Baleary

Baleary
*Illes Balears*
*Islas Baleares*
	wspólnota autonomiczna
Herb	Flaga
	Hymn: La Balanguera
Państwo	Hiszpania
Siedziba	Palma
Data powstania	1983
Kod ISO 3166-2	IB
Powierzchnia	5014 km²
Populacja (2008); • liczba ludności	; 1 071 221
• gęstość	213,6 os./km²
Numer kierunkowy	+34 971
Języki urzędowe	hiszpański, kataloński
	Liczba przedstawicieli w parlamencie
Liczba senatorów	5
Liczba posłów	8
	Położenie na mapie Hiszpanii;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Baleary (hiszp. Islas Baleares, kat. Illes Balears) – region Hiszpanii obejmujący archipelag w zachodniej części Morza Śródziemnego o powierzchni 5014 km². Baleary liczą ok. 1,07 mln mieszkańców. Znajduje się w pobliżu wschodniego hiszpańskiego wybrzeża. Archipelag składa się z kilku wysp, z czego trzy największe to Majorka, Minorka i Ibiza.

Baleary są regionem autonomicznym oraz prowincją^[1] Hiszpanii ze stolicą w Palmie (to miasto jest też siedzibą władz kościelnych, sądownictwa i sił zbrojnych).

Historia

Wyspy były kolonizowane przez Fenicjan, Kartagińczyków, Rzymian (od 123 p.n.e.^[2] do V w. n.e.), Arabów (po VIII wiek), Turków, Wandalów, Bizancjum (ok. 554) i Wizygotów. Po chrześcijańskiej rekonkwiście (1229–1235), za panowania króla Jakuba I Zdobywcy, otrzymały dużą niezależność w obrębie korony aragońskiej. Przez pewien czas istniało nawet osobne Królestwo Majorki.

W wyniku wojny o sukcesję hiszpańską, w latach 1708–1802 Minorka znajdowała się pod panowaniem brytyjskim (następnie francuskim), co znajduje swoje odzwierciedlenie m.in. w jej architekturze. Podczas wojny domowej w Hiszpanii część Balearów została opanowana przez nacjonalistów.

Status wspólnoty autonomicznej Baleary uzyskały w 1983. Zakres uprawnień regionu reguluje statut z 2007 roku.

Prezydenci wspólnoty autonomicznej

Prezydent	Lata	Partia
Gabriel Cañellas	1983–1995	PP
Cristòfol Soler	1995–1996	PP
Jaume Matas	1996–1999	PP
Francesc Antich	1999–2003	PSOE
Jaume Matas	2003–2007	PP
Francesc Antich	2007–2011	PSOE
José Ramón Bauzà	2011-2015	PP
Francina Armengol	od 2015	PSOE

Gospodarka

Rozwój turystyki zmienił gospodarkę Balearów. Obecnie ponad 70% ludności zatrudnionych jest w sektorze usług. Najbardziej rozwiniętymi gałęziami przemysłu są: przemysł tekstylny, obuwniczy, skórzany, a także rzemiosło. Uprawia się m.in. zboże, oliwki, migdały, winorośl, figi, cytrusy. Hoduje się także m.in. owce, bydło i trzodę chlewną. Ludność zajmuje się również rybołówstwem. Baleary mają dobrze rozwiniętą komunikację lotniczą oraz morską między wyspami jak i z Hiszpanią.

Turystyka

Balearska gospodarka nastawiona jest na turystykę, archipelag odwiedzany jest każdego roku przez 5 mln turystów. Posiadają dobrze rozwiniętą infrastrukturę hotelową i wiele kąpielisk.

Klimat

Na Balearach panuje klimat śródziemnomorski. Temperatury w środku lata przekraczają zwykle 30 °C w dzień, zimą rzadko spadają poniżej 5 °C w nocy.

Archipelag

W skład archipelagu wchodzi ok. 200 wysp i niezamieszkanych malutkich wysepek o łącznej powierzchni 5014 km². Najważniejsze wyspy to:

Wyspa	Powierzchnia	ludność
Majorka (hiszp. Mallorca)	3600 km²	814 275
Minorka (hiszp. Menorca)	668 km²	90 235
Ibiza	571 km²	117 698
Formentera	82 km²	8442
Cabrera	17 km²	ok. 50

Święta

Styczeń
- Wigilia dnia św. Antoniego – na Majorce; całonocne tańce i zabawy wokół ognisk w przebraniach.
- Błogosławieństwo św. Antoniego – w Sa Pobla na Majorce; dzień uświetniają kolorowe procesje.
- Procesja Trzech Uderzeń – w Ciutadelli na Minorce; upamiętnia zwycięstwo Alfonsa III nad Maurami odniesione w tym mieście w 1287 r.
- Dzień Świętego Sebastiana – w Pollensa na Majorce; obchodzony z procesjami, którym towarzyszą karuzele – dwaj młodzi tancerze w kartonowych kostiumach przedstawiających konie, naśladują koński chód.

Luty
- Karnawał – całe Baleary; post poprzedzają parady i marsze kostiumowe.

Marzec/Kwiecień
- Wielki Tydzień (Semana Santa) – całe Baleary.

Maj
- Festa de Nostra Senyora de la Victōria – w Port de Sóller na Majorce; bitwa chrześcijan z niewiernymi, upamiętniająca zwycięstwo nad tureckimi piratami w 1561.

Czerwiec
- Festa de Sant Juan – w Ciutadelli na Minorce; pojedynki rycerskie, muzyka ludowa, tańce i procesje.

Lipiec
- Dia de Virgen de Carmen (święto patronki marynarzy i rybaków) – całe Baleary; odbywa się święcenie łodzi, a także parady.

Sierpień
- Mare de Déu dels Àngels – w Pollensa na Majorce; upamiętnia bitwę między chrześcijanami a Maurami.
- Cavallet – w Felanitx na Majorce; trwająca cały tydzień fiesta.

Wrzesień
- Narodziny NMP – w Alaró na Majorce; święto połączone z pielgrzymką do kaplicy na wzgórzu w Castell d'Alaró.

Grudzień
- Dia de Sant Frances – w Sant Francesc de Formentera na Formenterze.
- Boże Narodzenie – całe Baleary; szczególnie malownicze w Palmie na Majorce, gdzie wystawia się misteria.

Galeria

Zdjęcie satelitarne Majorki
Zdjęcie satelitarne Minorki
Zdjęcie satelitarne Ibizy (na górze) i Formentery (na dole)
Zdjęcie satelitarne Formentery
Zdjęcie satelitarne Cabrery

Przypisy

↑ Do 1997 pod nazwą Provincia de Baleares
↑ Max Cary, Howard Hayes Scullard: Dzieje Rzymu: Od najdawniejszych czasów do Konstantyna. tłum. Jerzy Schwakopf. T. 1. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1992, s. 410. ISBN 83-06-01859-1. Zdobywcą był Kwintus Cecyliusz Metellus Balearyjski.