Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Baniste (Ornak)

Banisty Żleb pierwszy od lewej

Baniste – miejsce powyżej górnego końca Banistego Żlebu w Dolinie Starorobociańskiej w Tatrach Zachodnich[1]. Jest to średnio stromy i trawiasty stok, obecnie stopniowo zarastający kosodrzewiną. Dawniej istniały w nim kopalnie, czyli banie i stąd pochodzi nazwa tego miejsca. Były to jedne z najstarszych kopalni w polskich Tatrach. W dokumentach notowane były po raz pierwszy w 1520 r. jako spółka z udziałem króla Zygmunta I Starego, ale być może istniały już w XV w., gdyż zapis z drugiej połowy XVI w. nazywa ten rejon „Starą Robotą”. Od nazwy kopalni pochodzi nazwa Doliny Starorobociańskiej. Kopalnie oglądał w 1792 r. Baltazar Hacquet, wydobywano w nich rudy antymonowo-miedziane z domieszką ok. 80 g srebra w 100 kg urobku, później także piryt[2]. Eugeniusz Janota, opisując w 1860 r. Dolinę Starorobociańską, podawał: Wschodni bok stanowi góra Baniste. W niéj zarzucone znaczne kopalnie (4850 st. Z.) w gnejzie. Wydobywano tutaj tak zwany panabaz zawierający miedź i srebro. R 1847 zaczęto wydobywać rudę żelazną[3]. Pozostałością po dawnej kopalni jest 12 zawalonych już sztolni[2].

Do Banistego prowadziła „Hawiarska Droga”[2] (hawiarzami nazywano tu dawniej górników). Od dna Doliny Starorobociańskiej naprzeciwko polany Dudówka wiodła stokami Ornaku, znacznie powyżej obecnego czarnego szlaku turystycznego[4]. Na odgałęzieniu tej drogi na dnie Doliny Starorobociańskiej istniało miejsce zwane Młyniskiem, w którym zwiezioną rudę kruszono w stępach napędzanych kołem wodnym i płukano. Zachowały się ślady młyna do rozdrabniania rudy, przykop doprowadzających i odprowadzających wodę oraz hałdy płonnego urobku[2].

Przypisy

  1. Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
  2. a b c d Józef Nyka, Tatry Polskie. Przewodnik, wyd. 13, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 2003, ISBN 83-915859-1-3.
  3. Eugeniusz Janota: Przewodnik w wycieczkach na Babią Górę, do Tatr i Pienin. Kraków: Nakładem Juliusza Wildta, 1860, s. 26–27.
  4. Tatry Polskie. Mapa turystyczna 1:20 000, Piwniczna: Agencja Wydawnictwo „WiT” S.c., 2009, ISBN 83-89580-00-4.
Kembali kehalaman sebelumnya