Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Angielszczyzna standardowa

Standard English
Obszar

Afryka, Ameryka Południowa, Ameryka Północna, Australia i Oceania, Azja, Europa

Pismo/alfabet

łacińskie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
Organ regulujący brak
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Angielszczyzna standardowa, angielszczyzna ogólna[1], język ogólnoangielski[2], angielszczyzna literacka[3][4][a] (ang. Standard English, SE[2]) – zespół form języka angielskiego pełniących funkcję dialektu prestiżowego i standardu językowego w krajach anglojęzycznych, zwłaszcza w kontaktach publicznych i oficjalnych. Odróżniają się one od form niestandardowych, ograniczonych pod względem zasięgu terytorialnego lub używanych przez warstwy społeczne o niższym statusie[5]. Standard English to odmiana angielszczyzny, która funkcjonuje jako norma porozumiewawcza w najważniejszych instytucjach społecznych, takich jak rząd, sądy czy środki masowego przekazu, a także jest promowana i nauczana w szkołach[6]. Pełni funkcję grafolektu, czyli ustabilizowanego standardu piśmienniczego[7].

Właściwości angielszczyzny standardowej są głównie kwestią gramatyki, słownictwa i norm ortograficznych, nie zaś wymowy; przyjmuje się bowiem, że obejmuje ona wiele rodzajów akcentów[6][8]. Nawet pod względem struktury gramatycznej język ogólnoangielski nie wykazuje pełnej homogeniczności: jego warianty narodowe preferują różne formy językowe (np. bieżąca norma brytyjska każe mówić I’ve just got a letter, amerykańska zaś akceptuje I’ve just gotten a letter)[9]. Ponadto koncepcja angielszczyzny standardowej nie jest rozumiana w sposób jednolity, a różni autorzy podkładają pod to pojęcie różne treści[10]. W odróżnieniu od wielu innych języków standardowych Standard English nie podlega regulacji ze strony rady językowej[11] i ewoluuje w sposób bardziej spontaniczny, na podstawie konsensusu użytkowników[12].

Zdecydowana większość osób anglojęzycznych w charakterze pierwszego języka przyswaja lokalne odmiany angielszczyzny, mniej lub bardziej odmienne od języka standardowego[13]. Mimo że język ogólnoangielski jest powszechnie zrozumiały, w sytuacjach codziennych posługuje się nim tylko mała część społeczeństwa[6]. Wielu użytkowników angielszczyzny operuje dwoma lub kilkoma dialektami, przełączając się między nimi w zależności od sytuacji komunikatywnej[14]. Pewne formy dialektalne są dobrze znane użytkownikom Standard English za sprawą wpływu muzyki, filmów czy też kontaktu międzygrupowego[15].

Wariantywność stylistyczna

Angielszczyzna standardowa dominuje w piśmiennictwie, komunikacji formalnej i publicznej; nie jest jednakże bytem jednolitym stylistycznie[16]. W jej obrębie wyróżnia się bowiem szereg rejestrów (stylów funkcjonalnych), właściwych dla różnych okoliczności sytuacyjnych (np. w języku ogólnym można użyć zarówno książkowego sformułowania She must be taller than I, jak i mniej formalnego She must be taller than me). Zakres pojęciowy angielszczyzny standardowej nie musi być zatem równoznaczny z językiem formalnym czy książkowym[17].

Funkcjonalne zróżnicowanie Standard English uwidacznia się m.in. przy porównywaniu artykułu w gazecie z pracą naukową. Zasadnicza różnica w zakresie formalności istnieje również między językiem mówionym a językiem pisanym. Niemniej styl nieformalny to domena nie tylko swobodnej mowy, ale także gazet i czasopism, które zwykle dopasowują styl w zależności od poruszanej tematyki[17].

Poza angielszczyzną standardową istnieją liczne dialekty nieliterackie, które są mniej ustabilizowane od skodyfikowanych standardów oraz szybciej akceptują nowe formy gramatyczne i słownikowe. Standardy języka angielskiego charakteryzują się ogólnie przyjętymi zestawami reguł, których duża część wywodzi się z przepisów ustanowionych przez XVIII-wiecznych gramatyków normatywnych[18]. Słabiej zdefiniowany jest natomiast zasób słownictwa języka standardowego[19].

Uwagi

  1. ↑ Pojęcie „języka literackiego” (termin ze słowiańskiej tradycji lingwistycznej; zob. Starý 1993 ↓, s. 89) bywa traktowane jako równoznaczne z „językiem standardowym”, ale w innymi znaczeniu rozumie się pod tym terminem pewien wariant funkcjonalny języka (podobnie jak np. język prawniczy; zob. Vajdičková 2013 ↓, s. 189).

Przypisy

  1. ↑ Zarzycki 2013 ↓.
  2. ↑ a b Zarzycki 2013 ↓, s. 109.
  3. ↑ Semantyka a gramatyka, wyd. 1, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 227.
  4. ↑ Standard English, [w:] Angło-russkij sowriemiennyj słowar, academic.ru, 2014 (ros.).
  5. ↑ The American Heritage Guide to Contemporary Usage and Style, Boston: Houghton Mifflin Harcourt, 2005, s. xiv, ISBN 978-0-618-60499-9, OCLC 858902831 (ang.).
  6. ↑ a b c David Crystal, What is Standard English?, „Concorde”, 24 (6), 1994, s. 24–26 [zarchiwizowane z adresu 2015-09-23] (ang.).
  7. ↑ Walter J. Ong, Technologizace slova: mluvená a psaná řeč, vyd. české 1, Praha: Karolinum, 2006, s. 18, ISBN 80-246-1124-4, OCLC 85715882 (cz.).
  8. ↑ Greenbaum i Nelson 2009 ↓, s. 3.
  9. ↑ Trask 2004 ↓, s. 203.
  10. ↑ Vajdičková 2013 ↓, s. 189.
  11. ↑ Suzanne Romaine, Language in Society: An Introduction to Sociolinguistics, Oxford: Oxford University Press, 1994, s. 85, ISBN 978-0-19-875133-5, OCLC 28665456 (ang.).
  12. ↑ John Algeo, What Makes Good English Good?, [w:] L. Miller Cleary, M.D. Lin (red.), Linguistics for Teachers, New York: McGraw, 1993, s. 473–482, ISBN 0-07-037946-7, OCLC 26402975 (ang.).
  13. ↑ Trask 2004 ↓, s. 200.
  14. ↑ Greenbaum i Nelson 2009 ↓, s. 4.
  15. ↑ Huddleston i Pullum 2005 ↓, s. 2.
  16. ↑ Greenbaum i Nelson 2009 ↓, s. 3–4.
  17. ↑ a b Huddleston i Pullum 2005 ↓, s. 3.
  18. ↑ Jeremy Smith, An Historical Study of English: Function, Form and Change, London–New York: Routledge, 1996 (ang.).
  19. ↑ Huddleston i Pullum 2005 ↓, s. 1–2.

Bibliografia

Linki zewnętrzne
Kembali kehalaman sebelumnya