Bolesław Szarecki

Bolesław Szarecki
	generał dywizji
Data i miejsce urodzenia	1874 ; Mińsk, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	23 lutego 1960 ; Warszawa, Polska
	Przebieg służby
Lata służby	1904–1918 (armia carska); 1919–1957 (Wojsko Polskie (II RP) i lWP)
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego; Wojsko Polskie; Ludowe Wojsko Polskie
Stanowiska	szef Departamentu Służby Zdrowia MON, Naczelny Chirurg WP
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bolesław Szarecki (ur. 1874^[a] w Mińsku, zm. 23 lutego 1960 w Warszawie) – polski wojskowy lekarz-chirurg, generał dywizji Wojska Polskiego, szef Departamentu Służby Zdrowia MON, Naczelny Chirurg WP (1949–1957), profesor nauk medycznych, prezes Polskiego Związku Łowieckiego (1946–1953).

Życiorys

Był synem Jerzego i Karoliny z Podzielskich. Pochodził z rodziny polskiego kolejarza. Ukończył w 1904 Wydział Lekarski Cesarskiego Uniwersytetu Charkowskiego. W tym samym roku został powołany do armii carskiej i skierowany na front rosyjsko-japoński, pełniąc obowiązki chirurga w pociągu sanitarnym. Następnie podjął pracę w klinice chirurgicznej charkowskiego uniwersytetu, gdzie się doktoryzował i habilitował.

W czasie I wojny światowej został ponownie zmobilizowany i pełnił obowiązki chirurga-konsultanta Czerwonego Krzyża. W 1919 powrócił do Polski i został powołany do Wojska Polskiego. Objął stanowisko ordynatora oddziału chirurgicznego w 1 Szpitalu Okręgowym, a następnie w Głównym Szpitalu Wojskowym.

W czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 współorganizował zabezpieczenie medyczne działań bojowych. Został awansowany do stopnia pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928. W tej randze w 1933 przeszedł w stan spoczynku.

W sierpniu 1939 na własną prośbę został zmobilizowany. Po wybuchu II wojny światowej, w czasie kampanii wrześniowej pełnił obowiązki chirurga w 104 Szpitalu Wojennym. Po agresji ZSRR na Polskę został aresztowany przez Sowietów. Był przetrzymywany początkowo w obozie w Putywlu, skąd 1 listopada 1939^[1] przewieziony został do Kozielska^[2], po 1940 był osadzony w obozie jenieckim NKWD w Griazowcu^[3]^[4]. Do 1941 przebywał w sowieckich obozach. W 1941 wstąpił do organizowanej na terenach ZSRR przez generała Władysława Andersa Armii Polskiej w ZSRR i został mianowany generałem brygady oraz szefem Służby Zdrowia Armii. Wraz z armią przetransportowany został na Bliski Wschód a następnie do Włoch, gdzie po przeformowaniu jej na 2 Korpus Polski, został jego Naczelnym Chirurgiem i Inspektorem Szpitalnictwa.

Jako chirurg (miał wtedy 70 lat) przez dwie doby operował i kierował pracą Głównego Punktu Opatrunkowego, podczas najbardziej krwawych walk bitwy o Monte Cassino w 1944, a jego postać została uwieczniona w wielu wspomnieniach z tamtego okresu, m.in. przez Melchiora Wańkowicza, kpt. dr. Adama Majewskiego oraz jego adiutanta kpt. dr. Bolesława Rutkowskiego.

W końcu 1945 jako pierwszy generał Polskich Sił Zbrojnych powrócił do Polski (władze brytyjskie udzieliły mu wizy wyjazdowej dopiero po przeprowadzeniu przez niego głodówki)^[5]. W latach 1945–1949 pełni funkcję zastępcy, a następnie szefa Departamentu Służby Zdrowia Ministerstwa Obrony Narodowej. W latach 1949–1957 piastował stanowisko Naczelnego Chirurga WP.

Gen. dyw. prof. dr med. Bolesław Szarecki był organizatorem wojskowej służby zdrowia w powojennym Wojsku Polskim, autorem kilku podręczników z zakresu chirurgii wojennej, oraz szeregu prac z tej dziedziny. W uznaniu jego zasług w 1975 nadano jego imię Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi.

Gen. Bolesław Szarecki był zapalonym myśliwym i wieloletnim działaczem Polskiego Związku Łowieckiego. Od 1936 wchodził w skład władz związku, a od czerwca 1946 do marca 1953 pełnił funkcję prezesa. W 1948 otrzymał wysokie odznaczenie łowieckie „Złom”, w listopadzie 1953 I Krajowy Zjazd Delegatów Polskiego Związku Łowieckiego nadał mu tytuł członka honorowego PZŁ.

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 196-5-22)^[6].

Życie prywatne

Mieszkał w Warszawie. Od 1905 żonaty z Marią Mewius z domu Zarubin (zm. 1965). Miał syna Jerzego (1910–1934), literata^[7].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (1944) nr 8536^[8]
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1949)
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1938)^[9]
Order Krzyża Grunwaldu III klasy (16 lipca 1946)^[10]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1932)^[11]
Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
Złoty Krzyż Zasługi (29 kwietnia 1925)^[12]
Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino (1945)
Odznaka „Za wzorową pracę w służbie zdrowia” (12 października 1953)^[13]
Odznaka Honorowa PCK I stopnia (dwukrotnie, 1949 i 1959)
Odznaka Honorowa „Złom” (Polski Związek Łowiecki)
Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja)^[14]
Krzyż św. Jerzego (Rosja, 1904)
Krzyż Wybitnej Służby (Wielka Brytania)

Upamiętnienie

22 lutego 1980 w Warszawie jednej z ulic na terenie obecnej dzielnicy Bemowo zostało nadanie imię gen. Bolesława Szareckiego^[15].

Uwagi

↑ Źródła wskazały datę dzienną urodzenia 17 marca, 1, 7 lub 20 września 1874 – Oficerowie. [dostęp 2014-12-05].

Przypisy

↑ Samodzielny Referat Historyczny Dowództwa PSZ w ZSRR/Biuro Dokumentów Armii Polskiej naS.R.H.D.P.Z./B.D.A.P. Wschodzie, Dokumenty Władysława Andersa. Reports, 7 lipca 1942 [dostęp 2019-03-25] .
↑ Zdzisław Peszkowski: Wspomnienia jeńca z Kozielska. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1989, s. 17. ISBN 83-85015-66-3.
↑ Jerzy Turski: Lista jeńców z obozu w Griazowcu. W: Zdzisław Peszkowski: Wspomnienia jeńca z Kozielska. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1989, s. 76. ISBN 83-85015-66-3.
↑ Lista jeńców Kampanii Wrześniowej 1939, umieszczonych w obozie w Griazowcu. raportnowaka.pl. s. 32. [dostęp 2016-04-20].
↑ JózefJ. Kuropieska JózefJ., Z powrotem w służbie, Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989, s. 86, ISBN 83-03-02395-0, OCLC 69462043 .
↑ Cmentarz Stare Powązki: JERZY SZARECKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-05] .
↑ Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990 t. IV:S–Z, Toruń 2010, s. 16–21.
↑ ŁukomskiŁ. G. ŁukomskiŁ., PolakP. B. PolakP., SuchcitzS. A. SuchcitzS., Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, Koszalin 1997, s. 513 .
↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
↑ M.P. z 1947 r. nr 11, poz. 23 „w uznaniu zasług położonych w obronie Wybrzeża w roku 1939”.
↑ M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 295 „za zasługi na polu lecznictwa w wojsku”.
↑ M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 438 „za zasługi położone dla armji na polu służby zdrowia”.
↑ M.P. z 1954 r. nr 32, poz. 473
↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 714.
↑ Uchwała nr 60 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 22 lutego 1980 r. w sprawie nadania nazw ulicom, "Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 29 czerwca 1980 r., nr 8, poz. 6, s. 2.

Bibliografia

G. Zychowicz, Generał Bolesław Szarecki 1874–1960, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1988.
Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010.
Zasłużeni dla polskiego łowiectwa (pod redakcją Jerzego Krupki), Agencja Wydawnicza "Agar", Warszawa 2003.
Lista oficerów Wojska Polskiego z lat 1914–1939. Bolesław Szarecki (I). officersdatabase.appspot.com. [dostęp 2014-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 grudnia 2014)].
Lista oficerów Wojska Polskiego z lat 1914–1939. Bolesław Szarecki (II). officersdatabase.appspot.com. [dostęp 2014-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 grudnia 2014)].

[1] Źródła wskazały datę dzienną urodzenia 17 marca, 1, 7 lub 20 września 1874 – Oficerowie. [dostęp 2014-12-05].

[2] Samodzielny Referat Historyczny Dowództwa PSZ w ZSRR/Biuro Dokumentów Armii Polskiej naS.R.H.D.P.Z./B.D.A.P. Wschodzie, Dokumenty Władysława Andersa. Reports, 7 lipca 1942 [dostęp 2019-03-25] .

[3] Zdzisław Peszkowski: Wspomnienia jeńca z Kozielska. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1989, s. 17. ISBN 83-85015-66-3.

[4] Jerzy Turski: Lista jeńców z obozu w Griazowcu. W: Zdzisław Peszkowski: Wspomnienia jeńca z Kozielska. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1989, s. 76. ISBN 83-85015-66-3.

[5] Lista jeńców Kampanii Wrześniowej 1939, umieszczonych w obozie w Griazowcu. raportnowaka.pl. s. 32. [dostęp 2016-04-20].

[6] JózefJ. Kuropieska JózefJ., Z powrotem w służbie, Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989, s. 86, ISBN 83-03-02395-0, OCLC 69462043 .

[7] Cmentarz Stare Powązki: JERZY SZARECKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-05] .

[8] Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990 t. IV:S–Z, Toruń 2010, s. 16–21.

[9] ŁukomskiŁ. G. ŁukomskiŁ., PolakP. B. PolakP., SuchcitzS. A. SuchcitzS., Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, Koszalin 1997, s. 513 .

[10] M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

[11] M.P. z 1947 r. nr 11, poz. 23 „w uznaniu zasług położonych w obronie Wybrzeża w roku 1939”.

[12] M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 295 „za zasługi na polu lecznictwa w wojsku”.

[13] M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 438 „za zasługi położone dla armji na polu służby zdrowia”.

[14] M.P. z 1954 r. nr 32, poz. 473

[15] Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 714.

[16] Uchwała nr 60 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 22 lutego 1980 r. w sprawie nadania nazw ulicom, "Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 29 czerwca 1980 r., nr 8, poz. 6, s. 2.

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]