Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Jan Dziaduski

Jan Dziaduski
Ilustracja
Herb duchownego
Data urodzenia

1496

Data śmierci

28 lipca 1559

Miejsce pochówku

Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Jana Chrzciciela w Przemyślu

Biskup diecezjalny przemyski
Okres sprawowania

1545–1559

Biskup chełmski
Okres sprawowania

1543–1545

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Nominacja biskupia

1 grudnia 1540
biskup tytularny Maraga

Sakra biskupia

brak danych

Jan Dziaduski herbu Jelita (ur. 1496, zm. 28 lipca 1559) – biskup margaryteński 1540, biskup kamieniecki 1542, chełmski 1543, przemyski 1545, sufragan włocławski 1540-1543.

Życiorys

Urodził się około 1496 w rodzinie szlacheckiej jako syn Mikołaja, właściciela Kraśnicy i Maliszyc w Opoczyńskiem, oraz Katarzyny z Drzewic, córki Jakuba, kasztelana żarnowskiego. Jego braćmi był Jakub Dziaduski i Stanisław Dziaduski, starosta koniński.
Od 1513 studiował na Akademii Krakowskiej, od 1519 w Bolonii, gdzie uzyskał doktorat obojga praw oraz około 1524 w Rzymie.

Według encyklopedycznych opracowań po studiach został sekretarzem królewskim Zygmunta Starego. Jedna wykazy tych urzędników nie rejestrują go w swoim gronie[1].

W trakcie studiów krakowskich został kanonikiem kapituły włocławskiej, następnie uzyskał tamże archidiakonat. W 1535 został plebanem w Cielącu. W latach 1537–1541 był kanonikiem kapituły poznańskiej, z której zrezygnował na rzecz brata Jakuba. Posiadał także prepozytutę kruszwicką, a także archidiakonię w kapitule łowickiej[2] i prepozyturę kielecką.

Wybrany przez kapitułę na sufragana włocławskiego po śmierci Aleksandra Myszczyńskiego. Prowizję papieską uzyskał 1 XII 1540 na tytularne biskupstwo margaryteńskie wraz z zezwoleniemna sprawowanie funkcji pontyfikalnych w diecezji włocławskiej. Biskupem sufraganem pozostał do 1543[3].

31 V 1542 uzyskał awans na stolicę biskupią w Kamieńcu Podolskim, jednak jej nigdy nie objął. Pozostał nadal w diecezji włocławskiej, gdzie poświadczony jest z tytułem nominata kamienieckiego i sufragana włocławskiego. Zapewne zamierzał działać do momentu otrzymania bulli translacyjnej.

30 III 1453 bullą papieską został przeniesiony na biskupstwo chełmskie. Zachowały się ślady jego działalności jako pasterza tej diecezji. W 1544 był brany pod uwagę jako kandydat na biskupa poznańskiego. 8 V 1545 został przeniesiony na biskupstwo przemyskie. W diecezji przeprowadził szereg reform. Zwołał kilka synodów diecezjalnych (1546, 1547, 1550, 1554, może także w 1557), ustanawiał nowe parafie, uporządkował dobra biskupie, własnym sumptem budował katedrę i wyposażył w paramenty kościelne. Troszczył się o podniesienie poziomu kaznodziejstwa i rozwój kultu Najświętszego sakramentu. Wystawił zamek w Radymnie i dwór w Piotrkowie. Próbował przeciwstawić się reformacji, zwalczał kalwinizm i luteranizm. W 1547 wytoczył proces kanoniczny Stanisławowi Orzechowskiemu, głośnemu pisarzowi i krytykowi w owych czasach. W 1547 obłożył również klątwę biskupią właściciela Rymanowa kasztelana sanockiego Zbigniewa Sienieńskiego o zabór kościoła katolickiego w Króliku Polskim i zamienienia świątyni na zbór kalwiński a w roku 1559 Hieronima Stano.

Brał udział w synodach prowincjonalnych i obradach sejmu.

Jan Dzieduski zmarł 28 VII 1559 roku Brzozowie, pochowany został w przemyskiej katedrze, gdzie znajduje się jego nagrobek z czerwonego marmuru dłuta Padovano.

Przypisy

  1. Andrzej Wyczański, Między kulturą a polityką. Sekretarze królewscy Zygmunta Starego (1506-1548), Warszawa 1990.
  2. Nie jest odnotowany w kapitule łowickiej, Józef Wieteska, Katalog prałatów i kanoników prymasowskiej kapituły łowickiej od 1433 do 1970, Warszawa 1970.
  3. Jan Kwolek, dz. cyt., s. 71 i Piotr Nitecki, dz. cyt., kol. 87 podają, że sufraganem włocławskim był do 1545. Papież 5 X 1543 powołał nowego sufragana.

Bibliografia

  • Jan Kwolek, Jan Dziaduski, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 6, Kraków 1948, s. 71-73.
  • Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999. Słownik biograficzny, wyd. II popr. i uzupeł., Warszawa 2000, kol. 87.
  • Krzysztof Rafał Prokop, Biskupi pomocniczy w diecezjach polskich w dobie przedtrydenckiej (2. poł. XIII – 1. poł XVI w.), Kraków 2002, s. 258-259.
  • Stefan Szczeblewski, Jan Dziaduski, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 4, Lublin 1983, kol. 458.
Kembali kehalaman sebelumnya