Spaans mos

Spaans mos
	plant in de McBryde Garden (Hawaï)
Taxonomische indeling
Rijk:	Plantae (Planten)
Stam:	Embryophyta (Landplanten)
Klasse:	Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade:	Bedektzadigen
Clade:	Eenzaadlobbigen
Clade:	Commeliniden
Orde:	Poales
Familie:	Bromeliaceae (Bromeliafamilie)
Onderfamilie:	Tillandsioideae
Geslacht:	Tillandsia
Soort
	Tillandsia usneoides; (L.) L. (1762)
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Spaans mos op Wikispecies
Portaal	Biologie

Spaans mos (Tillandsia usneoides) is een overblijvende, kruidachtige, epifytische zaadplant uit de bromeliafamilie (Bromeliaceae), die plaatselijk vaak massaal aan boomtakken hangt.

De plant komt voor van het zuidoosten van de Verenigde Staten tot in Argentinië in tropische of subtropische gebieden met een hoge relatieve luchtvochtigheid.

Beschrijving

De plant heeft zilverachtig gekleurde flexibele, rechte of gebogen, langwerpige blaadjes van 2-6 cm lang en 1 mm dik, die aan een lange draadvormige stengel zitten en aan zijtakken die vanuit de okselknoppen uitlopen. De plant kan een lengte van 2 meter of meer bereiken. Het Spaans mos is een epifyt, meestal zonder wortels, die via gespecialiseerde haren (trichomen) op de bladeren water en voedingsstoffen opneemt uit de lucht. Hierdoor is de plant gevoelig voor luchtvervuiling. De bloemen zijn zeer klein en groen, soms geel van kleur en onopvallend, maar verspreiden een sterke geur. Ze bloeien vooral in de winter en kunnen een vertrek een heerlijke geur geven. Spaans mos plant zich voornamelijk vegetatief voort door stukken plant die wegwaaien of door vogels worden meegenomen en aan een andere boom blijven hangen. Veel vogels gebruiken de plant als nestmateriaal. Op vindplaatsen zijn bomen vaak groepsgewijs volgehangen met Spaans mos.

Spaans mos lijkt veel op baardmos (Usnea). De soortaanduiding usneoides betekent op Usnea gelijkend. Baardmos is echter een korstmos en niet verwant.

Gebruik

Spaans mos is onder meer in de handel als kamerplant. De plant wordt wel gebruikt als bodembedekker in bloempotten, maar kan op deze manier niet overleven. Levend Spaans mos is groengrijs of grijs van kleur, en kleurt duidelijk levend groen als het nat gemaakt wordt, dode planten zijn bruin gekleurd, ook als ze nat zijn. Voorheen werd Spaans mos als verpakkingsmateriaal gebruikt en als vulmiddel voor banken en matrassen. Diit leverde vaak problemen op, omdat insecten zich graag in het materiaal nestelen. In Suriname wordt de plant, na rotting in water, gebruikt om het haar te wassen om dit mooi te doen glimmen.

Volksgeloof

Volgens inheemse verhalen is Spaans mos het haar van een prinses, die door vijanden werd gedood op de dag van haar huwelijk. De rouwende bruidegom had het haar afgesneden en in een boom gehangen, waarna de wind het wegdroeg en verspreidde over het gehele land.

Close-up
Close-up van bloeiwijze
Eik met hangend Spaans mos
Illustratie: habitus en bloeiwijze.
Plant met open zaadcapsule in de Santee Wildlife Refuge (South Carolina)
Plant in de tuin in Nederland

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Tillandsia usneoides op Wikimedia Commons.

Bronnen

Mabberley, D.J. 1987. The Plant Book. A portable dictionary of the higher plants. Cambridge University Press, Cambridge. 706 p. ISBN 0-521-34060-8.
A brief history of the Timucua people of Northern Florida