Herpt

**Herpt**
Plaats in Nederland
	(Details)
	;
Situering
Provincie	Noord-Brabant
Gemeente	Heusden
Coördinaten	51° 44′ NB, 5° 9′ OL
Algemeen
Oppervlakte	5,44 km²
- land	5,38 km²
- water	0,06 km²
Inwoners ; (2023-01-01)	765 ; (141 inw./km²)
Woningvoorraad	300 woningen
Economie
Gem. WOZ-waarde	€ 540.000 (2023)
Overig
Woonplaatscode	3517
Portaal	Nederland

Herpt is een dorp ^[2] in de gemeente Heusden in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. Tot de gemeentelijke herindeling van 1997 behoorde het bij de voormalige gemeente Heusden, daarna bij de gelijknamige grotere fusiegemeente. Onder Herpt valt ook de buurtschap Luttelherpt.

Herpt vormde samen met Bern de gemeente Herpt-en-Bern, die verder de buurtschap Luttelherpt en de Doornwaard omvatte, toen een hoger gelegen glooiende uiterwaard. Sinds het graven van de Bergsche Maas is dat een polder van 89 bunder, die evenals Bern aan de Afgedamde Maas en aan de noordkant van de Bergsche Maas ligt. Die scheiding vond plaats tussen 1890 en 1904, waarna Herpt tot 1935 een zelfstandige gemeente was. Bern kwam in de provincie Gelderland te liggen en tussen Bern en Herpt vaart het Bernse Veer, dat vooral voor landbouwverkeer gebruikt wordt.

Bevolking, inkomen werk en bewoning

Volgens het CBS heeft het dorp 695 inwoners, volgens GBA-gegevens 746.^[3] Het aantal inwoners is volgens het CBS vanaf 1997 stabiel tussen 690 en 720.^[4] Meer dan de helft (57%) van de 264 woningen is vrijstaand, ruim een kwart (27%) is twee-onder-een kap. De helft van de huizen dateert uit de periode 1961-1975, maar door de aanwezigheid van oude boerderijen en andere oude huizen is het woningbestand vrij oud, gemiddeld 60 jaar.

Bij een wijkanalyse van de gemeente Heusden werd Herpt beschouwd samen drie andere kleine kernen: Hedikhuizen (276 inwoners), Heesbeen (180) en Doeveren (73). Herpt heeft met 746 inwoners een grotere bevolking dan de andere drie gezamenlijk. In Herpt en ook in Hedikhuizen wonen relatief veel mensen met een hoog inkomen. Vergeleken met de rest van de gemeente wonen in de kleine kernen weinig alleenstaanden: 17%. Het aantal niet-westerse allochtonen is ook laag, 1%. De bewoners rapporteren een grote sociale cohesie en solidariteit.^[5]

Geschiedenis

De oudste bewoningssporen van Herpt dateren uit de 10e eeuw. Herpt is gebouwd op stroomruggen langs de Maas. Het betrof een aantal min of meer evenwijdige straten met vooral agrarische bebouwing. Tot in de 11e eeuw viel Herpt onder de parochie Aalburg en in 1148 verkreeg Herpt als zelfstandige parochie een eigen pastoor. In de omgeving van het kerkje ontwikkelde zich een ambachtenbuurt. Het romaanse kerkje was gebouwd in tufsteen en gewijd aan de heilige Trudo. In 1250 werd aan de westkant een toren gebouwd. In de 15e eeuw werd het kerkje gesloopt en vervangen door een gebouw in gotische stijl, dat 1590 werd beschadigd en vervolgens genaast door de hervormden. Het karakteristieke gebouw met de Romaanse tufstenen toren heeft vervolgens dienstgedaan als hervormde kerk, maar op 5 november 1944 werd de toren opgeblazen door de Duitsers. In zijn val verwoestte hij het hele kerkje.

Na de Reformatie is er lange tijd geen parochie geweest. In 1718 is mogelijk een schuurkerk in gebruik genomen. In 1892 werd opnieuw een parochie gesticht. In 1900 werd een begraafplaats geopend en in 1893 verbouwde men een daartoe aangekocht voormalig café tot noodkerk. Pas in 1924 werd uiteindelijk een bakstenen kerk gebouwd aan de Torenstraat, ontworpen door Caspar Franssen en gewijd aan de Heilige Catharina. In 1969 vertrok de laatste eigen pastoor, waarna tot 1987 nog een waarnemend pastoor vanuit de nabijgelegen Abdij Mariënkroon actief was. Daarna was er geen priester meer en in 2003 werd de parochie met die van Heusden en Hedikhuizen samengevoegd tot de pastorale eenheid Bernse Maasparochies.

Belangrijkste middel van bestaan was de landbouw. Toen in 1908 een stoomzuivelfabriek werd gebouwd stapte een aantal boeren over op de melkveehouderij. In de jaren 70 van de 20e eeuw is een aantal nieuwbouwwoningen gebouwd en er waren eind jaren 70 zelfs plannen om het aantal inwoners te doen toenemen tot 5.000. Deze plannen zijn nooit gerealiseerd: de nieuwbouw kwam tot stand in het nabijgelegen Oudheusden.

Bezienswaardigheden

Herpt is een landelijk dorp, waarin nog een paar oude boerderijen te vinden zijn. Drie ervan zijn geklasseerd als rijksmonument.

De Sint-Catharinakerk.
De Sint-Trudokerk, waarvan de fundamenten zichtbaar zijn gemaakt.

Zie ook

Natuur en landschap

De omgeving van Herpt wordt vooral door landbouw gekenmerkt. Er is een veerpont, het Bernse veer geheten, naar Bern. Ten oosten van Herpt bevindt zich het Oude Maasje, een kleine waterloop die nu verbonden is met de Koningsvliet.

Sport

Op zaterdag 20 augustus 2022 liep de route van de tweede etappe (van 's-Hertogenbosch naar Utrecht) van de Ronde van Spanje 2022 door Herpt.^[6]

Geboren in Herpt

Mark Buijs, politicus
Arie Kloostra, verzetsstrijder
Jan Verhoeven, zanger

Aangrenzende kernen

Heusden, Oudheusden, Bern (veerpont), Haarsteeg, Hedikhuizen.

Zie ook

Lijst van burgemeesters van Herpt.

Externe link

Oud Herpt, met o.m. foto's van de voormalige Hervormde kerk.

Referenties

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen
↑ ANWB Topografische Atlas Noord-Brabant (2005) - kaart 22 139-415 ISBN 90-18-02128-8.
↑ Wijkatlas Heusden 2011, pagina 8 en 9.^{[dode link]} De CBS-gegevens zijn uit 2010, de GBA-gegevens uit 2011. De Wijkatlas geeft aan dat de bewonersaantallen van deze bronnen niet met helemaal met elkaar overeenkomen. Geraadpleegd 18 november 2013
↑ Wijkatlas Heusden 2011, pagina 13.^{[dode link]} Geraadpleegd 18 november 2013
↑ Wijkatlas Heusden 2011, pagina 120-122.^{[dode link]} Geraadpleegd 18 november 2013
↑ (en) Stage 2: 's-Hertogenbosch > Utrecht. La Vuelta. Gearchiveerd op 19 augustus 2022. Geraadpleegd op 21 augustus 2022.