Grotenberge

**Grotenberge**
Deelgemeente in België
	;
Situering
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Oost-Vlaanderen
Gemeente	Zottegem
Fusie	1971
Coördinaten	50° 52′ NB, 3° 50′ OL
Algemeen
Oppervlakte	5,07 km²
Inwoners ; (1/1/2020)	1.750 ; (345 inw./km²)
Overig
Postcode	9620
NIS-code	41081(D)
Detailkaart
	;
Foto's
Portaal	België

Grotenberge is een dorp in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen en een deelgemeente van de stad Zottegem, het was een zelfstandige gemeente tot aan de gemeentelijke herindeling van 1971.

Geografie

Grotenberge ligt binnen Zandlemig Vlaanderen. Het hoogstgelegen punt ligt in de buurt van de Posterij en de Pardassenhoek: 93 m. Grotenberge watert deels af via de Deinsbeek in de Zwalm; andere delen wateren af via de Molenbeek aan de grens met Hillegem in de Schelde of via de Molenbeek-Ter Erpenbeek te Sint-Lievens-Esse in de Dender.

Grotenberge kent de wijken Wolvenhoek, Pardassenhoek, Klabot en recent de Bijloke. Tot de jaren 1970 was Grotenberge een vrij landelijke gemeente in de Vlaamse Ardennen. Met de aanleg van de N42, het industrieterrein (38ha) en de wijk Bijloke is daar behoorlijk verandering in gekomen. Grotenberge maakt voor een groot stuk deel uit van het kleinstedelijk gebied van Zottegem (cfr de ruimtelijke structuurplanning).

Ligging binnen Zottegem

Naam

Grotenberge (1181, Grotenberge) zou letterlijk betekenen "de grote berg". Anderen zien meer in de verwijzing naar een persoonsnaam gezien in 1235 en 1238 de naam werd geschreven als Grothemberge. De volkse naam Breivelde is een synoniem voor de naam Grotenberge. Breivelde betekent "het brede, uitgestrekte veld"^[1]. Grotenberge maakt al van oudsher deel uit van de baronie Zottegem onder de heren van Zottegem^[2]. In 1950 vond een gepensioneerde rijkwachter een achtergelaten klomp metaal in zijn moestuin in de Leenstraat; het bleek te gaan om meer dan 2300 aan elkaar geklitte Romeinse zilvermunten.

Bezienswaardigheden

Geklasseerde monumenten en landschappen

Ter Goten 1: hoeve met omgeving als dorpsgezicht; deze hoeve werd door André Geens (voormalig minister) ingericht als woning.
De Posterij (Gentse Steenweg 97) met omgeving als dorpsgezicht; deze voormalige posterij is op heden deels in gebruik als woning; een ander deel bevat een leegstaande feestzaal.
Pastorie (Grotenbergestraat 162) als monument; dit pand huisvest op heden het Museum voor Folklore.
Sint-Pieters-Banden en Sint-Berlindiskerk als monument; deze kerk dateert van 1855. De vorige kerk stond langs de Grotenbergestraat, ter plaatse van het huidig kerkhof.^[3] De kerk bevat een orgel van Leo Lovaert uit 1855.
Onze-Lieve-Vrouw Van Lourdesgrot (Grotstraat 1) als monument. In 1875 liet August De Rouck een klooster met Mariagrot bouwen^[4], vanaf 1880 kwam er ook een jongensschool (de huidige Campus Grotenberge van het Onze-Lieve-Vrouwcollege).
Hof te Wassenhove (Lageweg 1) en omgeving (met de Wassenhovemolen): dorpsgezicht; dit is de voornaamste leenhoeve van Grotenberge. De oorspronkelijke hoeve, welke omwald was, stond ten noordwesten van de huidige hoeve.
Stenen Molen: de molen is volledig vervallen en bestaat nog slechts uit de romp.^[5]
De Warandekapel
Het Kasteel Breivelde

Andere

Het Museum voor Folklore, gehuisvest in de voormalige pastorie, Grotenbergestraat 162.^[6]
Het monument voor de gesneuvelde soldaten van de beide wereldoorlogen.
Brouwerij De Hoevebrouwers

Afbeeldingen

Grotenberge op de Ferrariskaart
Domein Breivelde
Wassenhovemolen aan het Hof te Wassenhove
Sint-Pietersbanden en Sint-Berlindiskerk
Stenen Molen
De oude afspanning de Posterij draagt het jaartal 1768
Voormalige pastorie, nu Museum voor Folklore
Hoeve, Ter Goten

Natuur en landschap

Grotenberge ligt op een hoogte van 59-93 meter. Ten noorden van Grotenberge ligt een bedrijventerrein.

Een natuurgebied is het Domein Breivelde als landschap; dit gemeentelijk domein werd in 1970 verworven van de familie Van Maele de Ghorain. Het oorspronkelijke romantisch aandoend park bevat tientallen waterpartijen en telt tal van inheemse en uitheemse boomsoorten (onder meer veel sequoia's). Het domein werd uitgebreid met nieuw bos in de richting van de Bevegemse Vijvers. Bij het Domein ligt ook het Vogelzangbos. Aan de grens met Herzele ligt de Pardassenhoek.

Demografische ontwikkeling

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen

Sport en recreatie

Verschillende wielerwedstrijden doorkruisen het dorp. De helling Grotenberge draagt in de wedstrijden gewoon de naam van het dorp.
Het sport- en recreatiecomplex de Bevegemse Vijvers ligt op grondgebied Grotenberge, tegen de grens aan met het oude Zottegem (Bevegem).
Voetbalclub Eendracht Elene-Grotenberge is aangesloten bij de KBVB.

Nabijgelegen kernen

Bevegem, Leeuwergem, Herzele, Wijnhuize

Externe links

Zie de categorie Grotenberge van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Lamarcq, D., De herkomst van de gemeentenamen en de spotnamen van Zottegem, Zottegems Genootschap voor Geschiedenis en Oudheidkunde, Handelingen X, 2001
↑ Potter, F., Broeckaert, J., Geschiedenis van de gemeenten behorende tot de huidige gemeente Zottegem, XXVste Jaarboek van de Zottegemse Kulturele Kring, 1981, pag. 109-120.
↑ [1]. Gearchiveerd op 26 februari 2023.
↑ Lamarcq, D., Grotstraat, in: Zottegemse straatnamen, Zottegem: 2022.
↑ Stenen Molen op molenechos.org
↑ [2]