Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Artur Ekert

Artur Konrad Ekert
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

19 września 1961
Wrocław

Zawód, zajęcie

fizyk

Narodowość

polska

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński
Uniwersytet Oksfordzki

Uczelnia

Uniwersytet Oksfordzki
Narodowy Uniwersytet Singapuru

Odznaczenia
Medal Maxwella(inne języki) (1995)
Medal Hughesa (2007)
Milner Award(inne języki) (2023)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Artur Ekert (ur. 19 września 1961 we Wrocławiu) – polski fizyk teoretyczny zajmujący się fundamentami mechaniki kwantowej oraz kwantowym przetwarzaniem informacji. Profesor fizyki kwantowej na Wydziale Matematyki Uniwersytetu Oksfordzkiego, a także profesor honorowy Lee Kong Chian (Lee Kong Chian Centennial Professor)[a] na Narodowym Uniwersytecie Singapuru oraz dyrektor Centrum Technologii Kwantowych[1] na tym uniwersytecie. Laureat kilku nagród, w tym Medalu Hughesa (2007) przyznawanego przez Towarzystwo Królewskie w Londynie.

Edukacja i kariera naukowa

Uczęszczał do rzeszowskiej Szkoły Podstawowej nr 8, a następnie do IV Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Rzeszowie, gdzie zdał maturę[2].

Następnie ukończył studia z zakresu fizyki na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz na Uniwersytecie Oksfordzkim. W latach 1987–1991 był doktorantem w Wolfson College, gdzie odbywał studia pod kierunkiem Davida Deutscha oraz Keitha Burnetta. W swojej rozprawie doktorskiej[3] pokazał, jak stan splątany może zostać wykorzystany do kwantowego przekazywania klucza kryptograficznego z zapewnieniem pełnego bezpieczeństwa przesyłania informacji. Po ukończeniu studiów doktorskich pracował w latach 1991–1994 na stanowisku Junior Research Fellow, a od 1994 r. jako Research Fellow w Merton College na Uniwersytecie Oksfordzkim. W tym okresie założył grupę badawczą przekształconą później w Centre for Quantum Computation[4][brak potwierdzenia w źródle], zajmującą się kryptografią kwantową oraz kwantowym przetwarzaniem informacji. Grupa ta została utworzona w Clarendon Laboratory(inne języki) na Uniwersytecie Oksfordzkim[5].

W latach 1998–2002 pracował jako profesor fizyki na Uniwersytecie Oksfordzkim i jako Fellow oraz Tutor in Physics w Keble College(inne języki). W latach 1993–2000 zajmował także pozycję Howe Fellow w Royal Society. W latach 2002–2007 zajmował stanowisko profesora (Leigh-Trapnell Professor of Quantum Physics) na oraz stanowisko Professorial Fellow w King's College na Uniwersytecie w Cambridge[6].

W roku 2007[potrzebny przypis] objął stanowisko profesora fizyki kwantowej w Mathematical Institute Uniwersytetu Oksfordzkiego[7] oraz stanowisko profesora honorowego Lee Kong Chian (Lee Kong Chian Centennial Professor)[a] na Narodowym Uniwersytecie Singapuru.

Wyróżnienia

Za swoją pracę nad wykorzystaniem splątania w kryptografii Artur Ekert został nagrodzony w 1995 roku Medalem Maxwella przyznawanym przez Institute of Physics, a w roku 2007 Medalem Hughesa przyznawanym przez Royal Society. Artur Ekert jest również, jako uczestnik projektu IST-QuComm, współlaureatem Nagrody Kartezjusza za rok 2004 przyznawanej przez Unię Europejską za wybitne osiągnięcia w zakresie nauki i technologii będące rezultatem badań międzynarodowych na poziomie europejskim. W 2021 roku, na festiwalu upamiętniającym 100. urodziny Stanisława Lema został odznaczony Nagrodą Planety Lema w dziedzinie nauki za osiągnięcia w kryptografii kwantowej. W 2023 roku otrzymał nagrodę Milnera przez Towarzystwo Królewskie w Londynie[8].

Zainteresowania naukowe

Zainteresowania naukowe Artura Ekerta obejmują dziedzinę przetwarzania informacji w systemach kwantowomechanicznych, ze szczególnym uwzględnieniem kryptografii i obliczeń kwantowych.

W swojej pracy z 1991[9] roku wprowadził, bazując na nierównościach Bella, oparty na splątaniu protokół kwantowej dystrybucji klucza. Eksperymentalna realizacja zaproponowanego protokołu została wykonana w 1992[10] przy współpracy naukowców z Defence Research Agency. Jednocześnie wprowadził pojęcia spontanicznego parametrycznego obniżenia częstości, kodowania fazy oraz interferometrii kwantowej do słownika kryptografii.

Ekert jako pierwszy rozwinął koncepcję dowodu bezpieczeństwa opartego na puryfikacji splątania[potrzebny przypis]. Udowodnił też, że prawie każda kwantowa bramka logiczna działająca na dwóch kubitach jest uniwersalna[11]. Zaproponował on również jedne z pierwszych realistycznych implementacji obliczeń kwantowych – przy wykorzystaniu indukowanego oddziaływania dipol-dipol w sterowanym optycznie układzie kropek kwantowych oraz przy wykorzystaniu interferometrii Ramseya[12]. Wprowadził również bardziej stabilne geometryczne kwantowe bramki logiczne[13] oraz zaproponował wolne od szumów kodowanie[14], które obecnie znane jest jako podprzestrzenie wolne od dekoherencji.

Inne ważne prace Ekerta dotyczą wymiany stanów kwantowych, szacowania optymalnych stanów kwantowych oraz transferu stanów kwantowych. Jest on również znany z prac nad połączeniem pojęcia dowodów matematycznych oraz praw fizyki, jak również z popularnonaukowych publikacji z dziedziny historii nauki[15].

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ a b Określenie Centenial jest odniesieniem do 100 lat istnienia Uniwersytetu w Singapurze. Z tej okazji uniwersytet ufundował kilka honorowych tytułów profesorskich.

Przypisy

  1. ↑ Message from CQT Director Artur Ekert [Dostęp 21/02/2012]
  2. ↑ Jaromir Kwiatkowski, Aneta Gieroń, Prof. Artur Ekert, absolwent IV LO kandydatem do Nagrody Nobla z fizyki [online], Biznes i Styl, 7 października 2019 [dostęp 2024-02-12].
  3. ↑ Artur K. Ekert, Correlations in Quantum Optics, Praca doktorska, Oxford, 1991.
  4. ↑ Centre for Quantum Computation, qubit.org [zarchiwizowane 2012-02-07] (ang.).
  5. ↑ Clarendon Laboratory, qubit.org [zarchiwizowane 2012-02-04] (ang.).
  6. ↑ CV Artur Ekert [online], Mathematical Institute, University of Oxford, 2015 [dostęp 2023-01-08] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-08].
  7. ↑ Artur Ekert [online], Mathematical Institute, University of Oxford [dostęp 2024-02-12] (ang.).
  8. ↑ The Royal Society Milner Award and Lecture [online], Royal Society [dostęp 2023-09-08] (ang.).
  9. ↑ Artur K. Ekert, Quantum cryptography based on Bell’s theorem, „Physical Review Letters”, 67 (6), 1991, s. 661–663, DOI: 10.1103/PhysRevLett.67.661 [dostęp 2024-02-12] (ang.).
  10. ↑ Artur K. Ekert i inni, Practical quantum cryptography based on two-photon interferometry, „Physical Review Letters”, 69 (9), 1992, s. 1293–1295, DOI: 10.1103/PhysRevLett.69.1293 [dostęp 2024-02-12] (ang.).
  11. ↑ Universality in quantum computation, „Proceedings of the Royal Society of London. Series A: Mathematical and Physical Sciences”, 449 (1937), 1995, s. 669–677, DOI: 10.1098/rspa.1995.0065, arXiv:quant-ph/9505018 [dostęp 2024-02-12] (ang.).
  12. ↑ Adriano Barenco i inni, Conditional Quantum Dynamics and Logic Gates, „Physical Review Letters”, 74 (20), 1995, s. 4083–4086, DOI: 10.1103/PhysRevLett.74.4083, arXiv:quant-ph/9503017 [dostęp 2024-02-12] (ang.).
  13. ↑ Jonathan A. Jones i inni, Geometric quantum computation using nuclear magnetic resonance, „Nature”, 403 (6772), 2000, s. 869–871, DOI: 10.1038/35002528 [dostęp 2024-02-12] (ang.).
  14. ↑ Quantum computers and dissipation, „Proceedings of the Royal Society of London. Series A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences”, 452 (1946), 1996, s. 567–584, DOI: 10.1098/rspa.1996.0029, arXiv:quant-ph/9702001 [dostęp 2024-02-12] (ang.).
  15. ↑ Artur Ekert, Complex and unpredictable Cardano, „International Journal of Theoretical Physics”, 47 (8), 2008, s. 2101–2119, DOI: 10.1007/s10773-008-9775-1, arXiv:0806.0485 [dostęp 2024-02-12] (ang.), preprint w arXiv w otwartym dostępie.publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać

Linki zewnętrzne

  • Strona domowa Artura Ekerta [online], arturekert.org [dostęp 2024-02-12] (ang.).
  • Artur Ekert [online], The Mathematics Genealogy Project [dostęp 2024-02-12].
  • Karol Jałochowski, Artur Ekert, Kryptografia kwantowa. Co to takiego? [online], www.polityka.pl, 12 maja 2022 [dostęp 2024-02-12].
  • Karol Jałochowski, Pogaduszki duchów, „Polityka”, 27 (2763), 3 lipca 2010, s. 74–75 [zarchiwizowane 2010-08-03].
Laureaci Medalu Hughesa
XX wiek
XXI wiek

Kembali kehalaman sebelumnya