Professionalnyj basketbolnyj kloeb Tsentralny Sportivny Kloeb Armii Moskva (Russisch: Профессиональный баскетбольный клуб Центральный Спортивный Клуб Армии Москва) is een Russische professionele basketbalclub die zijn thuiswedstrijden speelt in Moskou, Rusland. De club werd opgericht op 29 april1923. De club speelt in de VTB United League en de EuroLeague. Het team werd in het Westen vaak "Rode Leger" genoemd vanwege de steun van het Sovjet leger. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in december 1991, ging het steeds minder met CSKA. De club ging bijna failliet, maar in 1997 werd de club door de Russische miljardairMichail Prochorov, die de eigenaar was van Norilsk Nikkel, overgenomen.[2] De club werd geherstructureerd en kreeg de afkorting PBK voor de naam. In plaats van het leger kwamen er bedrijven als sponsor en die verzekerde de club van een belangrijke economische positie in Europa. In april 2008 kocht de staat de aandelen van Prochorov in Norilsk Nikkel op.[3] Momenteel is de club in handen van Norilsk Nikkel.[4] Begin 2016 veranderde de naam van Norilsk Nikkel in Nornikel. Sinds 2008 hadden ze ook een eigen toernooi: de Gomelski Cup. Dat was een jaarlijks basketbaltoernooi dat in de herfst werd gehouden in Moskou. In 2020 werd dat toernooi opgeheven met de komst van de VTB United League Supercup, waar om de Aleksandr Gomelski Cup gespeeld wordt. De omzet van het bedrijf in Rusland bedroeg in 2023 14 miljoen euro[5].
Geschiedenis
Sovjet-Unie
Spartak Sint-Petersburg – CSKA Moskou, Russische superliga, 25 oktober 2008.
De club maakte deel uit van de omnisportverenigingCSKA Moskou die werd opgericht op 29 april1923. CSKA (ook TsSKA) heeft vele successen behaald. De eerste jaren van de club, ze heette toen OPPV (dat kan worden vertaald als "een afdeling van de Algemene Militaire Educatiedienst in de voormalige Sovjet-Unie"), speelde ze alleen om het kampioenschap van Moskou. De eerste keer dat CSKA meedeed om het landskampioenschap van de Sovjet-Unie was in 1938 onder leiding van de eerste coach van de club Viktor Grigorev.[6] CSKA stond toen nog bekend als CDKA (dat kan worden vertaald als "Centraal huis van het Rode Leger"). Voor 1937 speelde alleen steden en geen clubs in de competitie. Het team van Moskou speelde met CDKA spelers op het rooster en won het toernooi drie keer in 1924, 1928 en 1935.
Na de Grote Vaderlandse Oorlog ging CDKA opnieuw spelen om het landskampioenschap van de Sovjet-Unie en onder leiding van coach Grigorev werd gelijk het eerste kampioenschap binnengehaald in 1945.
In 1948 werd CDKA vervangen door een ander team dat werd erkend door Jozef Stalin. Zijn zoon Vasili Stalin was beschermheer van de club die VVS MVO Moskou heette. De club was steeds een van de favorieten voor het winnen van het nationale kampioenschap. Ze behaalde de derde plaats in 1949 en 1950, de tweede plaats in 1951, en ze wonnen de titel van de Sovjet-Unie in 1952. Het was dit jaar dat erg omstreden is in de geschiedenis van CSKA. Sommige bronnen tellen de titel bij de erelijst van de club, sommige tellen hem niet. De club werd na de dood van Jozef Stalin in 1953 opgeheven en keerde CDKA terug.[1]
Gedurende twee jaar (1953 en 1954) droeg de club de naam CDSA ("Centraal huis van het Sovjet-leger"). In 1955 werd die naam vervangen door CSK MO ("Centrale sportclub van het Ministerie van Defensie"). Het was pas na de goedkeuring van zijn huidige naam CSKA ("Centrale sportclub van het Leger") in 1960 dat de club erin geslaagd is om een aantal overtuigende sterke resultaten bij elkaar te halen. Met coach Jevgeni Aleksejev en later coach Armenak Alachachian aan het roer, won CSKA verschillende nationale titels, nationale bekers en Europese bekers. Onder coach Aleksejev won CSKA zijn eerste FIBA European Champions Cup, de voorloper van de EuroLeague, in 1961. In die finale won CSKA van SKA Riga uit de Sovjet-Unie over twee wedstrijden met een totaal score van 148-128.[7] In 1963 stond CSKA weer in de finale van de FIBA European Champions Cup. Dit keer was Real Madrid uit Spanje de tegenstander. CSKA won met 2-1 in wedstrijden.[8] In 1965 was Real Madrid weer de tegenstander in de finale van de FIBA European Champions Cup. Dit keer was Real de sterkste over twee wedstrijden met een totaal score van 150-157.[9] Onder coach Alachachian haalde CSKA weer de finale van de FIBA European Champions Cup in 1969. CSKA en Real stonden voor de derde keer tegenover elkaar in de finale om de FIBA European Champions Cup. De finale werd gehouden in de Palau dels Esports de Barcelona in Barcelona, Spanje. CSKA won de finale met 103-99 na twee keer een verlenging.[10] In 1970 stond CSKA weer in de finale van de FIBA European Champions Cup. Dit keer was Ignis Varese uit Italië de tegenstander. De finale werd gehouden in de Sportska Dvorana Skenderija in Sarajevo, Joegoslavië. CSKA verloor met 74-79.[11]
1969 betekende ook het begin van een groot tijdperk door de legendarische coach Aleksandr Gomelski. Tijdens zijn periode als coach, die duurde tot 1980, won CSKA verschillende nationale titels en Europese bekers. In 1971 stond CSKA voor de derde keer op rij in de finale van de FIBA European Champions Cup. De finale was in de Sporthal Arena in Deurne, Antwerpen, België. De tegenstander was weer Ignis Varese. Dit keer was CSKA de sterkste met 67-53.[12] In 1972 stond CSKA voor het eerst in de finale om de USSR Cup. Ze wonnen van Stroitel Kiev over drie wedstrijden met 2-1. In 1973 was het voor de derde keer dat de finale om de FIBA European Champions Cup tussen CSKA en Ignis Varese ging. De finale werd gehouden in de Country Hall du Sart Tilman in Luik, België. Ignis Varese won de finale met 66-71.[13] Dit was voorlopig de laatste Europese finale die CSKA zou halen. Ook verdedigde CSKA de titel om de USSR Cup. Ze wonnen de finale van Dinamo Tbilisi over twee wedstrijden met een totaal score van 152-145.
CSKA zette zijn nationale titel zegereeks voort onder coach Joeri Selichov en vervolgens onder coach Sergej Belov die samen het "eeuwige" record van negen opeenvolgende USSR titels wisten te winnen.[14] In 1990 won CSKA zijn laatste USSR titel.
Rusland
Minsk-2006 – CSKA Moskou, VTB United League, 11 december 2010.JSF Nanterre – CSKA Moskou, EuroLeague, 17 oktober 2013.CSKA Moskou – Real Madrid in de "Megasport Arena" op 1 februari 2018.
Na de ineenstorting van de Sovjet-Unie werd CSKA onder leiding van coach Stanislav Jerjomin negen keer oprij landskampioen van Rusland. CSKA won in 2005 de Beker van Rusland door in de finale te winnen van UNICS Kazan met 96-81. In 2006 won CSKA de Beker van Rusland voor de tweede keer. In de finale werd Chimki Oblast Moskou met 79-76 verslagen. In 2007 won CSKA de Beker van Rusland voor de derde keer. In de finale werd UNICS Kazan met 74-59 verslagen. In 2010 won CSKA voor de vierde keer de Beker van Rusland. In de finale won CSKA weer van UNICS Kazan. De uitslag was 80-74.
¹ :(Sommige bronnen tellen deze naam bij de club, sommige tellen hem niet.)[1]
Arena
De thuiswedstrijd in de finale om de FIBA European Champions Cup in het seizoen 1960/61 werd gespeeld in het Leninstadion voor 8.000 toeschouwers.[7] De twee thuiswedstrijden in de finale om de FIBA European Champions Cup in het seizoen 1962/63 werd ook gespeeld in het Leninstadion. Er waren bij die twee wedstrijden 20.000 toeschouwers aanwezig.[8] De thuiswedstrijd in de finale om de FIBA European Champions Cup in het seizoen 1964/65 werd ook gespeeld in het Leninstadion.[9] CSKA speelde van 1979 tot 2015 al haar thuiswedstrijden, zowel nationale en Europese competitiewedstrijden, in de Aleksandr Gomelski Universal Sports Hall CSKA met 5.500 zitplaatsen.[26] Op 23 januari 2008 speelde CSKA ook een thuis wedstrijd in de EuroLeague tegen TAU Cerámica uit Spanje in de Megasport Arena met 13.126 zitplaatsen.[27] Sinds het begin van het seizoen 2015/16, speelde CSKA zijn thuiswedstrijden om de EuroLeague in de Megasport Arena, terwijl ze de thuiswedstrijden om de VTB United League in de Aleksandr Gomelski Universal Sports Hall CSKA spelen.
Aleksandr Gomelski Universal Sports Hall CSKA (Binnen).
Megasport Arena.
Megasport Arena (Binnen).
Rivaliteit met Žalgiris Kaunas
Žalgiris Kaunas was een rivaal op sportief gebied ten tijde van de Sovjet-Unie in midden jaren 80. De wedstrijden tegen Žalgiris werden ook als 'toppers' bestempeld. De rivaliteit met Žalgiris kwam voort uit diverse oorzaken, zoals het bezet houden van Litouwen in de ogen van de Litouwers en dat CSKA werd geassocieerd met het Rode Leger.[28] De rivaliteit diende als een belangrijke inspiratiebron voor de Litouwse nationale revival die hebben bijgedragen aan het ontstaan van de Sąjūdis nationale beweging en het herstel van de onafhankelijkheid staat. Vooral als ze speelden in de Kaunas Sports Hall.[29]
Sponsors
Eigenaar CSKA Moskou.
De volgende bedrijven hebben momenteel sponsorcontracten met CSKA Moskou:[30]
x¹ Van 1948 t/m 1952 werd de club vervangen door VVS MVO Moskou
x² In 1956, 1959, 1963 en 1967 werd er gespeeld door steden teams en nationale teams van de SSR
x³ In 2020 competitie gestaakt en later definitief beëindigd vanwege de Coronapandemie
x° In 2021/22, 2022/23, 2023/24 en 2024/25 werd CSKA samen met de andere twee Russische clubs uit de EuroLeague gezet vanwege de Russische invasie van Oekraïne in 2022
x CSKA Moskou (titelhouder) trok zich in 1964 terug uit de FIBA European Champions Cup. De "officiële" verklaring van de Sovjet Basketbal Federatie was om zich op de Olympische Spelen voor te bereiden.
CSKA is een van de succesvolste clubs ooit in Europees verband. Het won achtmaal de FIBA European Champions Cup/EuroLeague. Slechts één club heeft deze prestatie weten te overtreffen: Real Madrid. Verder speelde de club nog zes finales die verloren werden. In onderstaande tabel staan de uitslagen van de gewonnen finales vet en van de verloren finales cursief vermeld.
_6.JPG)
.svg){kind=small}
_bullet.svg){kind=small}
.jpg)
.jpg)
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.jpg)
_(cropped).jpg)
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
