Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Jan Tarło (1684–1750)

Ten artykuł dotyczy wojewody sandomierskiego, lubelskiego i generała lejtnanta. Zobacz też: Inne osoby o tym imieniu i nazwisku.
Jan Tarło
Ilustracja
portret pędzla Augustyna Mirysa
Herb
Topór
Data urodzenia

1684

Data i miejsce śmierci

5 stycznia 1750
Opole Lubelskie

Ojciec

Stanisław Tarło

Matka

Teresa Dunin-Borkowska

Żona

Zofia z Krasińskich, kasztelanka wiślicka 4.v.

Odznaczenia
Order Orła Białego
Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Tarło herbu Topór (ur. w 1684 roku, zm. 5 stycznia[1] 1750 roku w Opolu Lubelskim) – wojewoda sandomierski od 1736, wojewoda lubelski w latach 1719–1736[2], subaltern regimentarza generalnego koronnego w latach 1733–1735, szef regimentu łanowego w latach 1728–1750, generał-lejtnant wojsk koronnych w 1724 roku[3], podstoli wielki litewski, starosta krośnieński, kamieniecki, latyczowski i sokalski[4], starosta jasielski w 1722 roku[5], generał ziem podolskich w 1728 roku, ambasador Rzeczypospolitej w Państwie Kościelnym w 1726 roku[6].

W 1719 roku odznaczony Orderem Orła Białego[7][8].

Życiorys

Był synem Stanisława Tarły - wojewody lubelskiego[8].

Kształcił się we Francji, przebywał m.in. na dworze Ludwika XIV. Był posłem na kilku sejmach, czterokrotnie marszałkiem Trybunału Głównego Koronnego. W 1717 roku został podstolim Wielkiego Księstwa Litewskiego. Poseł województwa sandomierskiego na sejm 1718 roku[9]. Poseł na sejm z limity 1719/1720 roku z województwa sandomierskiego[10]. W 1719 roku został wojewodą lubelskim, a 1736 roku sandomierskim. Generał-lejtnant wojsk koronnych. Brał czynny udział w konfederacji tarnogrodzkiej[8]. Był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 27 kwietnia 1733 roku na sejmie konwokacyjnym[11]. W 1733 roku podpisał elekcję Stanisława Leszczyńskiego.[12] W czasie elekcji 1733 roku jako deputat królewski podpisał pacta conventa Stanisława Leszczyńskiego[13]. Podczas wojny o sukcesję polską przystąpił do konfederacji dzikowskiej i stojąc jako regimentarz na czele wojsk koronnych zmierzających w kierunku oblężonego przez siły sasko-rosyjskie Gdańska przegrał 8 kwietnia[14] lub 9 kwietnia[15] 1734 starcie z armią rosyjską w bitwie pod Wyszyczynem. Popierał Stanisława Leszczyńskiego, a potem podjął próbę założenia własnego stronnictwa, z którym zwalczał stronnictwa Potockich i Familii. W czasie sejmu grodzieńskiego 1744, który mógł przeprowadzić aukcję wojska Rzeczypospolitej, Prusacy proponowali mu polską koronę, jednak odmówił[16]. Mecenas sztuki i nauki, patron księdza Stanisława Konarskiego. Sponsor warszawskiego Collegium Nobilium oraz pierwszej w Polsce szkoły rzemieślniczej w Opolu Lubelskim[17]. W 1744 roku odparł oblężenie swojego zamku w Złoczowie, który próbowały zdobyć połączone siły Czartoryskich, Wiśniowieckich i Radziwiłłów[18].

W późniejszym wieku zdążył poślubić o wiele młodszą od siebie czwartą żonę, Zofię z Krasińskich. W testamencie zostawił jej domenę Opola. Ona potem była II voto żoną Antoniego Lubomirskiego z Przeworska.

Pochowany w kościele pod wezwaniem pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Opolu Lubelskim[19], w którym znajduje się jego nagrobek[8].

Kenotafium Jana Tarły w kościele Matki Boskiej Łaskawej w Warszawie

nagrobek symboliczny Jana Tarły, po scaleniu i konserwacji, 2010

Posiada nagrobek symboliczny w kościele Matki Bożej Łaskawej w Warszawie o.o. jezuitów. Pierwotnie wystawiony w kościele św. Pryma i Felicjana oraz Matki Boskiej Zwycięskiej[20]. W 1834 po przekazaniu przez Iwana Paskiewicza kościoła św. Pryma i Felicjana na cerkiew prawosławną, przeniesiony[20] do kościoła pojezuickiego (po kasacie jezuitów w 1773), przekazanego pijarom usuniętym z ich własnego kościoła[8].

Uważany za jedno z wybitnych dzieł rzeźby późnego baroku, pomnik powstał w pracowni Jana Jerzego Plerscha w latach 1752–1753 dla kościoła o.o. Pijarów. Rozebrany, przeniesiony a następnie ponownie złożony w 1864 r. przez Faustyna Cenglera w kościele o.o. jezuitów[21]. Zniszczony w 1944, został poddany scaleniu i konserwacji w 2010[22][23][8].

 Osobny artykuł: Portalowy kenotaf wojewody Jana Tarły.

Przypisy

  1. ↑ historia parafii Wniebowzięcia NMP w Opolu Lubelskim. [dostęp 2010-08-23]. (pol.).
  2. ↑ Urzędnicy województwa lubelskiego XVI-­XVIII wieku. Spisy, oprac. W. Kłaczewski i W. Urban, pod red. A. Gąsiorowskiego, Kórnik 1991, s. 129.
  3. ↑ Tomasz Ciesielski, Generałowie wojska koronnego w latach 1717–1763, w: Organizacja armii w nowożytnej Europie: struktura – urzędy – prawo – finanse, Zabrze 2011, s. 462.
  4. ↑ Konfederacja Generalna Stanów Koronnych y Wielkiego Xięztwa Litewskiego na walnym zieźdźie w Dźikowie pod Sandomierzem postanowiona dnia V miesiąca Listopada. Roku Pańskiego MDCC.XXXIV, s. K2.
  5. ↑ w tym roku uzyskał dożywocie wspólne na starostwo jasielskie z Elżbietą Modrzewską, Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 71.
  6. ↑ Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1938, Warszawa 1938, s. 143.
  7. ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008, 2008, s. 148.
  8. ↑ a b c d e f S. Orgelbranda Encyklopedja Powszechna. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Akcyjnego Odlewni Czcionek i Drukarni S. Orgelbranda Synów, XIX i pocz. XX wieku (może wymagać uaktualnienia).
  9. ↑ Teka Gabryela Junoszy Podoskiego. T. VI. Poznań, 1862, s. 90.
  10. ↑ Urszula Kosińska, Sejm 1719-1720 a sprawa ratyfikacji traktatu wiedeńskiego, Warszawa 2003, s. 269.
  11. ↑ Konfederacya generalna omnium ordinum Regni et Magni Ducatus Lithuaniae na konwokacyi generalney Warszawskiej uchwalona [...] 27 (słow. [...] kwietnia [...] 1733, s. 32.
  12. ↑ Jerzy Dunin-Borkowski i Mieczysław Dunin-Wąsowicz, Elektorowie królów Władysława IV., Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III. Lwów 1910, s. 231.
  13. ↑ Actum in Curia Regia Varsaviensi 1733 sub tempus moderni interregni, feria tertia in crastino festi S. Matthaei Apostoli et Evangelistae anno Domini 1733, s. 44.
  14. ↑ Konstanty Górski, Historia jazdy polskiej, Kraków: Księgarnia Spółki Wydawniczej Polskie, 1894, s. 133-134.
  15. ↑ Relacja opisująca działania wojsk rosyjskich przeciwko zwolennikom Stanisława I, króla-elekta polskiego, operującym w Prusach Królewskich zakończone bitwą pod [Wyszecinem] między siłami rosyjskimi pod dowództwem generała [Piotra] Lessego [!] [Lacy] a oddz, szukajwarchiwach.gov.pl, 1734.
  16. ↑ Gembarzewski 1935 ↓, s. 12.
  17. ↑ Gembarzewski 1935 ↓, s. 13.
  18. ↑ Gembarzewski 1935 ↓, s. 92.
  19. ↑ świątynia w Opolu Lubelskim. [dostęp 2010-08-23]. (pol.).
  20. ↑ a b Katalog Zabytków Sztuki t.11 z.1 cz. 1 Warszawa Stare Miasto. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 1993, s. 422. ISBN 83-221-0628-9.
  21. ↑ epitafium Jana Tarły w kościele pw. Matki Bożej Łaskawej w Warszawie do 1944. Narodowe Archiwum Cyfrowe. [dostęp 2010-08-25]. (pol.).
  22. ↑ Monika Górecka-Czuryłło: Scalone piękno baroku. Rzeczpospolita, 07-05-2010. [dostęp 2010-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-19)].
  23. ↑ Jerzy S. Majewski: Odrestaurują barokową perełkę z XVIII w.. Gazeta Stołeczna, 23-07-2010. [dostęp 2010-08-23]. (pol.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Wojewodowie I Rzeczypospolitej

Wojewodowie sandomierscy
Wojewodowie lubelscy I Rzeczypospolitej

Read other articles:

Pakatan Harapan

Alianza de la EsperanzaPakatan Harapanڤاکتن هارڤن希望 காத联盟்காத்நம்தான்பிக்கை கை்டணி Presidente Wan Azizah Wan IsmailLíder Anwar IbrahimFundación 22 de septiembre de 2015Legalización 16 de mayo de 2018[1]​Precedido por Pakatan RakyatEslogan Pakatan Harapan Rakyat (Pacto para la Esperanza Popular)Ideología SocialdemocraciaSocioliberalismoProgresismoReformismoMulticulturalismoAnticorrupciónRegionalismoSede A-1-09 M...

 

Duane Underwood Jr.

American baseball player (born 1994) Baseball player Duane Underwood Jr.Underwood with the Chicago Cubs in 2019Free agent PitcherBorn: (1994-07-20) July 20, 1994 (age 29)Raleigh, North Carolina, U.S.Bats: RightThrows: RightMLB debutJune 25, 2018, for the Chicago CubsMLB statistics (through 2023 season)Win–loss record5–10Earned run average4.63Strikeouts179 Teams Chicago Cubs (2018–2020) Pittsburgh Pirates (2021–2023) Duane Lee Underwood Jr. (born July 20, 1994) is a...

 

Recess: School's Out

Recess: School's Out Título La banda del patio: La película (España) Llegó el recreo (Hispanoamérica)Ficha técnicaDirección Chuck SheetzProducción Stephen SwoffordGuion Paul GermainBasada en Recess de Paul Germain y Joe AnsolabehereMúsica Denis M. HanniganProtagonistas Rickey D'Shon Collins Jason Davis Paul Wilson Ashley Johnson Andrew Lawrence Courtland Mead Pamela Adlon Dabney Coleman Robert Goulet Melissa Joan Hart April Winchell James Woods Allyce Beasley H.S. Hughes Ver todos lo...

I Love Trouble (1948 film)

1948 film by S. Sylvan Simon For the 1994 film, see I Love Trouble (1994 film). I Love TroubleFilm posterDirected byS. Sylvan SimonScreenplay byRoy HugginsBased onRoy Huggins (novel The Double Take)Produced byS. Sylvan SimonStarringFranchot ToneJanet BlairJanis CarterCinematographyCharles Lawton, Jr.Edited byAl ClarkMusic byGeorge DuningProductioncompanyCornell PicturesDistributed byColumbia PicturesRelease date January 15, 1948 (1948-01-15) (United States) Running time95 m...

 

Liste der Kulturdenkmale in Cunnersdorf (Dresden)

 Karte mit allen Koordinaten: OSM | WikiMap {{All Coordinates}} Die Liste der Kulturdenkmale in Cunnersdorf umfasst sämtliche Kulturdenkmale der Dresdner Gemarkung Cunnersdorf. Grundlage bildet das Denkmalverzeichnis des Themenstadtplans Dresden, das sämtliche bis Januar 2006 vom Landesamt für Denkmalpflege Sachsen erfassten Kulturdenkmale beinhaltet. Straßen und Plätze in der Gemarkung Cunnersdorf sind in der Liste der Straßen und Plätze in Cunnersdorf (Dresden) aufgef�...

 

Гужівка

село Гужівка Країна  Україна Область Чернігівська область Район Прилуцький район Рада Гужівська сільська рада Облікова картка Гужівка  Основні дані Засноване 1500 (523 роки) Населення 758 Площа 3 км² Поштовий індекс 16708 Географічні дані Географічні координати 50°53�...

74. Sinfonie (Haydn)

Die Sinfonie Es-Dur Hoboken-Verzeichnis I:74 komponierte Joseph Haydn vermutlich im Jahr 1780. Inhaltsverzeichnis 1 Allgemeines 2 Zur Musik 2.1 Erster Satz: Vivace assai 2.2 Zweiter Satz: Adagio cantabile 2.3 Dritter Satz: Menuetto. Allegretto 2.4 Vierter Satz: Finale. Allegro assai 3 Einzelnachweise, Anmerkungen 4 Weblinks, Noten 5 Siehe auch Allgemeines Joseph Haydn (Gemälde von Ludwig Guttenbrunn, um 1770) Die Sinfonie Nr. 74 komponierte Haydn vermutlich im Jahr 1780[1] währ...

 

تيوفيل غوتيه

تيوفيل غوتيه (بالفرنسية: Théophile Gautier)‏  معلومات شخصية اسم الولادة (بالفرنسية: Jules Pierre Théophile Gautier)‏[1]  الميلاد 30 أغسطس 1811تارب الوفاة 23 أكتوبر 1872 (61 عاماً)نويي-سور-سين مكان الدفن مقبرة مونمارتر  الجنسية فرنسي مشكلة صحية قصر النظر  الأولاد جوديث غوتييهإستيل غوتييه&#...

 

Никулята (Пермский край)

У этого термина существуют и другие значения, см. Никулята. ДеревняНикулята 58°30′16″ с. ш. 56°58′13″ в. д.HGЯO Страна  Россия Субъект Федерации Пермский край Муниципальный район Добрянский Сельское поселение Вильвенское История и география Часовой пояс UTC+5:00 Нас�...

Moni Ovadia

Italian actor, musician, and theatrical author (born 1946) Moni OvadiaBornSolomon Ovadia (1946-04-16) 16 April 1946 (age 77)Plovdiv, BulgariaOccupation(s)actor, musician, singer, theatrical authorHeight1.74 m (5 ft 9 in)Spouse Elisa Savi ​(m. 1997)​ Salomone Moni Ovadia (born 16 April 1946) is a Bulgarian-born Italian actor, musician, singer, and theatrical author. His theatrical performances recall the lost world of eastern Jewish culture, its...

 

Battle of Restigouche

1750 naval battle of the Seven Years' War Battle of RestigouchePart of the French and Indian WarIllustration of Le Machault dismastedDateJune 28 – July 8, 1760LocationRestigouche River, New FranceResult British victoryBelligerents  Great Britain  FranceMi'kmaq militiaAcadian militiaCommanders and leaders John Byron Francois de GiraudaisStrength 3 ships of the line 2 frigates 1 frigate 5 merchant shipsCasualties and losses 20 killed and wounded 30 killed and wounded 1 frigate destr...

 

Powiat (Słowacja)

Ten artykuł dotyczy słowackiego powiatu. Zobacz też: inne znaczenia. Powiaty Słowacji Powiat (słow. okres) – jednostka podziału administracyjnego II stopnia na Słowacji. Obecnie jest ich 79. Jednostkami nadrzędnymi są kraje, a podrzędnymi gminy (słow. obec). Funkcjonują wyłącznie jako jednostki statystyczne. Na szczeblu powiatowym nie istnieją urzędy. Ponadto dzielnice Bratysławy i Koszyc funkcjonują na prawach miejskich, toteż stolica Słowacji podzielona jest ...

Big Ten Network

American collegiate sports network Television channel Big Ten NetworkCountryUnited StatesBroadcast areaUnited StatesCanadaHeadquartersChicago, IllinoisProgrammingLanguage(s)EnglishPicture format720p (HDTV)Downconverted to letterboxed 480i for SDTV feedOwnershipOwnerFox Sports Media Group(Fox Corporation)(61%)[1]Big Ten Conference (39%)[2]Sister channelsFox Sports 1Fox Sports 2Fox Soccer PlusFox DeportesHistoryLaunchedAugust 30, 2007 (2007-08-30)LinksWebsitebtn.c...

 

Swiss Tamils

Swiss TamilsTotal population35,000LanguagesTamil, Swiss German, Swiss French, Swiss ItalianReligionHinduism (Majority) Christianity Part of a series onTamils History History of Tamil Nadu History of Sri Lanka Sources of ancient Tamil history Sangam period Keezhadi excavation site Tamilakam Agriculture Economy Education Industry Chronology of Tamil history Eelam Tamil Kingdoms Tamilization Culture Language Literature Philosophy Script Numeral system Medicine Music Architecture Cuisine Calendar...

 

Red Dragon (novel)

1981 novel by Thomas Harris This article is about the novel. For the film, see Red Dragon (2002 film). This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Red Dragon novel – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (September 2014) (Learn how and when to remove this template message) Red Dragon First US ...

List of museums in Pakistan

This is a list of museums, galleries, and related building structures in Pakistan. Museums and galleries View of entrance to Lahore Museum Front view of National Museum of Pakistan, Karachi Archaeological and historical museums Harappa Museum, Harappa Bahawalpur Museum, Bahawalpur Bannu Museum, Bannu Chitral Museum City Museum, Gorkhatri, Peshawar Dir Museum, Chakdara Hund Museum, Swabi Kasur Museum, Kasur Kalasha Dur Museum, Chitral Lahore Museum, Lahore Lok Virsa Museum, Islamabad Lyallpur ...

 

Firebird (Slavic folklore)

Magical glowing bird in Slavic folklore This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Firebird Slavic folklore – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (November 2012) (Learn how and when to remove this template message) Ivan Bilibin's illustration to a Russian fairy tale about the Firebird, 1899...

 

Dunstall Park railway station

Former railway station in England Dunstall ParkDown freight passing Dunstall Park station in 1958General informationLocationWolverhampton, WolverhamptonEnglandCoordinates52°36′00″N 2°07′42″W / 52.5999°N 2.1282°W / 52.5999; -2.1282Grid referenceSJ914002Platforms2Other informationStatusDisusedHistoryOriginal companyGreat Western RailwayPre-groupingGreat Western RailwayPost-groupingGreat Western RailwayKey dates1 December 1896Opened[1]1 January 1917clo...

Extended ASCII

Nickname for 8-bit ASCII-derived character sets Output of the program ascii in Cygwin Extended ASCII is a repertoire of character encodings that include (most of) the original 96 ASCII character set, plus up to 128 additional characters. There is no formal definition of extended ASCII, and even use of the term is sometimes criticized,[1][2][3] because it can be mistakenly interpreted to mean that the American National Standards Institute (ANSI) had updated its ANSI X3....

 

PLEX (programming language)

PlexParadigmprocedural, imperative, concurrentDeveloperGöran HemdahlFirst appeared1970sOSEricsson APZLicenseProprietaryDialectsPlex-C, Plex-MInfluencedErlang Ericsson AXE PLEX (Programming Language for EXchanges) is a special-purpose, concurrent, real-time programming language. The proprietary PLEX language is closely tied to the architecture of Ericsson's AXE telephone exchanges which it was designed to control. PLEX was developed by Göran Hemdahl at Ericsson in the 1970s,[1] ...

 
Kembali kehalaman sebelumnya