Andrzej Chyra
Andrzej Chyra, Igor Tuleya , Tour de Konstytucja
Andrzej Chyra (ur. 27 sierpnia 1964 w Gryfowie Śląskim ) – polski aktor i reżyser .
Życiorys
Jest absolwentem I Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika w Lubinie . W 1987 ukończył studia na Wydziale Aktorskim Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie , a w 1994 – na Wydziale Reżyserii tejże uczelni.
W latach 90. był drugim reżyserem talk-show Wieczór z Alicją [1] . W filmie zadebiutował w 1993 rolą Benvollo w Kolejności uczuć w reżyserii Radosława Piwowarskiego . Pierwszą nagrodę przyniosła mu rola Gerarda Nowaka w filmie Dług Krzysztofa Krauzego , za którą w 1999 został uhonorowany w kategorii „pierwszoplanowa rola męska ” na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni . Sukces ten powtórzył w 2005 otrzymując na FPFF nagrodę za rolę w Komorniku Feliksa Falka oraz w 2013 za rolę w filmie W imię... Małgorzaty Szumowskiej . Za role w Długu i Komorniku został również uhonorowany Polską Nagrodą Filmową – Orłem, do której nominowany był także za swoje kreacje w filmach: Wszyscy jesteśmy Chrystusami (2006) Marka Koterskiego , Katyń (2008) Andrzeja Wajdy , Wszystko, co kocham (2011) Jacka Borcucha , Mowa ptaków (2020) Xawerego Żuławskiego , Śniegu już nigdy nie będzie (2021) Szumowskiej i Michała Englerta oraz Wszystkie nasze strachy Łukasza Rondudy i Łukasza Gutta (2021).
Za rolę Roya M. Cohna w przedstawieniu Anioły w Ameryce Tony’ego Kushnera w TR Warszawa otrzymał Nagrodę im. Aleksandra Zelwerowicza za sezon 2006/2007. Od 2008 jest członkiem zespołu Nowego Teatru w Warszawie .
W styczniu 2013 zadebiutował jako reżyser operowy, reżyserując w Operze Bałtyckiej Graczy Szostakowicza -Meyera [2] .
W 2015 otrzymał Nagrodę im. Konrada Swinarskiego za reżyserię opery Pawła Mykietyna Czarodziejska góra według powieści Thomasa Manna[3] . W 2019 otrzymał Nagrodę im. Zbyszka Cybulskiego za całokształt twórczości[4] .
Życie prywatne
Magdalena Cielecka i Andrzej Chyra, 2008
Był mężem aktorki i reżyserki castingowej Marty Kownackiej. Następnie był związany z aktorką Magdaleną Cielecką [5] . W 2015 urodziło się pierwsze dziecko aktora, syn ze związku z Pauliną Jaroszewicz[6] .
Został członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi 2010 [7] .
Deklaruje się jako ateista [8] .
Filmografia
Dekalog IV (1988 ), jako student szkoły teatralnej
Kolejność uczuć (1993 ), jako Benvollo
Zawrócony (1994 ), jako ksiądz
Honor dla niezaawansowanych (1995 ), jako Adam Jakubiec
Bar Atlantic (1996 ), dwie role: jako Lucjan Myjka w odc. 6 i 10 i jako Janosik w wizji Poznańskiego w odc. 12 (oraz współpraca reżyserska w odc. 1-4)
Boża podszewka (1997 ), jako Rosjanin
Zaklęta (1997), jako Karol
Miodowe lata (1998 ), jako Wilkoń, rekrutator z agencji pracy (odc. 7)
Kallafiorr (1999 ), jako Brando
Dług (1999), jako Gerard Nowak
Wyrok na Franciszka Kłosa (2000 ), jako żandarm Kranz
Wielkie rzeczy: Sieć (2000), jako Jerzy
Miasteczko (2000–2001 ), jako adwokat Marka
Twarze i maski (2001), jako Czerski
Wielkie rzeczy: Gra (2001), jako Jerzy Jastrzębski
Wiedźmin (2001), jako Borch Trzy Kawki
Pieniądze to nie wszystko (2001), jako Wiesław Turkot
Przedwiośnie (2001), jako Blondyn
Wiedźmin (2002 ), jako Borch Trzy Kawki
Tam, gdzie żyją Eskimosi (2003 ), jako prawnik zleceniodawcy
Zaginiona (2003 ), jako Krzysztof Ryś, oficer CBŚ
Zmruż oczy (2003 ), jako ojciec
Pogoda na jutro (2003 ), jako kandydat
Siedem przystanków na drodze do raju (2003 ), jako strażnik snów
Powiedz to, Gabi (2003 ), jako Borys
Defekt (2003 ), jako Makler
Symetria (2003 ), jako Dawid
Ono (2004), jako Dingo, gospodarz teleturnieju
Tulipany (2005 ), jako „Dzieciak"
Oficer (2005 ), jako nadkomisarz Krzysztof Ryś (odc. 2-12)
Komornik (2005 ), jako Lucjan Bohme
Persona non grata (2005 ), jako Waldemar
Dzień dobry kochanie (2005 ), jako Tomasz
Wszyscy jesteśmy Chrystusami (2006 ), jako Adaś Miauczyński (w wieku 33 lat)
Oficerowie (2006 ), jako Krzysztof Ryś w restrospecjach z serialu „Oficer ” (odc. 8 i 10)
Palimpsest (2006 ), jako Marek
Samotność w sieci (2006 ), jako Kuba
Zapomniana bohaterka , inny tytuł Strajk (2006 ), jako Lech Wałęsa
Katyń (2007 ), jako porucznik Jerzy 8. Pułku Ułanów
Melancholia (2008 )
Magiczne drzewo (2008 ), jako tata Piotr
Nieruchomy poruszyciel (2008 ), jako Wojciech Peksa
Wszystko, co kocham (2009 ), jako ojciec Janka
Zdjęcie (2009 )
Mistyfikacja (2010 ), jako major
Trick (2010 ), jako Bukowski
Sponsoring (2010 ), jako klient sadysta
Daas (2011 ), jako Jakub Goliński
Znieważona ziemia (2011 ), jako Aleksiej
Mafijne rozgrywki (2012)
Psubrat (2013), jako ojciec
Performer (2013), jako ojciec
Bilet na Księżyc (2013), jako kapitan Barczyk
W imię... (2013 ), jako ksiądz Adam
Kamienie na szaniec (2013 ), jako mjr Jan Wojciech Kiwerski, ps. „Oliwa”
MOLEHILL (2014 ), jako Dziad
Obietnica (2014 ), jako Konrad
Carte blanche (2014 ), jako Kacper
Zjednoczone stany miłości (2015 ), jako Karol
Na granicy (2016 ), jako były strażnik graniczny powracający w Bieszczady
Ach śpij kochanie (2017 ), jako Władysław Mazurkiewicz „Piekny Władek”
Juliusz (2018 ), jako dyrektor szkoły
7 uczuć (2018), jako Ryszek Gott
1983 (2018), jako minister Władysław Lis
Eter (2018), jako Komendant
Mowa ptaków (2019) jako Lucjan
Magnezja (2020) jako Lew Alińczuk
Doktor Liza (2020) jako Gleb Glinka
Śniegu już nigdy nie będzie (2021) jako żołnierz
Wesele (2021) jako Bogdan/Głowacki
Krakowskie potwory (2022) jako profesor Jan Zawadzki
Dziewczyna i kosmonauta (2023) jako Bogdan[9]
Sortownia (2023) jako doktor Jacek Woliński
Dubbing
Role teatralne
Stracone zachody miłości (1986), jako Nataniel, reż. Tadeusz Łomnicki, PWST Warszawa
Dyskretny urok faunów (1992), jako Emory, reż. Romuald Szejd, Scena Prezentacje
Bachantki (2001), jako Dionizos, reż. Krzysztof Warlikowski, Teatr Rozmaitości
Uroczystość (2001), jako Christian, reż. Grzegorz Jarzyna, Teatr Rozmaitości
Burza (2003), jako Antonio, reż. Krzysztof Warlikowski, Teatr Rozmaitości[10]
Giovanni (2006), jako Giovanni, reż Grzegorz Jarzyna, Teatr Rozmaitości
Anioły w Ameryce (2007), jako Roy M. Cohn, reż. Krzysztof Warlikowski. Teatr Rozmaitości[11]
(A)pollonia (2009), reż. Krzysztof Warlikowski w Nowym Teatrze w Warszawie
Tramwaj zwany pożądaniem (2010) reż. Krzysztof Warlikowski, Theatre de l'Odeon (Paryż), Nowy Teatr.
Teledyski
Reżyser
Z dziejów alkoholizmu w Polsce (1994) Teatr Stara Prochownia
Przegryźć dżdżownicę (1997) Piętro w Poznaniu
Kochanek (1998) Teatr Centrum Kultury
Gracze (2013) Opera Bałtycka
Carmen (2018) Teatr Wielki – Opera Narodowa
W kulturze masowej
W 2011 roku polska grupa muzyczna Video zadedykowała Andrzejowi Chyrze piosenkę zatytułowaną „Andrzej Chyra ”, będącą osobliwym hołdem dla aktora[12] .
Pojawia się w tekście utworu „Nicea” zespołu PRO8L3M
Nagrody
Przypisy
↑ Robert Górski, Mariusz Cieślik: Jak zostałem prezesem . Wydawnictwo Znak, 2012, s. 0–63. ISBN 978-83-240-2318-9 .
↑ Jarosław J. Zalesiński Jarosław J. , Premiera „Skrzypiec Rotszylda” i „Graczy” w Operze Bałtyckiej [online], Dziennik Bałtycki, 24 stycznia 2013 .
↑ Nagroda im. Konrada Swinarskiego . Miesięcznik „Teatr”. [dostęp 2022-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-06)].
↑ Maciej M. Nycz Maciej M. , Bartosz Bielenia zdobywcą Nagrody im. Zbyszka Cybulskiego! [online], rmf24.pl, 3 grudnia 2019 [dostęp 2019-12-04] (pol. ) .
↑ Dwutygodnik Show nr 18, 8 września 2014, s. 76-79
↑ ''Andrzej Chyra po raz pierwszy został ojcem'' [online], rozrywka.dziennik.pl, 20 lipca 2015 [dostęp 2015-07-20] .
↑ Komitet poparcia Bronisława Komorowskiego [online], onet.pl , 16 maja 2010 [dostęp 2014-04-26] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-26] .
↑ Andrzej Chyra: Nie wierzę, ale skoro Kościół silnie ingeruje w nasze życie, to powinien się spodziewać reakcji zwrotnej [online], naTemat.pl [dostęp 2021-10-03] (pol. ) .
↑ „Dziewczyna i kosmonauta” – nowy polski romans na Netflixie zadebiutuje w połowie miesiąca! W obsadzie Magdalena Cielecka i Andrzej Chyra! [online], granice.pl, 6 lutego 2023 [dostęp 2023-02-06] (pol. ) .
↑ William Shakespeare: Burza . Virtualo, 2012, s. 154. ISBN 978-8-377-47475-4 . [dostęp 2017-05-12].
↑ Teatr Rozmaitości: Giovanni na podstawie Don Giovanniego Mozarta i Don Juana Moliera . [dostęp 2017-05-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-26)].
↑ Video: Nie obchodzi nas rock [online], Interia.pl, 31 maja 2011 [dostęp 2011-05-31] [zarchiwizowane z adresu 2011-06-03] (pol. ) .
↑ K. Figura i A. Chyra specjalnie wyróżnieni z okazji 50-lecia Nagrody im. Zbyszka Cybulskiego [online], dzieje.pl [dostęp 2023-07-03] (pol. ) .
Bibliografia
Linki zewnętrzne
1976–1979
1980–1989
1990–1999
2000–2009
2010–2019
2020–2029
1990–1999
2000–2009
2010–2019
2020–2029
1990–1999
2000–2009
2010–2019
2020–2029
Identyfikatory zewnętrzne: