok düsse Aart allens. Bröden deit se meist an de Waterkant, man ok an Ströme, in Moor un Brook in’t Binnenland siedelt se sik an. In Europa blievt de Möwen in’n Winter in de Brödelgemarken oder wannert man just en lüttjen Weg wieter. In de annern Regionen treckt se avers regelmotig wieter weg. De Vagels ut Middel- Eurasien treckt na Süüdwesten to un staht over Winter to’n Deel in de Gemarken vun de ööstliche Middellannsche See. De Bestand vun de Lüttje Seemöwe hett in Europa in dat 20. Johrhunnert bannig tonahmen, is avers tolest en beten achterut gahn. In Gefohr is de Aart avers nich.

Dat Lief vun de Lüttje Seemöwe is 40-45 cm lang. De Flunken kann se bi 100-130 cm ut’neen spannen. Dor is se en beten grötter mit, as de Swattkoppmöwe, man düütlich lüttjer, as en Kobbe. Se is sotoseggen en fien boote Utgave vun de gröttern Larus-Aarden. Vergleken mit de Kobbe, is de Kopp runner, de Snavel fiener, de Flunken smaller. In’n Sitten lett de Bost wölvt, dat Achterlief slank. Dat Flegen lett man suutje mit kräftige Flunkensläge, wenn se seilen deit, winkelt se de Flunken en beten an.^[3] Heken un Seken verscheelt sik nich. Jungvagels dreegt vun dat drüdde Johr af an de Farven vun de Olen.

In Noordeuropa leevt de Lüttje Seemöwe up Iesland, up de Färöers un meist in dat ganze Fennoskandien. Se besiedelt den Norden vun Grootbritannien un bloß hen un wenn ok mol Gemarken dor in’n Süden. In Westeuropa kummt dat vör, dat se in enkelte Gemarken in Frankriek un in Portugal bröden deit.^[4] Dat is man roor, datt se an de Noordsee bröden deit, man in Middeleuropa siedelt se in gröttere Tahl an de Oostsee in Dänemark, Düütschland, Polen un in dat Baltikum. In dat Binnenland kummt se hen un wenn vor bit in dat Vörland vun de Alpen un bit na Ungarn hen.^[5] Na Osten to is de Möwe in en breden Gördel dör ganz Asien hen bit na Kamtschatka to finnen, bit to’n Golf vun Anadyr un up de Inselgrupp vun de Kurilen. In Süden is se antodrepen bit na de Steppen vun Kirgisistan, bit na Tuwa un to dat Baikalmeer, dör Daurien hendör un in de Stanowoibarge. In’n Süden vun’n Kaukasus gifft dat Lüttje Seemöwen noch in Armenien un in’n Noordwesten vun’n Iran.

De Lüttje Seemöwe kann sik good anpassen, wat ehr Umto angeiht. Se brott an de Küst, man ok – in lüttjere Tahlen – in’t Binnenland an allerhand Waters, an Brook un Moor. Se boot ehre Kolonien dor up, wo dat dröge is un wo Feende over Land nich good henkamen könnt. De Planten schöllt nich to hooch un nich to dicht wassen un tominnst nich allto wiet weg, scholl dat ok wat to Freten geven. Vundeswegen liggt gröttere Kolonien meist in de Neegde vun Gröön- oder Ackerland.^[6] An de Oostsee brott de Lüttje Seemöwe sunnerlich up Inseln, Halfinseln un Nehrungen an de Küst, an de Noordsee is se in Dünen, up Soltwischen un Halligen antodrepen, hen un wenn ok up Spöölfeller. In dat Binnenland brott se as en typischen Kulturfolger an Kieskuhlen, Bruunköhlenreviere, an Fischdieke oder Baggerseen.

De Lüttje Seemöwe fritt Mettjen, Watt- oder Seeringelwörmer, Insekten (sunnerlich Kävers), Warvellose ut Land un See, lüttjere Fische, man ok Koorn un Früchte. Ok Vagels, Eier un lüttje Söögdeerter weert nich veracht.^[7] In Europa, man ok in Noordamerika is se faken up Kulturland to finnen un folgt de Treckers, wenn plöögt warrt. Ok up Fennen söcht se Insekten un de ehre Larven. Wenn dat veel Wöhlmüse gifft, könnt de, sunnerlich in de BRödeltied, en groten Deel vun dat Freten utmaken. De lüttjen Gnaagdeerter weert ut’e Luft overrascht un dootmaakt dör Snavelsläge up’n Dötz. Denn weert se dör dat Water tagen un so lang kneet‘, bit se heel un deel daalslaken weern könnt.

Wenn se twee bit veer Johre sünd, bröödt de Lüttjen Semöwen dat eerste Mol. Bi de meisten (bi 60 %) passeert dat, wenn se dree Johre oold sünd.

In de Brödeltied blievt de Ollern tosamen, man dat kann ok angahn, datt se lange Johre en Paar billen doot. In’n Winter gaht se avers jummers ut’neen, ok wenn se denn in dat annere Johr wedder tohopenkaamt. Dat is avers ok normol, datt se sik en annern Partner söökt, ok, wenn de ole noch leven deit. Vun April af an warrt de Kolonie besett. Dat Nest warrt ut Plantendeele boot un is man flack. Bloß dat Seken boot, wieldes dat Heken Bomateriol ranholen deit. Faken weert de Nester vun dat Johr vördem bloß wedder up Schick brocht. Bi veertein Dage, nadem se mit dat Nest anfungen sünd, weert de Eier leggt. In Middeleuropa is dat denn meist Enne April bit Midden Mai hen. Wieter na Norden to kann dat ok bit in den Junimaand rin gahn. Meist weert twee oder dree, hen un wenn ok mol bloß een oder ok veer Eier leggt. Wenn dat leste Ei leggt is oder ok dat vörleste, geiht dat Bröden los. Beide Partners maakt dor mit un dat duert 23 bit 28 Dage. Na veer Dage verlaat de Jungen dat Nest. Flegen könnt se mit 28 – 33 Dage. Beide Ollern fodert de Lütten.

Lüttje Seemöwen könnt bannig oold weern. In Dänemark is en Seemöwe mit Ring funnen wurrn, de weer 33 Johre un acht maande oold. In Düütschland sünd twee Deerter funnen wurrn, de harrn dat up 21 Johre un olben de een un 21 Johre un acht Maande de annere brocht.^[8]

De Weltbestand vun de Lüttje Seemöwe warrt vun BirdLife International groff taxeert up 2,5 bit 3,7 Mio. adulte Vagels. Annere taxeert den Bestand up mehr as een Mio. Brödelpaare. De IUCN meent, de Aart weer nich in Gefohr. In de Midden vun dat 20 Johrhunnert hett de Bestand, as bi annere Möwenaarden ok, bannig tonahmen. Iesland, Polen un Öösterriek sünd dormols to’n eersten Mol besiedelt wurrn. Bit in de 1990er Johre is de Bestand denn avers wedder achterutlopen un hett sik dornah, bit 2000, up bannig leger Niveau wedder vermünnert. To’n Deel liggt dat an de Konkurrenz dör de Kobben, de allerwegens bannig upkamen sünd. Man dat gifft ok annere Grünn, as Toschannenmaaktweern vun Biotope, Turismus un Inwannern vun Roofdeerter as Vöss un Nerze up Eilannen vor de Küst.

• List vun Vagels, mit allerhand plattdüütsche Vagelnaams un Naams ut de Naberspraken
• Projekt: Deerternaams up Platt

1. ↑ Glutz v. Blotzheim, S. 440, siehe Literatur
2. ↑ Olsen / Larson (2003), S. 83–92
3. ↑ Olsen / Larson (2003), S. 65
4. ↑ BirdLife Species Factsheet, s. Weblinks
5. ↑ Glutz v. Blotzheim S. 440 und 450
6. ↑ Glutz v. Blotzheim, S. 468f
7. ↑ Glutz von Blotzheim, S. 486f
8. ↑ Hüppop. K. & O. Hüppop: Atlas zur Vogelberingung auf Helgoland, Vogelwarte 47 (2009), Siet 214