Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Janusz Regulski

Janusz Regulski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

27 grudnia 1887
Zawiercie

Data i miejsce śmierci

17 kwietnia 1983
Warszawa

Miejsce spoczynku

cmentarz Powązkowski
w Warszawie

Zawód, zajęcie

ekonomista, przemysłowiec

Narodowość

polska

Alma Mater

Wyższa Szkoła Handlowa w Liège

Stanowisko

dyrektor naczelny
Siły i Światła S.A.,
prezes PZŁ,
wiceprezes Automobilklubu Polskiego

Rodzice

Juliusz Regulski,
Bronisława Kunegunda
z Chodakowskich

Małżeństwo

Halina z Maciejowskich

Dzieci

Jerzy, Hanka

Krewni i powinowaci

bracia: Bronisław, Józef, Tadeusz

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Order Świętej Anny II klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny III klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny IV klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława II klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława III klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętego Włodzimierza IV klasy (Imperium Rosyjskie) Kawaler Orderu Leopolda (Belgia) Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)
Halina i Janusz Regulscy podczas zjazdu gwiaździstego automobilistów w Katowicach (1927)
Tablica upamiętniająca Janusza Regulskiego na bocznej ścianie gmachu Ministerstwa Finansów
Grób Janusza Regulskiego na Starych Powązkach w Warszawie

Janusz Regulski herbu Rawicz (ur. 27 grudnia 1887 w Zawierciu, zm. 17 kwietnia 1983 w Warszawie)[1]major piechoty Wojska Polskiego, ekonomista, przemysłowiec, Kawaler Cesarstwa Francuskiego (od 1973).

Życiorys

Urodził się w rodzinie Juliusza, urzędnika kolejowego, i Bronisławy Kunegundy z Chodakowskich h. Dołęga (1863–1949). Był prawnukiem Józefa (1773–1851), pułkownika, bratem bliźniaków Bronisława (1886–1961), generała dywizji, i Józefa (1886–1973) oraz Tadeusza (1896–1971) i Alicji Slewinskiej (1907–1975).

Nauki pobierał w istniejącej od 1892 przy ul. Śniadeckich 8 w Warszawie prywatnej siedmioklasowej Szkole Handlowej Rontalera. Wziął udział w strajku szkolnym 1905 i klasę 7 musiał ukończyć prywatnie. Od 1906 do 1909 studiował w Wyższej Szkole Handlowej w Liège, gdzie uzyskał dyplom licencjata. W następnym roku odbył jednoroczną służbę wojskową w armii carskiej, którą po kursie oficerskim zakończył w stopniu chorążego. W ostatnich latach przed wybuchem I wojny światowej praktykował w różnych firmach niemieckich (m.in. AEG) w Hamburgu i Łodzi.

Powołany w lipcu 1914 do służby wojskowej, Regulski szybko awansował: służąc przez 3 lata w 260 Pułku Piechoty z Bracławia postąpił w 1916 na podporucznika, pod koniec tego roku na porucznika, na początku 1917 na sztabskapitana i pod koniec tego roku na kapitana. Otrzymał szereg wysokich odznaczeń carskich. Po rewolucji lutowej 1917 działał w polskich organizacjach wojskowych, organizujących Polaków służących w rozpadającej się armii rosyjskiej. W październiku 1917 służył jako starszy adiutant w I Korpusie Polskim gen. Dowbora-Muśnickiego. Wiosną 1918, w drodze do Polski, dostał się do niewoli bolszewickiej, z której uciekł, a później – do niemieckiej, z której także się uwolnił. Powrócił do pracy w łódzkim oddziale AEG, z którego wkrótce przeszedł do miejscowej filii Siemensa. Wraz z najmłodszym bratem Tadeuszem był w 1919 jednym z założycieli i organizatorów warszawskiej firmy przemysłu elektryfikacyjnego Siła i Światło SA, w której pozostał do 1939 jako dyrektor finansowy, od 1933 dyrektor naczelny. Pod jego kierownictwem firma objęła w 1928 14 przedsiębiorstw z łącznym kapitałem ok. 52 mln złotych.

Po krótkiej służbie wojskowej w czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 jako kapitan w Kwaterze Głównej Naczelnego Wodza (otrzymał wówczas Order Virtuti Militari) Regulski, wyreklamowany przez Ministerstwo Handlu, został zwolniony ze służby czynnej. 8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 113. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty[2][3]. Posiadał przydział w rezerwie do 24 Pułku Piechoty w Łucku[4][5].

Po zakończeniu służby wojskowej poświęcił się działalności gospodarczej i społecznej. Był m.in. jednym z założycieli i wiceprezesem Automobilklubu Polskiego i prezesem Polskiego Związku Łowieckiego, publikując liczne eseje w jego organie „Łowiec Polski”, oraz jednym z organizatorów i akcjonariuszy Polskiego Radia.

Był jednym z trzech głównych założycieli Podkowy Leśnej wraz ze Stanisławem Lilpopem, który wydzielił tereny pod „miasto ogród” i Tadeuszem Baniewiczem, który zajmował się pracami technicznymi związanymi z budową Elektrycznej Kolei Dojazdowej[6] (obecnej WKD). Czuwał m.in. nad wykupem gruntów, przez które miała przebiegać kolejka. Ponadto w latach 30. wybudował dwór w Zarybiu, który zachował się do dziś w doskonałym stanie[7].

Po wybuchu II wojny światowej, podczas obrony Warszawy, 6 września 1939[8], prezydent Warszawy Stefan Starzyński, powołał Regulskiego na stanowisko komendanta głównego Straży Obywatelskiej w stolicy, które piastował do października 1939[9] (jej organizatorem był insp. Wiktor Ludwikowski[10]). Był członkiem Komitetu Obywatelskiego w czasie obrony Warszawy w 1939[11].

W czasie okupacji niemieckiej organizował w swym domu w Zarybiu k. Podkowy Leśnej konspiracyjne spotkania (sympatyzował z NSZ), koordynował przerzuty broni i ukrywał poszukiwane przez władze okupacyjne osoby. W obliczu zarysowującej się klęski powstania warszawskiego przyjął funkcję w Radzie Opiekuńczej w obozie przejściowym w Pruszkowie, dokąd spędzano od 10 sierpnia 1944, dnia upadku powstania na Ochocie, wysiedlanych z Warszawy cywilów.

Po zakończeniu wojny i nastaniu „władzy ludowej” przez krótki czas pracował w Zarządzie EKD (zorganizował komunikację autobusową) i działał w Automobilklubie i Związku Łowieckim. Oskarżony o działalność „antyludową” otrzymał w 1948 karę 14 lat więzienia[9]. Zwolniony w 1955, działał jeszcze przez jakiś czas jako prezes jednej ze spółdzielni mieszkaniowych w Warszawie. W wieku lat 90. zajął się spisywaniem swych wspomnień, które zostały opublikowane w 1980.

Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim (B-4-11,12)[12].

Życie prywatne

Od 15 listopada 1919 był żonaty z Haliną z Maciejowskich, z którą miał córkę Hannę Marię (1920-1997), zamężną Chudzyńską, i syna Jerzego (1924–2015), senatora RP[13].

Ordery i odznaczenia

Publikacje

  • Ród Werszowiców-Rawiczów, gałąź Falk-Regulskich z Reguł Ziemi Warszawskiej. Linia Kawalerów Cesarstwa Francuskiego, Warszawa 1942 (rp. w posiadaniu rodziny).
  • Blaski i cienie długiego życia, Warszawa 1980.
  • Halina Regulska, Tamte lata, tamte czasy. Wspomnienia z II wojny światowej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1988.

Upamiętnienie

Tablica pamiątkowa odsłonięta w 2004 na bocznej ścianie gmachu Ministerstwa Finansów (od strony ul. Czackiego)[17].

Przypisy

  1. sejm-wielki.pl – Janusz Regulski (pol.) [dostęp 2011-10-27].
  2. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 468.
  3. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 410.
  4. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 195.
  5. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 182.
  6. Warszawska Kolej Dojazdowa • Historia EKD/WKD. wkd.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-14)]. (pol.). [dostęp 2016-08-20
  7. Żółwin • Bugatti w Zarybiu (pol.) [dostęp 2016-08-20
  8. Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 9.
  9. a b Instytut Pamięci Narodowej – Janusz Regulski (pol.) [dostęp 2011-10-27]
  10. Bogusław Rogowski: Żołnierz i policjant. Gazeta Wyborcza. [dostęp 2015-04-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-16)].
  11. Wacław Lipiński, Dziennik, Warszawa 1989, s. 167
  12. Cmentarz Stare Powązki: REGULSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-03].
  13. a b c d e f g h Korczyk 1987 ↓, s. 742-744.
  14. M.P. z 1934 r. nr 27, poz. 41 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  15. M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 469 „za zasługi na polu rozwoju automobilizmu polskiego”.
  16. a b Łoza 1938 ↓, s. 616.
  17. Tablica upamiętniająca komendanta Straży Obywatelskiej. wyborcza.gazeta.pl, 22 października 2004. [dostęp 2021-10-09].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Kembali kehalaman sebelumnya