Białoruska demonstracja w Warszawie, wśród uczestników m.in. Andrej Sannikau i Marek Migalski; 8 marca 2013 roku
Andrej Alehawicz Sannikau (biał.Андрэй Алегавіч Саннікаў[a], ros.Андрей Олегович Санников, Andriej Olegowicz Sannikow; ur. 8 marca1954 w Mińsku) – białoruski działacz polityczny i społeczny, koordynator programu społecznego „Europejska Białoruś” i inicjatywy „Karta'97”; kandydat na urząd prezydenta Białorusi w wyborach w 2010 roku.
W latach 1980–1981 pracował w Białoruskim Towarzystwie Przyjaźni i Kontaktów Kulturalnych z Zagranicą, w latach 1982–1987 w Sekretariacie ONZ w Nowym Jorku. Od 1989 pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Białoruskiej SRR, od 1991 Republiki Białorusi. W latach 1993–1995 pełnił funkcję doradcy Misji Dyplomatycznej Białorusi w Genewie[2]. 16 lutego 1995 roku został wiceministrem spraw zagranicznych Białorusi[3]. Pracując w Ministerstwie był reprezentantem Białorusi w trakcie negocjacji rozbrojeniowych w ramach Wspólnoty Niepodległych Państw, stał na czele białoruskich delegacji w czasie rozmów dwustronnych i na forum międzynarodowym. Odpowiadał za kontakty dwustronne z krajami Zachodu, rozbrojenie i kwestie polityczne w ONZ. Kierował pracami białoruskiej delegacji w komisjach ds. umów O redukcji broni lądowej, O rakietach średniego i małego zasięgu, O obronie przeciwrakietowej. W przededniu referendum w listopadzie 1996 roku podał się do dymisji, na znak protestu przeciwko polityce prezydenta[2].
Działalność społeczna
11 listopada Andrej Sannikau został międzynarodowym koordynatorem nieformalnej inicjatywy społecznej „Karta'97” i jest nim do chwili obecnej. Wchodzi w skład Narodowego Komitetu Wykonawczego (gabinetu cieni opozycji). Jest też rektorem Uniwersytetu Ludowego przy Społecznym Centrum Naukowo-Analitycznym „Białoruska Perspektywa”. W ramach swojej działalności społecznej brał udział w wielu konferencjach międzynarodowych, m.in. w Polsce, Niemczech, Szwajcarii, Austrii, a także występował z wykładami na uniwersytetach w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Szwecji, Norwegii, Belgii i Szwajcarii[2]. 24 stycznia 2008 roku, wraz z Mikałajem Statkiewiczem, Wiktarem Iwaszkiewiczem, Michaiłem Maryniczem, ogłosił powstanie ogólnonarodowej kampanii społecznej „Europejska Białoruś”, której celem jest zabezpieczenie niepodległości Białorusi poprzez jej wstąpienie do Unii Europejskiej[4].
Andrej Sannikau ogłosił swoją decyzję o kandydowaniu na urząd Prezydenta Republiki Białorusi w połowie marca 2010 roku. Stał się tym samym trzecim pretendentem do tego stanowiska – wcześniej podobny zamiar wyrazili Alaksandr Milinkiewicz i Alaksiej Michalewicz[5]. 15 marca na stronie internetowej kampanii Karta'97 ukazał się jego pierwszy wywiad w roli kandydata na prezydenta, w którym zakreślił ogólnie swój program wyborczy[6]. 5 kwietnia powtórzył swój zamiar kandydowania w czasie debaty w telewizji Biełsat TV[7]. 27 września 2010 roku grupa inicjatywna na rzecz kandydatury Andreja Sannikaua na urząd prezydenta została zarejestrowana przez Centralną Komisję Wyborczą. Grupa liczyła 2003 osoby, na jej czele stanął Uładzimir Kobiec, a jej zadaniem było zgromadzenie wymaganych 100 tysięcy podpisów poparcia[8]. 18 listopada 2010 roku Sannikau został zarejestrowany jako oficjalny kandydat. Centralna Komisja Wyborcza uznała za ważne 142 023 podpisy poparcia, nie stwierdziła też nieprawidłowości w złożonych do rejestracji dokumentach, w tym w deklaracji majątkowej[9]. Andreja Sannikaua poparła część mińskiej miejskiej organizacji Partii BNF, pomimo faktu, że partia ta wystawiła własnego kandydata na urząd prezydenta – Ryhora Kastusioua. 12 czerwca 2010 roku Wiktar Iwaszkiewicz, przewodniczący oddziału, w czasie posiedzenia Sejmu Partii BNF (jej organu kierowniczego) publicznie ogłosił zamiar wspierania kampanii wyborczej Sannikaua. 19 września powtórzył swój zamiar[10]. Sannikau otrzymał według oficjalnych wyników 156 419 głosów (2,43% wszystkich), najwięcej ze wszystkich kandydatów z wyjątkiem zwycięzcy wyborów Alaksandra Łukaszenki[11].
Demonstracja w Mińsku 19 grudnia 2010 roku i wydarzenia po niej
Andrej Sannikau wraz z żoną, dziennikarką Iryną Chalip, uczestniczył w demonstracji w Mińsku przeciwko sfałszowaniu wyników wyborów prezydenckich 19 grudnia 2010 roku. Przed północą, gdy milicja i wojsko przystąpiły do pacyfikacji demonstracji, Sannikau został brutalnie pobity i wraz z żoną aresztowany. Oboje przetransportowani zostali do izolatek śledczych Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego. Wieczorem 20 grudnia do Sannikaua dopuszczono jego adwokata, który po spotkaniu ujawnił, że Sannikau nosi liczne ślady obrażeń: nie może chodzić, ma zwichniętą lub złamaną nogę, ślady pobicia na głowie i siniaki na rękach[12]. 22 grudnia minister spraw wewnętrznych Anatol Kulaszou zapewnił, że zarówno Andrej Sannikau, jak i inny zatrzymany kandydat na urząd prezydenta, Uładzimir Niaklajeu, są absolutnie zdrowi, absolutnie normalnie, komfortowo się czują[13].
14 maja 2011 roku sąd w Mińsku skazał polityka na pięć lat kolonii karnej o zaostrzonym reżimie za „organizowanie masowych zamieszek” w wieczór 19 grudnia 2010 roku[14]. 14 kwietnia 2012 został przedterminowo zwolniony[15]. 26 października 2012 ogłosił, że ubiega się o azyl polityczny w Wielkiej Brytanii[16].
↑Zapis według oficjalnego wariantu języka białoruskiego. Alternatywna forma zapisu, według tzw. wariantu klasycznego (taraszkiewicy): Андрэй Алегавіч Саньнікаў (czyt. Andrej Alehawicz Sańnikau).
Centrum Naukowo-Analityczne „Białoruska Perspektywa”: Kto jest kim w Białorusi. Białystok: Podlaski Instytut Wydawniczy, 2000, s. 313, seria: Biblioteka Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska – Białoruś. ISBN 83-913780-0-4.
