Goedaoeta (district)

**Goedaoeta**
Гәдоуҭа араион
გუდაუთის რაიონი
Гудаутский район
District in Abchazië
Geografie
Autonome Republiek	Abchazië
Hoofdplaats	Goedaoeta
Oppervlakte	1490.2 km²
Coördinaten	42° 56' NB, 40° 43' OL
Bevolking
Inwoners (2022)	38.626 ; (25,9 inw./km²)
Etniciteit (2022)	Abchazisch (82,9%); Armeens (9,8%); Russisch (5,0%); Georgisch (1,3%)
Overige informatie
Tijdzone	UTC+4
Goedaoeta in Abchazië
	;
Foto's
	Het Ritsa strikt natuurreservaat
Portaal	Georgië

Goedaoeta district (Abchazisch: Гәдоуҭа араион, Gwdouta araion; Georgisch: გუდაუთის რაიონი, Goedaoetis raioni; Russisch: Гудаутский район, Goedaoetski rajon) is een district in het noordwesten van Georgië, gelegen in feitelijk afgescheiden autonome republiek Abchazië. Het district heeft een oppervlakte van 1.490 km² en kent 38.799 inwoners (2022). Het bestuurlijk centrum is de stad Goedaoeta.

Het district kende verschillende datsja's van leiders van de Sovjet-Unie, waaronder bij het Ritsameer en in Nieuw Athos, dat onder de naam Anakopia de hoofdstad van koninkrijk Abchazië was. De grot van Nieuw Athos is een van de grootste ter wereld.

Geografie

Goedaoeta grenst in het westen aan Gagra, in het oosten aan Soechoemi en in het noorden aan Rusland, welke grens door de waterscheiding van de Grote Kaukasus wordt gevormd. In het zuiden ligt de Zwarte Zee]. Het district heeft een oppervlakte van 1.490,2 km².^[2]

Bzipigebergte

Het Bzipigebergte ligt in oost-westelijke richting door het midden van het district Goedaoeta en scheidt het noorden en zuiden van het district. De berg Kvansja is met 2652 meter boven zeeniveau de hoogste top van het westelijke cluster van dit gebergte. Dit gebergte omsluit met het westelijk gelegen Gagragebergte het Bzipi-rivierbekken. De gebergtes ontmoeten elkaar bij de westelijke districtsgrens, waar de rivier Bzipi de uitlaat heeft naar de Zwarte Zee en de enige toegangsweg naar het achterland door de rivierkloof loopt.

Ritsameer

In het noorden van het district ligt het op 900 meter hoogte gelegen Ritsameer, met meer dan 100 meter het diepste meer in de Kaukasus, dat ontstaan is door rotslawines. Het meer is sinds de Sovjetoverheersing een belangrijke toeristische attractie en wordt gevoed door meerdere stromen vanaf de hoofdkam van de Grote Kaukasus. Via de Ioepsjara vloeit het meer af naar de Bzipi.

Kalksteenformaties

De gebergtes in het district bestaan voor het grootste deel uit kalksteen. Het westelijke deel van het Bzipigebergte, het deel dat in Goedaoeta ligt, kent met een oopervlakte van ongeveer 560 km² een van de grootste en hoogste karstformaties ter wereld.^[4] Hier zijn ook diepe verticale grotten te vinden, waarvan de diepste tot 1.753 meter onder het grondoppervlak reikt.

Het Atsjibachi (Richva) kalksteenmassief in het noorden van het district, dat het Ritsameer van de Bzipirivier scheidt kent verschillende diepe kloven. Het massief, dat een aftakking is van de hoofdkam van de Grote Kaukasus, kent een hoogste top van 2378 meter. De hoogste berg in het district is de 3.256 hoge Agepsta in het Atsetoekagebergte, in het noordwestelijke puntje op de grens van Rusland en het district Gagra, boven van het Ritsameer.

Beschermde natuurgebieden

Goedaoeta kent een tweetal Georgische beschermde natuurgebieden. Het Ritsa strikt natuurreservaat beslaat het noordelijke deel van het district rond het Ritsameer en de rivieren Ioepsjara en Lasjipse en heeft een oppervlakte van 139 km². Het werd in 1957 opgericht om het Ritsameer en de relictbossen eromheen te beschermen. Het kleinere Bitsjvinta-Mioeseri natuurreservaat, opgericht in 1966, ligt verspreid rond de grens van de Goegaoeta en Gagra districten bij Bitsjvinta (Pitsoenda) en in de Kolchetiheuvels langs de Zwarte Zee, ter bescherming van relictbossen.^[5]

Demografie

Op 1 januari 2022 telde het district Goedaoeta 38.626 inwoners,^[6] een stijging 5,0% in een lineair verloop ten opzichte van de volkstelling van 2011. In de jaren 1990 nam de bevolking van het district sterk af door het Georgisch-Abchazisch conflict en het uiteenvallen van de Sovjet-Unie.

Bevolkingsontwikkeling van district Goedaoeta
	1926	1939	1959	1970	1979	1989	2003	2011	2022
District Goedaoeta	30.800	40.065	53.468	60.139	55.247	57.334	34.869	36.775	38.626

Goedaoeta	3.536	7.056	13.019	13.241	14.164	15.264	7.738	8.514	8.752
Nieuw Athos	1.657	3.012	3.597	3.989	3.346	4.310	1.308	1.518	1.519
Verantwoording data: 1926-1989,^[7]^[8]^[9] volkstellingen 2003 en 2011,^[10] jaaropgave 1 januari 2022.^[1] Noot: De Abchazische cijfers vanaf 1994 worden niet erkend door Georgië.

Etniciteit

Anno 2022 bestond de bevolking van Goedaoeta voor het grootste deel uit Abchaziërs (82,9%), gevolgd door Armeniërs (9,8%), Russen (5,0%) en Georgiërs (1,3%).^[11] Goedaoeta kende vanaf de oprichting van het district een Abchazische meerderheid en werd niet erg geraakt door de bevolkingspolitiek van Lavrenti Beria, die Mingreliërs naar Abchazië verhuisde. Goedaoeta had in 1989 als enige Abchazische district een Abchazische meerderheid. Tijdens het uiteenvallen van de Sovjet-Unie emigreerden de Russen en door het Georgisch-Abchazisch conflict en de etnische zuiveringen als gevolg daarvan bleef er weinig over van de Georgische gemeenschap.

Historische etnische bevolkingssamenstelling van district Gagra
Jaar	1926	1939	1959	1970	1979	1989	2003	2011	2022
Abchaziërs	57,9%	48,6%	43,9%	47,2%	50,1%	53,1%	78,8%	81,9%	82,9%
Armeniërs	18,8%	18,3%	17,8%	17,0%	17,0%	15,4%	11,9%	10,0%	9,8%
Georgiërs^[12]	4,5%	4,2%	11,6%	11,7%	12,6%	13,4%	1,8%	1,4%	1,3%
Russen	7,9%	17,4%	20,9%	18,5%	15,6%	13,5%	5,9%	5,0%	5,0%
Verantwoording data: Ethno Kavkaz,^[7] Abchazisch Staatscomité voor Statistiek^[10]^[1]

Administratieve onderverdeling

Het district Goedaoeta is administratief onderverdeeld in 20 dorpsbesturen (Администрации сел, Administratsii sel) met in totaal 109 nederzettingen. Daarnaast is er een 'nederzetting met stedelijk karakter' (Поселки городского типа, Poselki gorodskogo tipa) en zijn er twee steden (Город, Gorod).^[2]

steden: Goedaoeta en Nieuw Athos;
nederzetting met stedelijk karakter: Mioesera;
dorpen: onder andere Lichni en Avadhara.

Bezienswaardigheden

Goedaoeta was een centrum van het middeleeuwse Abchazische koninkrijk, waar tal van restanten van zichtbaar zijn in het Kolcheti-heuvelland langs de Zwarte Zeekust. Nieuw Athos is de grootste toeristische trekpleister.

Anakopiafort in Nieuw Athos, een militaire citadel uit de 8e eeuw. Het fort is het oudste intact gebleven gebouw van de hoofdstad Anakopia van het Abchazische koninkrijk.
Datsja van Sovjetleiders Stalin en Brezjnev in Nieuw Athos. Chroesjtsjov liet een aparte datsja bouwen op hetzelfde terrein.^[13]
Klooster van Nieuw Athos, groot kloostercomplex uit 1875 dat gebruikt wordt door de Abchazisch-Orthodoxe Kerk.
Grot van Nieuw Athos, een van de grootste grotten ter wereld.
Ritsameer, het bekendste en grootste meer van Abchazië, bereikbaar via Gagra. Aan het meer hadden Stalin en Brezjnev een datsja. Het omliggende gebied is onderdeel van het Ritsa strikt natuurreservaat
Ambarakerk in Mioesera, een bijzonder kerkgebouw overgroeid met planten, gebouwd vanaf de 10e eeuw.^[14]
In Lichni de kerk van de Maagd Maria uit de 10e eeuw en daarnaast de ruïnes van het paleis van de Sjervasjidze prinsen, die het Vorstendom Abchazië leidden.^[15]

Vervoer

De belangrijkste en tevens enige doorgaande weg door het district is de Georgische S1 / E97, de belangrijkste hoofdroute in Georgië. De weg verbindt Goedaoeta langs de Zwarte Zeekust met de belangrijkste plaatsen van Abchazië, via hoofdstad Soechoemi naar Gali en centraal Georgië. In noordwestelijke richting voert de weg via Gagra naar Leselidze, waar de enige grensovergang van Abchazië met Rusland is. Langs de kust van Goedaoeta loopt sinds de jaren 1940 de Sotsji - Soechoemi spoorlijn.

De belangrijkste regionale weg door de gemeente is de nationale route Sh11. Deze voert vanaf Bzipi in het district Gagra langs de Bzipi-rivier door het Ritsa natuurreservaat naar het bekende Ritsameer diep in bergen van Goedaoeta. Deze weg, die in de jaren 1930 werd gebouwd, gaat vanaf het Ritsameer verder en eindigt op ruim 1600 meter boven zeeniveau bij het klimatologische kuuroord Avadhara, enkele kilometers van de grens met Rusland. De nationale route Sh190 verbindt vanaf Goedaoeta via Lichni dorpen in het Kolcheti-heuvelland met elkaar.

Referenties

Bronnen, noten en/of referenties

↑ ^a ^b ^c (ru) Абхазия в цифрах за 2021 год (Abchazië in cijfers voor 2021). Staatscomité voor Statistiek van de Republiek Abchazië (12 februari 2023). Gearchiveerd op 24 april 2023. Geraadpleegd op 25 april 2023.
↑ ^a ^b Abchazië in cijfers voor 2021, pagina 4.
↑ (en) Levan Tielidze, Ramin Gobejishvili, Levan Maruashvili en Nikoloz Astakhov (2019). Geomorphology of Georgia. Springer, "8 Western Greater Caucasus". ISBN 978-3-319-77764-1. Gearchiveerd op 16 oktober 2022. Geraadpleegd op 26 april 2023.
↑ Geomorphology of Georgia, 8.5 Achibakhi Limestone Massif / 8.7 Bzipi Range, pagina 108-110.^[3]
↑ (ka) Protected Areas on Occupied Territories of Georgia. Agency of Protected Areas - Ministry of Environment and Natural Resources Protection of Georgia. Gearchiveerd op 26 april 2023. Geraadpleegd op 26 april 2023.
↑ Abchazië in cijfers voor 2021, tabel 1.11, pagina 20.
↑ ^a ^b (ru) Gagra District 1959-1979. Ethno Kavkaz. Gearchiveerd op 22 maart 2023. Geraadpleegd op 25 april 2023.
↑ (en) Population divisions of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 26 september 2022. Geraadpleegd op 25 april 2023.
↑ (en) Population cities & towns of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 24 september 2022. Geraadpleegd op 25 april 2023.
↑ ^a ^b (ru) Абхазия в цифрах за 2015 год (Abchazië in cijfers voor 2015). Staatscomité voor Statistiek van de Republiek Abchazië (2016). Gearchiveerd op 3 april 2023. Geraadpleegd op 25 april 2023.
↑ Abchazië in cijfers voor 2021, tabel 1.16, pagina 25.
↑ Inclusief Mingreliërs en Svaneten
↑ (ru) Stalin's Datsja in Nieuw Athos. Travel Georgia. Gearchiveerd op 26 april 2023. Geraadpleegd op 26 maart 2023.
↑ (ru) Ambarakerk. Travel Georgia. Gearchiveerd op 28 maart 2023. Geraadpleegd op 26 maart 2023.
↑ (ru) Sjervasjidze paleis. Travel Georgia. Gearchiveerd op 23 maart 2023. Geraadpleegd op 26 maart 2023.