Anne Lister

Anne Lister
Data i miejsce urodzenia	1791 ; Halifax
Data śmierci	1840
	Multimedia w Wikimedia Commons

Anne Lister (ur. 1791, zm. 1840) – brytyjska posiadaczka ziemska i pamiętnikarka.

Życiorys

Urodzona w 1791 roku w rodzinie posiadaczy ziemskich w Halifaksie^[1], w rodzinie kapitana Jeremy’ego Listera i jego żony Rebecki Battle. Kiedy miała dwa lata, Listerowie przenieśli się do posiadłości Skelfler House w pobliżu Market Weighton, którą jej ojciec kupił za posag matki. Po raz pierwszy odkryła swoją odmienną orientację seksualną w wieku 14 lub 15 lat, gdy zakochała się w Elizie Raine, koleżance z klasy w Manor House School w Jorku^[2]. Wbrew ówczesnej tradycji ubierała się na czarno i nosiła męskie buty, przez co była wyśmiewana jako zbyt męska i nazywana Dżentelmenem Jackiem (ang. Gentleman Jack^[1]). Od ok. 1815 roku mieszkała w rodzinnej rezydencji Shibden Hall z wujem i ciotką, którzy pozostawali wolnego stanu. Po śmierci innych krewnych^[3] w 1836 roku odziedziczyła po ciotce rodzinną posiadłość, którą odnowiła dzięki swoim staraniom^[1]. Oburzenie budziło, że sama prowadziła interesy i nadzorowała pracowników^[2]. Lister wdawała się w romanse z kolejnymi kobietami^[2]; wywołała również skandal, kiedy ogłosiła zamiar poślubienia dziedziczki Ann Walker^[1]. Zmarła 22 września 1840 roku w Kutaisi, w trakcie podróży po Gruzji z Ann Walker^[4].

Od okresu nastoletniego pisała częściowo szyfrowany dziennik, w którym opisywała swoje kontakty seksualne z kobietami, podróże i prowadzone interesy. Liczące 27 tomów pamiętniki znalazł na początku XX wieku w posiadłości Shibden Hall jeden z jej krewnych, ale ukrył je jako zbyt szokujące. Po ponownym odnalezieniu zostały w latach 80. odszyfrowane przez Helenę Whitbread. Na przełomie XX i XXI w. powstała jej biografia autorstwa Jill Liddington, a w 2019 roku serial Gentleman Jack. Lister była też bohaterką odcinka produkcji BBC A Skirt Through History^[1].