Nantes (uitspraakⓘ, Bretons: Naoned, Gallo: Naunnt) is een havenstad in het westen van Frankrijk, waar aan de zuidrand van Bretagne de rivieren Erdre en Sèvre uitmonden in de Loire. Nantes is hoofdstad van de regio Pays de la Loire en van het departement Loire-Atlantique. Samen met de stad Saint-Nazaire vormt de stad het economische en culturele centrum van het stimuleringsgebied Pays de la Loire en van een groot deel van Bretagne. De gemeente telde 323.204 inwoners op 1 januari 2021.[1]
Nantes dankt zijn naam aan het Gallische volk van de Namneten, voor wie het onder de naam Condivicnum de belangrijkste stad was. In de Romeinse tijd werd het een handelscentrum en in de 4e eeuw kreeg Nantes een bisschopszetel.
In de Middeleeuwen werd de stad nauw betrokken bij de strijd tussen de graven van Nantes en die van de concurrerende stad Rennes om de heerschappij over Bretagne, totdat dit hertogdom in 1532 door de Franse koning Frans I werd ingelijfd. Vanaf het einde van de 14e eeuw werd Nantes een steeds belangrijker havenstad voor de handel met Spanje, Engeland, de Scandinavische landen en de Nederlanden (Loire-wijnen).
Nantes kreeg in 1560 stadsrechten van Frans II en steunde de katholieke partij in de godsdienstoorlogen (1562-1598) die eindigden met de uitvaardiging van het edict van Nantes door Hendrik IV. Dit edict hield een beperkte godsdienstvrijheid voor protestanten in.
In de eerste helft van de 18e eeuw was Nantes zelfs de belangrijkste havenstad van Frankrijk, toen de handel met de Amerikaanse koloniën tot ontwikkeling kwam en de stad het centrum werd van de Franse slavenhandel. De bloeiperiode van Nantes lag tussen 1750 en 1800. Tijdens de Franse Revolutie kwam de handel stil te liggen. Ook de productie van bedrukte stoffen (indiennage), veelal bestemd voor de export, had hieronder erg te lijden.[2] In 1793 kreeg de stad een schrikbewind te verduren, doordat zij betrokken was bij de contrarevolutionaire Opstand in de Vendée
19e en 20e eeuw
In het midden van de 19e eeuw kwam Nantes weer enigszins tot bloei, o.a. door de komst van de spoorweg in 1851 en de aanleg van een kanaal naar Paimboeuf, een voorstadje. Er kwam industrie: een suikerraffinaderij, metallurgie, conserven- en koekjesfabrieken. De zanderige banken van de Loire werden verhard om fabrieksterreinen en scheepswerven aan te leggen.[3] In 1920 begon men met de uitvoering van een plan voor modernisering en uitbreiding van de stad. Deze ontwikkeling werd tijdens de Tweede Wereldoorlog onderbroken, toen Nantes gedeeltelijk werd verwoest. In 1943 is Nantes door de Geallieerden zwaar gebombardeerd, omdat de Duitsers daar actief waren. 900 mensen kwamen daarbij om en de stad liep zware schade op.
Na de oorlog heeft Nantes zich ontwikkeld tot een belangrijk economisch centrum, talrijke wegen werden aangelegd en verbeterd, spoorwegverbindingen werden uitgebreid en lopen nu grotendeels onder de stad door, er is een luchthaven aangelegd, de haven die dreigde te verzanden werd toegankelijk gemaakt voor grote zeeschepen en het industriegebied werd uitgebreid.
Bezienswaardigheden
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de stad zwaar beschadigd. Toch zijn in de stad nog tal van historische bezienswaardigheden bewaard gebleven.
De kathedraal van Nantes geldt als een gotisch bouwwerk, hoewel de bouw, die begon in 1434, pas eindigde in 1893. In de kathedraal staat de graftombe van Frans II, hertog van Bretagne, en zijn gemalin. Dit beroemde renaissancekunstwerk van de beeldhouwer Michel Colombe (1430-1513) stamt uit het begin van de 16e eeuw. Na de oorlog werd de bijna geheel verwoeste kerk gerestaureerd. In januari 1972 werd de kathedraal door brand ernstig beschadigd. In juli 2020 brak opnieuw brand uit in de kathedraal, waarbij onder meer het 17e-eeuwse orgel verloren ging.[4]
De kerk Saint Donatien werd op 15 juni 2015 door brand verwoest.
Een ander belangrijk bouwwerk is het hertogelijk kasteel Château des ducs de Bretagne, dat dateert uit de 10e eeuw en in 1466 door Frans II werd herbouwd. In het kasteel is onder meer het Musée des Arts Décoratifs gevestigd.
Het voormalige eiland Feydeau was voor bebouwing in de 18e eeuw een moerassig eiland in de Loire. De bebouwing van het eiland startte in 1723, helaas bleek de grond toch te slap en de eerste bouwwerken verzakten razendsnel. Vanaf 1750 fundeerde men de woningen volgens de 'Hollandse methode'. Op het eiland vestigden zich rijke handelaren en reders. De grandeur is nog steeds zichtbaar. Op het Île de Feydeau staat ook het geboortehuis van Jules Verne.
Geografie
De oppervlakte van Nantes bedroeg op 1 januari 2021 65,19 vierkante kilometer; de bevolkingsdichtheid was toen 4.957,9 inwoners per km².
Het oude centrum van Nantes bevindt zich aan de monding van de Erdre in de Loire. Ook enkele voormalige riviereilanden in de Loire maken deel uit van het oude centrum: het Île Gloriette en het Île de Feydeau.
In de loop van de 19e eeuw breidde het stedelijk gebied zich uit langs de Loire en de Erdre en ook tot op het riviereiland Prairie au Duc, waar veel nieuwe industrie kwam, en de zuidelijke oever van de Loire. Ook het grondgebied werd uitgebreid. In 1908 werden de voormalige gemeenten Doulon en Chantenay opgenomen in Nantes.[5]
De onderstaande kaart toont de ligging van Nantes met de belangrijkste infrastructuur en aangrenzende gemeenten.
Demografie
Onderstaande figuur toont het verloop van het inwonertal (bron: INSEE-tellingen).
Grafiek inwonertal gemeente
Economie
Nantes is momenteel een van de belangrijkste invoerhavens van grondstoffen en olie van Frankrijk. De industrie is gericht op de bouw van machines en schepen (tot 250.000 ton), voedingsmiddelen, zoals suiker, bier en conserven, verder confectiekleding en lederwaren. Er zijn olieraffinaderijen en een petrochemische industrie. Er is een effectenbeurs.
Vervoer
Nantes was in 1985 de eerste stad in Frankrijk waar de tram opnieuw werd ingevoerd. Het net van de tram van Nantes is 44 km lang en bestaat uit drie lijnen.
Nantes geldt als een universiteitsstad. Anno 2020 telde Nantes meer dan 55.000 studenten.[6] Sinds 1962 telt Nantes weer een universiteit, de Universiteit van Nantes. Oorspronkelijk is deze in 1460 gesticht, maar tijdens de Franse Revolutie was zij opgeheven.
FC Nantes is de professionele voetbalclub van Nantes en speelt in het Stade de la Beaujoire. FC Nantes speelt doorgaans in Ligue 1, het hoogste Franse niveau. De club werd meermaals kampioen van Frankrijk.
Nantes was speelstad bij het WK rugby van 2007, WK voetbal van 1998 en EK voetbal van 1984. Alle wedstrijden werden gespeeld in het Stade de la Beaujoire.
Nantes is 31 keer etappeplaats geweest in de Ronde van Frankrijk. In 1957 startte de Tour in Nantes. Louis Trousselier won drie etappes in Nantes (in 1906, 1909 en 1910). In 2008 was de stad voor het laatst etappeplaats.
Nantes werd vereeuwigd in een gelijknamig autobiografische lied Nantes van Barbara waarin zij naar het fictieve adres "Vingt-cinq rue de la Grange-au-Loup" wordt geroepen om haar stervende vader te ontmoeten. Veel bezoekers van Nantes kwamen vroeger voor dit verzonnen adres. Later is er in een buitenwijk van Nantes een rue de la Grange-au-Loup, Straat van de graanschuur met de wolf, aangelegd, maar daar ontbreekt nummer 25. Na het overlijden van Barbara kreeg een straat in de buurt de nieuwe naam rue Barbara.
