GB-virus C

GB-virus C (GBV-C) har av historiske årsaker òg vorte omtala som hepatitt G-virus (HGV) av di det fyrst var mistanke om at det var årsak til virushepatitt. I samsvar med resultat frå seinare forsking vil ein no heller nytta omgrepet GBV-C.

I Chicago fekk året 1966 ein kirurg med initialane GB ein virushepatitt. Marmosetapar, som vart inokulerte med akuttserum frå denne kirurgen, fekk laboratoriekjemisk og histologisk dokumentert hepatitt. Ytterlegare overføringar til marmosetapar gav både akutt og kronisk hepatitt. Det kunne den gongen ikkje avgjerast om det hepatittframkallande virus hos marmosetapane verkeleg stamma frå pasienten GB eller om det var tale om eit apevirus. Forsøket låg difor bortgløymt i mange år.^[1]

Med nytilkomne, molekylærbiologiske metodar klarte vitskapsmenn ved eit laboratoriemedisinsk firma 25 år seinare å identifisere to nye virustypar i frosne sera frå desse inokulerte marmosetapane. Dei to påviste virustypane vart kalla GBV-A (GB-virus A) og GBV-B (GB-virus B). Båe virustypane kunne replikerast i marmosetapar, men berre GBV-B gav hepatitt. Korkje GBV-A eller GBV-B kunne påvisast hjå menneske. I staden fann forskarar ved same medisinske firma eit liknande, humant virus som vart kalla GBV-C (GB-virus C).^[2] Stutt tid etter kunne andre forskarar melda frå om at dei hadde påvist eit nytt virus hjå 2 pasientar med ein uforklarleg hepatitt. Dette agens vart kalla hepatitt G-virus (HGV). Av di genomet hjå GBV-C og HGV er identiske til meir enn 95%, er det her tale om to isolat av same virus.^[3][4]

GBV-C har kappe og høyrer heime i familien Flaviviridae. Med ein homologi på 29% liknar det fylogenetisk mest på hepatitt C-virus (HCV). Enda om GBV-C har mindre variasjonar enn HCV, ser også GBV-C ut til å ha fleire genotypar med ulik geografisk førekomst.^[5][6] Genomet har berre ein streng som er oppbygd på liknande vis som HCV-RNA. Hjå GBV-C kodar dette for 2 strukturelle kappeprotein (E1 og E2) og 5 ikkje strukturelle protein (NS2, NS3, NS4b, NS5a og NS5b).^[2][7] Som hjå dei fleste kjende Flaviviridae er det framfor alt strukturproteina som er immunogene. I motsetnad til HCV har GBV-C ingen core-region.^[2][4] Utan koinfeksjon med HIV replikerast virus truleg fyrst og fremst i hematopoietiske celler, kan henda i vaskulære endoteleller med.^[8]

Diagnostikk av pågåande infeksjon er grunna på påvising av virusspesifikt RNA med hjelp av amplifiseringsteknikk (PCR - polymerase chain reaction). På grunn av ein viss variasjon mellom ulike subtypar nyttar ein då helst startsekvensar frå ulike luter av genomet. Pasientane er som oftast viremiske i fleire månader til år. Immunserologiske testar (ELISA – enzyme immunosorbent assay) brukar E2-protein som antigen. Viremiske pasientar har som oftast negative antikroppstestar, medan berre 5% av sera med påviselege antikroppar (anti-E2) inneheld virus. Soleis kan anti-E2 nyttast som markør for gjennomgått infeksjon. Anti-E2 er påviseleg i mange år og vernar truleg mot ny infeksjon. Seroprevalensen aukar med stigande alder.^{[2][3][9][10][11]}

Infeksjonar med GBV-C er vanlege over heile verda. Ein metaanalyse av mange undersøkingar med til saman fleire tusen blodgjevarar synte at 4,8% var viremiske. Med 17,2% hadde afrikanarar dei høgaste prevalenstala. I skandinaviske undersøkingar låg prevalenstala for viremi hjå blodgjevarar på mellom 2,5 og 3,5%. Dermed er kronisk infeksjon med GBV-C vanlegare enn infeksjon med hepatitt B-virus (HBV) eller hepatitt C-virus (HCV).^[12][13][14] GBV-C vert fyrst og fremst overført parenteralt. Ved infeksjon med HBV eller HCV aukar risken for koinfeksjon med GBV-C. Også hemodialysepasientar og personar som har fått mange blodtransfusjonar eller blodprodukt har større risk.^{[10][11][15][16]} GBV-C kan overførast både seksuelt og vertikalt. Risken for vertikal overføring av GBV-C ser ut til å vera 20 – 30 gonger større enn for HCV. I land med høg seroprevalens for HBV og HCV finn ein og høge prevalenstal for GBV-C-RNA.^[3][17][18]

Antikroppar mot GBV-C er enda vanlegare enn viremi. Hjå blodgjevarar er prevalenstala for anti-E2 fleire gonger høgare enn for GBV-C-RNA.^[19][20]

Rett nok har det kome rapportar om GBV-C som einsamt agens i sera hjå pasientar med akutt og til og med fulminant hepatitt utan nokre haldepunkt for hepatittformene A til E,^[21] men dei få hepatittilfella med GBV-C som einaste påviseleg agens har som oftast synt eit skiftande og ukarakteristisk histologisk bilete.^[3]

Fleire fakta kan tala imot at GBV-C skulle vera årsak til klinisk hepatitt:

A. Blodgjevarar med og utan GBV-C-RNA syner ingen signifikant skilnad når det gjeld transaminaseverde. Det er vanleg med viremi og enda vanlegare med antikroppar (som teikn på gjennomgått infeksjon) utan kliniske eller laboratoriemedisinske teikn til sjukdom.^[14][22]

B. Korkje klinikk, laboratorieverde eller histologi syner nokon skilnad om pasientar med HBV- og/eller HCV-infeksjon samstundes er infiserte med GBV-C, og ved kronisk HCV-infeksjon gjer ein koinfeksjon med GBV-C korkje prognosen eller svaret på interferonbehandling dårlegare.^[2][23][24]

C. Ved infeksjon med GBV-C er viruskonsentrasjonen i serum høgare enn i levervev (ved HCV-infeksjon er det tvert om).^[7][25]

D. Det har vore eit omstridd spørsmål om GBV-C kan replikerast i hepatocyttar. Somme forskarar har mistenkt blodkontaminasjon som årsak til at GBV-C med hyperkjensleg molekylærbiologisk teknikk har vorte påvist i leverceller.^[7][25] Dette vert motsagt av andre som har rapportert funn av replikerande virus i hepatocyttar.^[26] I alle fall ser alle ut til å vera samde om at levra ikkje kan vera hovudorganet for virusreplikasjon.^[7][8][25]

Såleis er det eit stort spørsmål om GBV-C i det heile er humanpatogent. Jamført med HBV og HCV er prevalensen både for antikroppar og påviseleg virus i blodet høg. Monoinfeksjon utan koinfeksjon med andre leverpatogene agens ser som oftast berre ut til å gjeva ein symptomlaus, subklinisk eller anikterisk og langdregen viremi som lækjer spontant etter mange år. Difor inngår heller ikkje testing mot GBV-C ved rutineundersøking av blodgjevarar i dag.^[27]

Av di det er tvilsamt om eit virus som sjeldan eller aldri er årsak til leversjukdom bør omtalast som hepatitt-G virus eller HGV, vil kjende virologar i staden no berre nytta uttrykket GBV-C.^[4]

Av årsaker som hittil ikkje er klarlagde, ser det ut til at HIV-pasientar overlever lengre med enn utan ein pågåande viremi med GBV-C.^[2][28] Likskapen mellom GBV-C og HCV har òg fått virologar på tanken om eit så «uskuldig» virus som GBV-C burde kunna nyttast som modellvirus når ein freistar å få fram vaksine mot HCV.^[2]

Weiland O (2007 «Hepatiter» - i: Infektionsmedicin. Epidemiologi, klinik, terapi, 4. utg. (red. Iwarson S og Norrby R), s. 251 - Säve Förlag, Sävedalen. ISBN 9197268984.