Katholieke Kerk in Duitsland

De Katholieke Kerk in Duitsland maakt deel uit van de wereldwijde Katholieke Kerk onder het leiderschap van de paus en de curie.

Algemene vergaderingen van de katholieken van Duitsland zijn onder de benaming Katholikentage^[1] sinds 1848 zo mogelijk jaarlijks, sinds 1950 om de twee jaar gehouden. Sinds 1867 komen de bisschoppen jaarlijks te Fulda bijeen voor een bisschoppenconferentie.

In 2021 behoorde 26,0% van de bevolking tot de Katholieke Kerk.^[2]

Geschiedenis

Het bisdom Trier is het oudste bisdom van Duitsland en bestaat al sinds de tweede helft van de 3e eeuw.

In de jaren na de oprichting van het Duitse keizerrijk (1871) woedde de Kulturkampf, waarbij een hevige strijd losbarstte tussen kanselier Otto von Bismarck en de paus en de Duitse bisschoppen.

In 1933 sloten de Heilige Stoel en Nazi-Duitsland een concordaat. Maar katholieke geestelijken werden door het naziregime in diskrediet gebracht, lastiggevallen en gearresteerd. Ook werden kloosters opgeheven, kerkeigendommen en bankrekeningen in beslag genomen, katholieke jeugdgroepen verboden en katholieke scholen gesloten. Hierop reageerde paus Pius XI in 1937 met de encycliek Mit brennender Sorge.^[3]

Ten gevolge van de verdrijving van Duitsers na de Tweede Wereldoorlog uit Midden- en Oost-Europa zijn in Noordwest-Duitsland, dat vroeger vrijwel geheel protestants was, ruim een half miljoen katholieken komen wonen, terwijl zich in van oudsher katholieke streken evenveel protestanten hebben gevestigd.

De territoriale veranderingen die het gevolg waren van de Tweede Wereldoorlog en de daarmee samenhangende verschuivingen in de godsdienstige structuur van verschillende gebieden hebben ernstige gevolgen gehad voor de organisatie van de Katholieke Kerk in Duitsland. Met name voor de vroegere Duitse gebieden ten oosten van de Oder-Neisse-lijn was er, kerkrechterlijk gezien, een moeilijke situatie ontstaan. De oude kerkelijke indeling werd lange tijde onaangetast gelaten. Na de ratificering van het Duits-Poolse verdrag in 1972 kregen de bisdommen in de voormalige Duitse gebieden in Polen via de Apostolische constitutie Episcoporum Poloniae nieuwe grenzen.

De grens tussen de Bondsrepubliek en de DDR liep dwars door verschillende aartsbisdommen. De Katholieke Kerk weigerde de grenzen van de bisdommen aan te passen aan de Duits-Duitse grens en stelde voor de in de DDR gelegen delen van bisdommen speciale kerkelijke functionarissen met volmachten aan.

Historische indeling

De afbeeldingen laten de verdeling van bisdommen en aartsbisdommen zien in respectievelijk het jaar 1500 en 1815.

Bisdommen anno 1500
Bisdommen anno 1815

Territoriale indeling

Het grondgebied van Duitsland is verdeeld in zeven kerkprovincies, die de naam dragen van het betreffende aartsbisdom. Binnen deze zeven kerkprovincies zijn 27 bisdommen gelegen; zeven aartsbisdommen en 20 suffragane bisdommen. Daarnaast kent Duitsland nog een militair ordinariaat.

Bisdom		Bisschop	Hulpbisschoppen
Aartsbisdom Bamberg		Ludwig Schick	* Werner Radspieler
1.	Bisdom Eichstätt	Gregor Maria Franz Hanke
2.	Bisdom Speyer	Karl-Heinz Wiesemann	* Otto Georgens
3.	Bisdom Würzburg	Friedhelm Hofmann	* Ulrich Boom
Aartsbisdom Berlijn		Heiner Koch	* Matthias Heinrich
1.	Bisdom Dresden-Meißen	Heinrich Timmerevers
2.	Bisdom Görlitz	Wolfgang Ipolt
Aartsbisdom Freiburg		Stephan Burger	* Rainer Klug * Bernd Joachim Uhl * Paul Friedrich Wehrle
1.	Bisdom Mainz	Peter Kohlgraf	* Udo Bentz
2.	Bisdom Rottenburg-Stuttgart	Gebhard Fürst	* Johannes Kreidler * Thomas Maria Renz
Aartsbisdom Hamburg		Stefan Heße	* Hans-Jochen Jaschke * Norbert Werbs
1.	Bisdom Hildesheim	Norbert Trelle	* Heinz-Günter Bongartz * Nikolaus Schwerdtfeger
2.	Bisdom Osnabrück	Sedisvacatie	* Theodor Kettmann
Aartsbisdom Keulen		Rainer Woelki	* Heiner Koch * Manfred Melzer
1.	Bisdom Aken	Helmut Dieser	* Karl Borsch * Johannes Bündgens
2.	Bisdom Essen	Franz-Josef Overbeck	* Ludger Schepers * Franz Vorrath
3.	Bisdom Limburg	Georg Bätzing	* Thomas Löhr
4.	Bisdom Münster	Felix Genn	* Dieter Geerlings * Christoph Hegge * Wilfried Theising * Heinrich Timmerevers * Stefan Zekorn
5.	Bisdom Trier	Stephan Ackermann	* Robert Brahm * Helmut Dieser * Jörg Michael Peters
Aartsbisdom München en Freising		Reinhard Marx	* Wolfgang Bischof * Bernhard Hasslberger * Engelbert Siebler
1.	Bisdom Augsburg	Konrad Zdarsa	* Josef Grünwald * Anton Losinger
2.	Bisdom Passau	Stefan Oster
3.	Bisdom Regensburg	Rudolf Voderholzer	* Reinhard Pappenberger
Aartsbisdom Paderborn		Hans-Josef Becker	* Hubert Berenbrinker * Manfred Grothe * Matthias König
1.	Bisdom Erfurt	Ulrich Neymeyr	* Reinhard Hauke
2.	Bisdom Fulda	Heinz Josef Algermissen	* Karlheinz Diez
3.	Bisdom Maagdenburg	Gerhard Feige
Militair ordinariaat		Franz-Josef Overbeck

Zie ook

Externe links

(de) www.dbk.de Deutsche Bischofskonferenz
(en) De Katholieke Kerk in Duitsland op www.catholic-hierarchy.org

Bronnen, noten en/of referenties

↑ www.katholikentag.de. Gearchiveerd op 24 mei 2022.
↑ Religionszugehörigkeiten 2021. Gearchiveerd op 6 juni 2023.
↑ Frank McDonough, De Gestapo, mythe en realiteit van Hitlers geheime politie, Athenaeum - Polak & Van Gennep, Amsterdam, 2017, pp. 69-86