Buk (województwo podkarpackie)

Buk
	wieś
	; Rzeka Solinka koło Buku
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	leski
Gmina	Cisna
Liczba ludności (2011)	41
Strefa numeracyjna	13
Kod pocztowy	38-607
Tablice rejestracyjne	RLS
SIMC	0347784
	Położenie na mapie gminy Cisna Buk
	Położenie na mapie Polski Buk
	Położenie na mapie województwa podkarpackiego Buk
	Położenie na mapie powiatu leskiego Buk
	49°14′37″N 22°23′25″E/49,243611 22,390278
	Multimedia w Wikimedia Commons

Buk – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Cisna, nad rzeką Solinką^[5]^[6].

Wieś prawa wołoskiego w latach 1551-1600, położona w ziemi sanockiej województwa ruskiego^[7]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Historia

Pierwsza informacja o istnieniu wsi pochodzi z 1552 roku, była to wieś prywatna lokowana na prawie wołoskim^[8]. Prawdopodobnie została założona po 1543 roku dzięki akcji osadniczej prowadzonej przez Matjasza III Bala^[8]. Należała do klucza terczańskiego i pozostawała następnie w rodzie Balów do XVIII wieku^[8]. Przed 1790 rokiem właścicielem wsi został Franciszek hr. Łoś^[9].

W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej w Buku był Karol hr. Łoś^[10]. Przed I wojną światową majątek ziemski w Buku był własnością rodziny Zatorskich, a w okresie międzywojennym Chwapiłów i Wóijtowiczów^[9]. Powierzchnia wsi wynosiła wówczas ok. 1270 ha, znajdował się w niej młyn wodny i tartak parowy^[11]. Podczas I wojny światowej i w 1939 roku wieś nie ucierpiała, w 1944 roku podczas przejścia frontu spalone zostały dwa domy^[11].

Na początku 1945 roku doszło w Buku do potyczki patrolu Milicji Obywatelskiej z Cisnej z partyzantami UPA, a w nocy 21 kwietnia do dłuższej walki^[12]. 30 kwietnia 1945 r. partyzanci UPA zastrzelili sołtysa Michała Duba za współpracę z milicją^[12]. Podczas akcji wysiedleń, Wojsko Polskie przymusowo wysiedliło na Ukrainę 13 rodzin i spaliło część domów, a resztę – 45 rodzin wysiedlono na ziemie zachodnie podczas akcji Wisła w kwietniu-maju 1947 roku i spalono wówczas ostatnie budynki^[12]. Ponownie kilka domów powstało w latach 60. XX wieku^[13].

W 1785 roku wieś liczyła 155 mieszkańców, w 1918 – 356, w 1938 – 412 (wszyscy wyznania greckokatolickiego)^[14]. W 1938 roku we wsi było 59 domów^[14]. W 1995 roku we wsi było 12 domów, w większości wzniesionych przez nadleśnictwo, i 52 mieszkańców^[15].

W czasach I Rzeczypospolitej istniała we wsi cerkiew parafialna drewniana. Parafię zlikwidowano w 1819 roku^[16]. Następnie we wsi istniała drewniania cerkiew filialna pw. św.św. Piotra i Pawła zbudowana w 1870 lub 1880 roku, zniszczona po 1947 roku^[16]. Zachowały się fragmenty podmurówki cerkwi i dzwonnicy^[17]. W południowej części wsi był dwór drewniany z zabudowaniami dworskimi^[18]. W połowie lat 30. XX wieku zbudowano we wsi szkołę czteroklasową^[12].

Zobacz też

Buk

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 13096
↑ Wieś Buk w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-03-18] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-03-18].
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 105 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Tomasz Figlus, Villae iuris valachici. Z problematyki rozwoju osadnictwa wołoskiego w Polsce na przykładzie ziemi sanockiej, w: Studia z Geografii Politycznej i Historycznej tom 5 (2016), s. 31.
↑ ^a ^b ^c Kryciński (opr.) 1996 ↓, s. 51.
↑ ^a ^b Kryciński (opr.) 1996 ↓, s. 52.
↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 27.
↑ ^a ^b Kryciński (opr.) 1996 ↓, s. 52-53.
↑ ^a ^b ^c ^d Kryciński (opr.) 1996 ↓, s. 54.
↑ Kryciński (opr.) 1996 ↓, s. 55.
↑ ^a ^b Kryciński (opr.) 1996 ↓, s. 56.
↑ Kryciński (opr.) 1996 ↓, s. 56, 64.
↑ ^a ^b Kryciński (opr.) 1996 ↓, s. 59.
↑ Kryciński (opr.) 1996 ↓, s. 59-60.
↑ Kryciński (opr.) 1996 ↓, s. 62-63.

Bibliografia

Stanisław Kryciński (opr.): Bieszczady. Słownik historyczno-krajoznawczy. Część 2. Gmina Cisna. Warszawa: Wydawnictwo Stanisław Kryciński, 1996. ISBN 83-85531-07-6.