Het toponiemHeverlee komt van hever, dat "geitenbok" betekent, en van lee of lo, dat "bosje" betekent. Heverlee is dus een bosje waar veel bokken lopen.
Het voorvoegsel Oud duidt op het feit dat het dorp ouder is dan het nabijgelegen Heverlee, tegenwoordig een deelgemeente van Leuven. Een andere verklaring zou evenwel kunnen zijn dat "Oud" verkeerdelijk is vertaald uit het Franse "Haut",[bron?] in dit geval is Oud-Heverlee het deel van Heverlee dat stroomopwaarts ligt.
De archieven tonen alleszins aan dat de meest gebruikelijke benaming tijdens het ancien régime Hout Heverle was, terwijl oudt de meest courante schrijfwijze voor "oud" was.
Geschiedenis
In de overgangszone tussen het Kolenwoud en de Dijlevallei ontwikkelden zich in de loop der tijden verschillende dorpen. Met zekerheid is geweten dat de Sint-Annakerk van Oud-Heverlee omstreeks de 11de eeuw gebouwd werd. Sindsdien heeft deze, evenzo als de andere woonkernen van de gemeente, terrein veroverd op het immense woud dat ooit de Dijlevallei bedekte.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog, op 30 juli1943, werd Oud-Heverlee opgeschrikt door een aanslag op een Duits militair transport. Een spoorwegbrug werd door leden van het Leuvens verzet (onder leiding van Pierre-Charles Hermans) opgeblazen. Een aankomend treinkonvooi uit Leuven, met Duitse soldaten aan boord, stortte vervolgens in de afgrond. Slachtoffers waren voornamelijk Duitse soldaten en onderofficieren, maar ook 2 Belgische machinisten kwamen om. Schattingen over het exacte aantal doden lopen echter uiteen van een 10-tal tot ±300 doden.
De fusiegemeente Oud-Heverlee is ontstaan op 22 februari 1977 tijdens de fusie van de toen zelfstandige gemeenten Oud-Heverlee, Blanden, Vaalbeek, Haasrode en Sint-Joris-Weert. Bij die gelegenheid ging een deel van het grondgebied van Blanden en Haasrode over naar Leuven (de huidige industriezone Haasrode).
Geografie
De gemeente ligt in de landstreekDijleland, en telt naast Oud-Heverlee zelf nog vier andere woonkernen, met name Blanden, Haasrode, Sint-Joris-Weert en Vaalbeek. De totale bebouwde oppervlakte van de gemeente bedraagt 24,48%, het landbouwgebied 32,43% en bossen beslaan 38,31%. De overige 4,78% hebben een diverse functie.[1]
Deelgemeenten
#
Naam
Opp. (km²)
Inwoners (2020)
Inwoners per km²
NIS-code
1
Oud-Heverlee
7,56
3.293
436
24086A
2
Blanden
4,14
2.507
606
24086C
3
Haasrode
12,90
2.973
230
24086D
4
Sint-Joris-Weert
3,99
1.916
480
24086E
5
Vaalbeek
2,59
396
153
24086B
Demografische ontwikkeling
Demografische evolutie deelgemeente voor de fusie
Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen, 1976= inwonersaantal op 31 december
Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
Het Spaans dak is een van de oudste burgerlijke woningen van de gemeente en dateert uit de 16de eeuw en was de residentie van de Heerlijkheid van Steenbergen.
Uitzicht vanaf de vogelkijktoren ten noorden van Oud-Heverlee
Oud-Heverlee ligt op het Brabants Plateau op een hoogte van 26-75 meter. De belangrijkste waterloop is de Dijle met zijriviertjes als Leigraaf en Leibeek en diverse vijvers.
Oud-Heverlee beschikt over twee bibliotheken[6]: de hoofdbibliotheek in Haasrode en het bibliotheekfiliaal Roosenberg aan de vijvers van Oud-Heverlee. De bibliotheken maken deel uit van een slim (bibliotheek)netwerk en beschikken over een inleverbus.
Erfgoed Meerdael is de geschied- en heemkundige kring van de gemeente Oud-Heverlee.[7]
Recreatie
Het Zoetwaterpark[8] omvat de hierboven vernoemde bossen, het cultureel centrum 'De Roosenberg' en de 'kapel van Steenbergen'.
Jeugdverblijfcentrum De Kluis, gevestigd in het voormalig boswachtershuis ‘La retraite’.
In de gemeente wordt de Chardonnay Meerdael naar aloude traditie gebrouwen. Het betreft een mousserende wijn gemaakt van de (witte) Chardonnaydruif. De wijngeschiedenis van de gemeente en de omliggende streek gaat terug tot 1121 toen Hertog Godfried I van Leuven op de zuidhelling van de burcht wijnranken liet aanplanten. De Oud-Heverleese wijncultuur wordt gekenmerkt door periodes van verval en bloei, zo verdween omstreeks de tweede helft van de 16de eeuw deze traditie nagenoeg geheel.[12]
Oud-Heverlee is gelegen in de nabijheid van de autosnelwegA3/E40 die de gemeente verbindt met onder andere Brussel en Luik. Andere belangrijke wegen zijn de Waversebaan, de Naamsesteenweg (N251 en N25) en de in buurdorp Korbeek-Dijle gelegen Nijvelsebaan (N253).
Fiets- en wandelpaden
Meerdere fietsroutes lopen door de gemeente, met name de Meerdaalroute[13], de Dijleland gravelroute[14] en de Brabantse Pijl Cycling Route[15]. Ook zijn er meerdere wandelroutes waaronder de Doode Bemdewandeling[16], Beleef de valleien van Zuid-Dijleland[17], Meerdaalwoud: Dikke beukwandeling[18], Sint-Joris-Weert wandelroute, Blanden-Brise Tout-Beauvechain-Ferme des Biches en 't Pad van Ad[19].
Politiek
De gemeenteraad bestaat uit 21 leden met inbegrip van de burgemeester en vijf schepenen. Na net geen 36 jaar burgemeesterschap van Albert Vandezande (Fusiebelangen) (1976-2012)[20] werden in 2012 de politieke kaarten herschud. N-VA won de verkiezingen en vormde samen met CD&V en Groen de coalitie van 2012 tot 2018.[21] De oppositie werd gevormd door Fusiebelangen en sp.a. CD&V kreeg met Adri Daniëls de burgemeesterssjerp gedurende de eerste 4 jaar van de legislatuur,[22] waarna hij werd afgelost door Alexander Binon (N-VA) voor de volgende 2 jaar.[23][24] In 2018 vonden gemeenteraadsverkiezingen plaats. De huidige coalitie bestaat uit CD&V, Groen en sp.a-plus.[21] Adri Daniëls (CD&V) was voor de tweede keer burgemeester van 2019 tot 2020. Bart Clerckx (CD&V) is de huidige burgemeester.[25]
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen. De zetels van de gevormde coalitie zijn vetjes. De grootste partij is in kleur.
Onderwijs
De gemeente telt twee basisscholen die behoren tot het gemeentelijk onderwijsnet (OVSG), in Blanden en Haasrode, en twee basisscholen die behoren tot het vrije katholieke onderwijsnet (VSKO), in Oud-Heverlee en Sint-Joris-Weert.[31] Daarnaast heeft de gemeente een Academie voor Muziek en Woord (Academie De Vonk).[32]
Andere Oud-Heverleese sportverenigingen zijn de Meerdaalhof ruitervereniging, met een van de grootste maneges van België en Volley Haasrode Leuven. De mannenploeg van deze volleybalclub is actief in de Liga A[33] (en kreeg in 2018 voor het eerst de kans om Europees volleybal te spelen) en de vrouwenploeg in de eredivisie.[34] Daarnaast telt de gemeente drie mountainbikeparcours.[35] Er zijn ook drie bewegwijzerde natuurlopen ( 4,8 km - 7,9 km - 15,2 km) door het Meerdaalwoud met start en aankomst aan de Parking Speelberg (Weertsedreef nr. 25, Sint-Joris-Weert).[36]
Bekende Oud-Heverleenaren
Bekende personen die geboren of woonachtig zijn of waren in Oud-Heverlee of een andere significante band met de gemeente hebben:
.svg){kind=small}
.jpg)
