Gezond Verstand is een Nederlands tijdschrift, gewijd aan alternatieve verklaringen en vermeende complotten. De redactie van het blad zelf stelt artikelen te brengen die de lezer objectief en waarheidsgetrouw informeren.[1] Café Weltschmerz zegt over het blad dat aandacht wordt besteed aan onderwerpen die in de "mainstreammedia" onderbelicht worden of vertekend worden weergegeven.[2]
De eerste editie van het blad verscheen eind september 2020 in een oplage van 1 miljoen die deels huis aan huis werd verspreid.[3] Het blad verschijnt veertiendaags en wordt vooral via abonnementen verspreid; daarnaast wordt het in de losse verkoop verkocht via de reguliere boekhandel. De oplage is naar verluidt 100.000 (december 2021).[4]
Gezond Verstand is een uitgave van het persagentschap Gezond Verstand Media BV te Utrecht. Dit bedrijf wordt geleid door Jan van Aken, tevens secretaris-generaal van de European Federation of Energy Traders.[5][6][7][8] Het bedrijf is een 100% dochter van Stichting Gezond Verstand, eveneens onder voorzitterschap van Jan van Aken. De Stichting heeft volgens opgaven aan de Kamer van Koophandel in 2022 één werknemer.
Inhoud en redactie
In de eerste uitgave werden vraagtekens geplaatst bij de officiële lezing over de COVID-19-pandemie. Ook wordt de suggestie gewekt dat de instorting van het World Trade Center in 2001 door de Amerikanen zelf zou zijn veroorzaakt. Daarnaast wordt de opwarming van de Aarde door menselijke CO2 een 'mythe' genoemd.[9]
Hoofdredacteur van Gezond Verstand is Karel van Wolferen,[3] emeritus hoogleraar[9] en oud-correspondent van de NRC. De Universiteit van Amsterdam distantieerde zich in oktober 2020 middels een persverklaring van zijn journalistieke activiteiten omdat Van Wolferen zou bijdragen "aan desinformatie over grote problemen als het coronavirus en klimaatverandering".[10]
Redactie en uitgever stelden bij oprichting van het blad de intentie te willen komen tot een tweewekelijkse oplage van 100.000 stuks. Voor de verspreiding maakt Gezond Verstand gebruik van het netwerk van De Andere Krant.[11]
Ontvangst
Door de Volkskrant en Trouw geraadpleegde wetenschappers stellen dat er zeker vraag is naar 'alternatieve verklaringen en complottheorieën'.[3][12] In De Groene Amsterdammer wijst een complotdeskundige op een onderzoek waaruit blijkt dat een op de drie Nederlanders een sterk anti-overheidsstandpunt heeft, hetgeen bijdraagt aan de belangstelling voor dit soort media.[8] De berichtgeving van De Groene en in Pointer (KRO-NCRV) leidde tot enkele klachten bij de Raad voor de Journalistiek. De Raad oordeelde hierover op 12 juli 2021 dat de De Groene Amsterdammer op zorgvuldige wijze over Gezond Verstand had bericht, waarbij een omissie op passende wijze werd rechtgezet. Het stond De Groene vrij de inhoud te classificeren als desinformatie en de auteurs te duiden als complotdenkers. Door banden met de rechts-radicale John Birch Society te veronderstellen, hadden de betrokken persorganen echter niet zorgvuldig gehandeld.[13]
Kritiek
Gezond Verstand is vanaf het verschijnen van het eerste nummer omstreden.[12] De NOS merkte op dat er in het tijdschrift veel aandacht is voor Rusland, en suggereert een verband met actieve Russische bemoeienis die de NRC bij De Andere Krant zou hebben aangetoond.[14] Follow the Money noemt "veel van de medewerkers van het blad" uitgesproken pro-Russisch.[5]
Verscheidene Kamerleden en betrokkenen bij het coronabeleid in Nederland betichtten het blad van het verspreiden van desinformatie.[15] Eind oktober 2020 zorgden de ketens Bruna en AKO voor enige beroering door aan te kondigen het blad in de schappen te zullen leggen.[15] Minister Kajsa Ollongren liet in een reactie weten dat er van een verbod geen sprake kan zijn.[16]
Hoe Nu Verder?
In de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart 2022 speelde de Stichting Gezond Verstand een belangrijke rol bij de verspreiding van het huis-aan-huisblad Hoe Nu Verder?, een initiatief van De Andere Krant, in samenwerking met de Vereniging van Vrije Journalisten en een handvol kleinere organisaties en personen.[17][18] Ook dit blad kenmerkte zich door de verbreiding van complottheorieën en wantrouwen jegens de overheid.
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑ Officiële site, geraadpleegd 26 oktober 2020. Gearchiveerd op 29 oktober 2020.
- ↑ Nieuw magazine; ‘Gezond Verstand’, website Café Weltschmerz, 3 oktober 2020. Gearchiveerd op 24 september 2021.
- ↑ a b c Wie en wat zit er achter het blad Gezond Verstand, met 'de echte waarheid' over corona en 9/11?, de Volkskrant, 20 oktober 2020. Gearchiveerd op 31 mei 2023.
- ↑ Abonnementenland: Gezond Verstand (geraadpleegd 20 december 2021).
- ↑ a b De heren achter de complot-media, Follow The Money, 5 november 2020. Gearchiveerd op 6 april 2023.
- ↑ Weer een nepnieuws publicatie in Nederland. Wie zit er achter “Gezond Verstand”?, Feit of Fake, 3 oktober 2020 (geraadpleegd 20 december 2021). Gearchiveerd op 30 mei 2023.
- ↑ Welcome on behalf of EFET Jan van Aken, Secretary General (geraadpleegd 20 december 2021). Gearchiveerd op 21 december 2021.
- ↑ a b Ridders van de waarheid, De Groene Amsterdammer, 16 december 2020. Gearchiveerd op 30 september 2022.
- ↑ a b Oud-hoogleraar UvA verbaasd na verklaring over desinformatie, Het Parool, 27 oktober 2020. Gearchiveerd op 2 december 2022.
- ↑ UvA distantieert zich van uitlatingen emeritus Van Wolferen, persbericht, 27 oktober 2020. Gearchiveerd op 29 juni 2022.
- ↑ In nieuw magazine is de pandemie maar schijn. De Volkskrant. Gearchiveerd op 20 december 2021.
- ↑ a b Nieuwe bladen voorzien in de behoefte van andersdenkenden. ‘En dat zijn niet per se complotgekkies’, Trouw, 27 februari 2021. Gearchiveerd op 10 juli 2021.
- ↑ Uitspraak 2021/30. Raad voor de Journalistiek (12 juli 2021). Gearchiveerd op 15 juli 2021. Geraadpleegd op 12 maart 2022.
- ↑ Kritiek op coronabeleid wordt steeds vaker huis-aan-huis verspreid, NOS, 18 oktober 2020. Gearchiveerd op 13 oktober 2022.
- ↑ a b Ophef rond verkoop 'complotblad' Gezond Verstand door Bruna, boekhandel verwijdert tweet, Dagblad van het Noorden, 26 oktober 2020.
- ↑ Minister: verkoop complotblad mag, wel graag naast Fabeltjeskrant, Leidsch Dagblad, 28 oktober 2020.
- ↑ De website HoeNuVerder.org werd geregistreerd op 31 januari 2022 door de Stichting Gezond Verstand en was ten minste sinds 22 februari online (Internet Archive, geraadpleegd 1 maart 2022). Contactadres en telefoonnummer op de website zijn dezelfde als die van de Stichting Gezond Verstand.
- ↑ Voor klachten over de verspreiding wordt verwezen naar het telefoonnummer van de Stichting Gezond Verstand. Maas en Waler: Klachten over vreemde krant 'Hoe nu verder' (9 maart 2022, geraadpleegd 12 maart). Gearchiveerd op 5 juli 2022.
