HMS Diana (1895)

HMS „Diana”
	; HMS „Diana"
Klasa	krążownik pancernopokładowy
Typ	Eclipse
	Historia
Stocznia	Fairfield Shipbuilding and Engineering Company w Govan
Położenie stępki	13 sierpnia 1894
Wodowanie	5 grudnia 1895
	Royal Navy
Wejście do służby	15 czerwca 1897
Wycofanie ze służby	lipiec 1919
Los okrętu	sprzedany na złom 1 lipca 1920
	Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	5600 ts
Długość	113,7 m całkowita; 106,7 m między pionami
Szerokość	16,3 m
Zanurzenie	6,25 m
	Napęd
	2 śruby, 2 silniki parowe potrójnego rozprężania, 8 kotłów, moc 8000 KM
Prędkość	18,5 węzła
	Uzbrojenie
	Po wejściu do służby:; 5 × 152 mm; 6 × 120 mm; 6 × 47 mm (trzyfuntowe); 3 × wt. 450 mm
	Opancerzenie
	pokład: 38–76 mm, maski dział: 76 mm, wieża dowodzenia(inne języki): 152 mm, maszynownia: 152 mm
Załoga	393
	Multimedia w Wikimedia Commons

HMS Diana – krążownik pancernopokładowy typu Eclipse, zbudowany dla Royal Navy pod koniec lat 90. XIX wieku. Uczestniczył w I wojnie światowej, służąc na wielu teatrach działań wojennych, a w 1920 roku został sprzedany na złom.

Projekt i dane taktyczno-techniczne

HMS „Diana" był jednym z dziewięciu zbudowanych w latach 1896-99 krążowników pancernopokładowych^[a]typu Eclipse, które były bezpośrednim następcą krążowników typu Astraea(inne języki). Miały większe rozmiary i wyporność, otrzymały silniejsze uzbrojenie i opancerzenie przy zachowaniu podobnej do poprzedników prędkości.

HMS „Diana” miał wyporność 5690 t (5600 długich ton^[b]) przy długości całkowitej 113,7 m, szerokości 16,3 m i zanurzeniu 6,25 m^[1]^[2]. Był napędzany dwoma trójcylindrowymi pionowymi maszynami parowymi potrójnego rozprężania, z których każda poruszała jedną śrubę napędową^[2]. Parę dostarczało 8 opalanych węglem kotłów. Silniki osiągały moc 8000 KM, co dawało prędkość 18,5 węzła (na próbach przy przeciążeniu maszyn osiągnięto 19,5 węzła przy 9600 KM)^[1]^[2]. Normalny zapas węgla wynosił 550 t, a maksymalnie okręt mógł zabrać niemal dwa razy więcej paliwa, bo 1075 ton^[2]. Załoga okrętu składała się z 393 oficerów i marynarzy^[1]^[c].

Krążownik był uzbrojony początkowo w pięć pojedynczych dział kal. 152 mm (6 cali), sześć dział kal. 120 mm (4,7 cala), sześć dział trzyfuntowych (47 mm) i trzy wyrzutnie torped kal. 450 mm (18 cali)^[d]. Po modernizacji, przeprowadzonej w latach 1903-1905, uzbrojenie okrętu przedstawiało się następująco: jedenaście dział kal. 152 mm, dziewięć dział dwunastofuntowych (76 mm), siedem dział trzyfuntowych (47 mm) i trzy wyrzutnie torped kal. 450 mm^[4]^[2]. W trakcie I wojny światowej uzbrojenie ograniczono do dziewięciu dział kal. 152 mm, czterech dział 76 mm i jednego działa 47 mm, pozostawiając uzbrojenie torpedowe bez zmian^[1]^[4]. Pancerz pokładowy miał grubość od 38 do 76 mm (1,5 - 3 cale), wieża dowodzenia(inne języki) miała ściany grubości do 152 mm, a maszynownię chroniły płyty o grubości 152 mm. Działa artylerii głównej były chronione osłonami o grubości 76 mm^[1].

Służba

Stępkę okrętu położono w Fairfield Shipbuilding and Engineering Company w Govan 13 sierpnia 1894 roku^[2], wodowanie odbyło się 5 grudnia 1895 roku^[5], a do służby okręt wszedł 15 czerwca 1897 roku^[2]. Na początku 1900 roku krążownik stacjonował w Australii. W styczniu 1901 roku dowództwo okrętu objął captain Arthur Murray Farquhar, a krążownik przeniesiono na Morze Śródziemne. W marcu 1901 roku okręt należał do eskorty królewskiego jachtu HMS „Ophir" z przyszłym królem Jerzym V i przyszłą królową Marią na pokładzie w rejsie dookoła świata. W kwietniu 1902 roku dowództwo nad okrętem przejął captain Edmond Slade. W czerwcu 1902 roku krążownik odwiedził Palermo w związku z otwarciem Wystawy Rolniczej przez króla Włoch Wiktora Emanuela III. Okręt służył na Morzu Śródziemnym do 1913 roku, kiedy to włączono go do rezerwowej 3 Floty stacjonującej w Devonport^[6].

W momencie wybuchu I wojny światowej HMS „Diana" wchodził w skład 12 Eskadry Krążowników, której zadaniem była ochrona żeglugi na zachodnich podejściach do kanału La Manche (tzw. Force „G”)^[7]^[6]. 6 sierpnia 1914 roku okręt zatrzymał i zdobył niemiecki szkuner^[6]. Od lutego 1915 roku krążownik służył we Flocie Kanału(inne języki), a od listopada 1915 do sierpnia 1917 roku stacjonował w Chinach^[6]. Następnie okręt operował na Morzu Czerwonym i w Indiach, gdzie zastał go koniec wojny^[6]. Krążownik wycofano ze służby w lipcu 1919 roku, a następnie sprzedano go na złom 1 lipca 1920 roku^[2]^[5].

Uwagi

↑ Klasyfikowanych przed 1914 r. jako krążowniki II klasy. Zob. J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat, Pierwsza wojna światowa na morzu, Warszawa: 1994, s. 591.
↑ 1 długa tona (tona standardowa – ts) = 2240 funtów brytyjskich = 1016,05 kg.
↑ Niektóre opracowania podają 450 osób. Por. Conway’s All the World’s Fighting Ships 1860–1905, London: 1979, s. 78.
↑ Brytyjskie torpedy 18-calowe miały faktyczny kaliber 17,72 cala (450 mm)^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: 1990, s. 62.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 78.
↑ Tony DiGiulian: Torpedoes of the United Kingdom/Britain. www.navweaps.com. [dostęp 2016-10-19]. (ang.).
↑ ^a ^b J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 592.
↑ ^a ^b Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 14.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 15.
↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 485.

Bibliografia

Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
Tony DiGiulian: Torpedoes of the United Kingdom/Britain. www.navweaps.com. [dostęp 2016-10-19]. (ang.).
Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0.

Linki zewnętrzne

Strona World War I Naval Combat. [dostęp 2015-07-02]. (ang.).

[1] Klasyfikowanych przed 1914 r. jako krążowniki II klasy. Zob. J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat, Pierwsza wojna światowa na morzu, Warszawa: 1994, s. 591.

[2] 1 długa tona (tona standardowa – ts) = 2240 funtów brytyjskich = 1016,05 kg.

[5] Niektóre opracowania podają 450 osób. Por. Conway’s All the World’s Fighting Ships 1860–1905, London: 1979, s. 78.

[7] Brytyjskie torpedy 18-calowe miały faktyczny kaliber 17,72 cala (450 mm)^[3].

[jan62-3] John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: 1990, s. 62.

[con1905-78-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 78.

[navweaps-6] Tony DiGiulian: Torpedoes of the United Kingdom/Britain. www.navweaps.com. [dostęp 2016-10-19]. (ang.).

[goz592-8] J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 592.

[con1921-14-9] Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 14.

[con1921-15-10] Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 15.

[goz485-11] J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 485.

[a]

[b]

[1]

[2]

[c]

[d]

[4]

[5]

[6]

[7]

[3]