Schottland (Engelsch en Scots: Scotland, Schottsch-Gäälsch: Alba) is en Land in Noordwest-Europa un is een Deel vun dat Vereenigte Königriek vun Grootbritannien un Noordirland. Schottland liggt in den Noorden vun dat Eiland Grootbritannien un grenzt in den Süden an England. Dor leevt hüdigendags 5.062.011 Inwahners up 78.772 km².
Spraak
Meist all Schotten snackt Engelsch. Bi 30 % vun jem snackt ok noch Schottsch, wat sotoseggen en Dialekt vun de Engelsche Spraak is un in de Lowlands tohuse is. Bi 1 % vun de Inwahners vun Schottland (üm un bi 70.000 Minschen) könnt ok noch de ole Gäälsche Spraak snacken. Düsse Lüde leevt besunners up de westlichen Eilannen un överhaupt in de westlichen Delen vun dat Land.
Schottland is vun sien Historie her in twee grode Kuntreien updeelt: De „Lowlands“ (Nedderlannen) in’n Süüden un dat Hoochland in’n Noorden.
Updelen vunwegen de Verwalten
För de Verwalten in Schottland hüdigendags updeelt in 32 council areas. 1996 sünd düsse areas indeelt wurrn. Vun 1975 af an bit 1996 weer dat Land updeelt in Regionen.
Man ganz begäng is ok noch de ole Indelen in de Graafschappen.
Historie
Kiek bi Historie vun Schottland
Geographie
Schottland besteiht ut
- Dat faste Land
- Allerhand Gruppen vun Eilannen:
De Hebriden deelt sik noch mol up in:
Wat de Landschap angeiht, warrt Schottland allgemeen in dree Kuntreien updeelt:
Gröttste Städer
De gröttsten Städer vun Schottland sünd:
| Stadt
|
Inwahners
5. April 1991
|
Inwahners
29. April 2001
|
| Glasgow (Glaschu)
|
658.379
|
629.501
|
| Edinburgh (Dùn Èideann)
|
400.632
|
430.082
|
| Aberdeen (Obar Dhèathain)
|
182.133
|
184.788
|
| Dundee (Dùn Dè, Dùn Dèagh)
|
157.808
|
154.674
|
| Paisley (Paislig)
|
73.925
|
74.170
|
| East Kilbride (Cille Bhrìghde an Ear)
|
70.579
|
73.796
|
| Inverness (Inbhir Nis)
|
50.000
|
55.000
|
| Hamilton (Hamaltan)
|
49.988
|
48.546
|
| Cumbernauld (Comainn nan Allt)
|
49.507
|
49.664
|
| Greenock (Grianaig)
|
49.267
|
45.467
|
Natschonaalparks
Dat gifft twee Natschonaalparks in Schottland:
Wat een sik ankieken scholl
Slötter un Borgen
Enige Slötter in Schottland sünd:
Kark un Gloven
kiek ok bi:
Ökonomie
In de Noordsee winnt Schottland besunners Eerdööl. Bavenhen gifft dat noch Fischeree un Schaaptucht. Anner wichtig Twiegen vun de Weertschap sünd moderne Technologie, Whisky un Tourismus.
Politik
Schottland is en Deel vun dat Vereent Königriek. Ofschoonst de Schotten bloß man 8,7 % vun de Inwahners vun Grootbritannien utmaakt, sitt se up 10,1 % vun de Setels vun dat Parlament in London. In Schottland is ok en starke Partei togange, de för de schottsche Unafhängigkeit strieden deit. Bi düsse Scottish National Party maakt ok de beröhmte Schauspeler Sean Connery mit.
As de beiden Kronen vun England un Schottland in dat Johr 1707 tohopenföhrt wurrn sünd, hefft de Briten dat schottsche Parlament afschafft. Vun dor af an is Schottland vun London ut regeert wurrn. Man as de Labour Party ünner Tony Blair 1997 den Wahlen in Grootbritannien wunnen harrn, geev dat in Schottland en Afstimmen över de Fraag, of dat Parlament dor wedder herstellt weern scholl. 75 % vun de Schotten spreken sik dor för ut un dor is dat Parlament in Edinburgh denn 1998 wedder upmaakt wurrn. Nah mehr as 290 Johren hefft de Schotten nu wedder en egen Parlament.
Düt Parlament tellt 129 Setels. Nah de schottschen Wahlen vun 2007 sünd de so verdeelt:
De Vörsitter vun dat Huus is Liddmaat vun de SNP.
Eerste Minister (First Minister) is Nicola Sturgeon (siet 2014) vun de Scottish National Party.
Ofschoonst dat Vereente Königriek an un for sik en Eenheitsstaat is, hett de britsche Regeern de Tostännigkeit för allerhand Saken ut ehr egen Hannen geven un an dat Parlament in Schottland afgeven. Dor geiht dat bi üm Gesundheitspleeg, Ünnerricht, Regeern vör Oort, Soziale Saken, Huusbo, Tourismus, Upbo vun de Ökonomie, Verkehr, Justiz un binnenlandsche Saken, Polizei un Füerwehr, Ümwelt, Natur, Denkmalen, Bueree, Holtweertschap, Fischeree. Sport, Kultur, Statistik un Registers vun de Inwahners.
Wat de Britsche Regeern nich ut’e Hand gifft un wo de Schotten nich süms över bestimmen dröövt, sünd Saken vun dat Grundgesetz, Butenlandsche Politik, Natschonal Sekerheit un Defendeern, Stüern un Münten, Inwannern un Bedrieven den Staat in’e Hand geven, Versorgen mit Energie, gemeensam Markt, Hannel un Industrie, Iesenbahn un Verkehrsgesetzen, Datenschutz etc. Dat Schottlandgesett vun 1998 bestimmt, dat Schottland för allens tostännig ween schall, wat nich utdrücklich in de Hannen vun de Regeern in London leggt wurrn is.
An' 18. September 2014 hett sück de Bevölkerung vun Schottland in en Referendum gegen de Unafhängigkeit vun den Landsdeel un för dat Verblieven in dat Vereenigte Königriek utspraken.
.svg){kind=small}