Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Chileens referendum 1988

Het Chileens referendum van 5 oktober 1988 was een volksraadpleging die door de dictatoriale regering onder president Augusto Pinochet was uitgeschreven met de vraag of het ambtstermijn van de president met acht jaar te verlengen. Uiteindelijk werd het regeringsvoorstel met 55,99% van de kiezers verworpen, hetgeen het einde inluidde van het militaire bewind dat Chili al sinds 1973 in zijn greep hield.

Het referendum

Het originele stembiljet

Het referendum bestond uit twee keuzes:

  • Ja: Het ambtstermijn van de zittende president wordt met acht jaar verlengd (met ingang van 11 maart 1989), waarna binnen negen maanden parlementsverkiezingen zullen worden gehouden. Het gekozen parlement (dat dan het eerste parlement zou worden sinds de ontbinding in 1973) vervangt de junta (dat sinds 1974 fungeerde als een soort adviesraad) zal op 11 maart 1990 worden ingezworen.
  • Neen: De verlenging van het ambtstermijn van de zittende president wordt verworpen. President en junta blijven nog één jaar aan (aanvang van dat laatste jaar zal dan 11 maart 1989 worden) en treden op 11 maart 1990 terug ten gunste van een nieuw-gekozen president en parlement. Verkiezingen zullen worden gehouden drie maanden vóór het verstrijken van het ambtstermijn van de president.

Iedere Chileen van 18 jaar of ouder was (volgens de grondwet van 1980) stemgerechtigd.

Campagne

Van meet af aan ondernam de militaire regering pogingen om de uitslag naar haar hand te zetten. Politieke partijen - sinds enige tijd weer legaal - werden door de junta beïnvloed om actief campagne te gaan voeren om zoveel mogelijk "ja"-stemmers te vergaren. Uiteindelijk bleken de centrumrechtse partijen het meest bereid om het "ja"-kamp te dienen. Het "ja"-kamp speelde in op de angst bij veel Chilenen dat bij een "nee"-stem de chaos van de jaren 70 weer zal terugkeren en dat Chili zou worden omgevormd tot een socialistische staat.

De partijen van het centrum en die partijen met een duidelijk links profiel waren echter mordicus tegen een verlenging van het ambtstermijn van de dictator. Zij voerden een actieve "neen"-campagne. Heel duidelijk liet het "neen"-kamp weten dat er geen sprake zou zijn van een terugkeer van een socialistisch Chili: de Partido Demócrata Cristiano (christendemocraten), de Partido Socialista (socialisten) en de Partido Radical (radicalen) lieten weten dat hun belangrijkste doel het herstellen van de democratie was en dat men het economische beleid van de junta (neoliberalisme) goeddeels onveranderd zal blijven. De campagne van het "neen"-kamp verliep veel succesvoller dan dat van het "ja"-kamp, hetgeen de juntaleden later ook ruiterlijk zouden erkennen.

Het logo van het "neen"-kamp. De kleuren van de regenboog is een verwijzing naar de veelzijdigheid aan politieke ideologieën die het "neen"-kamp vertegenwoordigde.
Partijen die behoorden tot het "ja"-kamp
Afbeelding partij ideologische stroming
Partido Democrático de Chile rechts
Gran Frente Cívico de Chile centrumrechts
Avanzada Nacional uiterst-rechts
Unión Demócrata Independiente centrumrechts/rechts
Democracia Radical centrum/centrumrechts
Partido del Sur rechts
Partido Liberal Demócrata de Chile centrumrechts
Partido Nacional centrumrechts/rechts
Partido Socialdemócrata centrum/centrumlinks
Renovación Nacional centrumrechts/rechts
Partijen die behoorden tot het "neen"-kamp
Afbeelding partij ideologische stroming
Partido Demócrata Cristiano centrum
Alessandrismo Nacional Independiente centrum
Izquierda Cristiana centrumlinks/links
Los Jubilados centrum
Los Verdes centrumlinks
Movimiento de Acción Popular Unitaria links
MAPU Obrero Campesino links
Movimiento de Izquierda Revolucionaria uiterst links
Partido Comunista de Chile uiterst links
Partido Democrático Nacional centrum
Partido Humanista links
Partido Liberal centrumrechts
Partido Nacional por el NO centrumrechts/rechts
Partido por la Democracia links
Partido Radical centrum
Partido Radical Socialista Democrático links
Partido Socialdemocracia Chilena centrum/centrumlinks
Partido Socialista-Almeyda centrumlinks
Partido Socialista Histórico centrumlinks
Partido Socialista-Mandujano centrumlinks
Partido Socialista-Núñez centrumlinks
Unión Socialista Popular links
Partijen die noch tot het "ja", noch tot het "neen"-kamp behoorden
Afbeelding partij ideologische stroming
Partido Socialista Chileno centrum/centrumlinks

Resultaten

Chileens referendum van 1988
Uitslag
stemmen percentage
Ja 3,119,110 44.01%
Nee 3,967,569 55.99%
Geldig uitgebrachte stemmen 7,086,679 97,72%
Ongeldig uitgebrachte stemmen/ blanco stemmen 165,254 2,28%
Totaal 7,251,933 100%
Geregistreerde stemmers/ opkomst 7,435,913 97,53%

Zie ook

Kembali kehalaman sebelumnya