Jarosław Patoczka vel Jarosław Patočka (ur. 29 września 1894 w Krakowie, zm. 5 września 1963) – major dyplomowany artylerii Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy.
Życiorys
Urodził się 29 września 1894 w Krakowie, w rodzinie Wincentego (1848–1922), nadoficjała Kolei Północnej, i Wilhelminy z Reichelów (1856–1935)[1][2][3][4]. Był bratem Rudolfa (1882–1942), pułkownika artylerii, Ottokara Wilhelma (1885–1940), majora intendenta, zamordowanego w Katyniu[1], i Bogumiła (1884–1947), majora administracji.
W czasie I wojny światowej służył w Legionach Polskich. Został przydzielony do 5. baterii 1 pułku artylerii na stanowisko celowniczego[5]. 21 maja 1915 został ranny w bitwie pod Konarami[5]. 24 czerwca tego roku odnotowany w Szpitalu Rezerwowym nr 1 Stiftskas w Wiedniu[5]. Po rekonwalescencji, od 1 kwietnia do 27 sierpnia 1916 ponownie w 5. baterii[5]. Później przydzielony do 2. baterii I dywizjonu haubic polowych i 30 marca 1917 wykazany jako plutonowy we wniosku komendy 1 pułku artylerii do odznaczenia austriackim Krzyżem Wojskowym Karola[5].
Z dniem 31 stycznia 1919 roku został przyjęty do Wojska Polskiego, jako chorąży byłej armii austro-węgierskiej, mianowany podporucznikiem i przydzielony do Stacji Zbrojnej i Uzupełnień Formacji Artyleryjskich w Krakowie[6]. 28 stycznia 1919 roku znalazł się w składzie konwoju, który miał wyjechać do Budapesztu w celu odbioru transportu z materiałem wojennym[7].
1 czerwca 1921 roku pełnił służbę w Szkole Podchorążych Artylerii w Poznaniu, a jego oddziałem macierzystym był 1 pułk artylerii górskiej[8]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 294. lokatą w korpusie oficerów artylerii, a jego oddziałem macierzystym był nadal 1 pułk artylerii górskiej[9]. W latach 1923–1924 pełnił służbę w Szkole Podoficerów Zawodowych Artylerii, będącej częścią składową Obozu Szkolnego Artylerii w Toruniu, pozostając oficerem nadetatowym 1 pułku artylerii górskiej w Nowym Sączu[10][11]. Następnie pełnił służbę w 16 pułku artylerii polowej w Grudziądzu.
Z dniem 20 lipca 1925 roku został przydzielony do 63 pułku piechoty w Toruniu na okres trzech miesięcy „celem praktycznego zapoznania się z organizacją, uzbrojeniem i regulaminami” piechoty. Z dniem 1 listopada 1925 roku został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie na Kurs 1925/1927. Z dniem 28 października 1927 roku, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera sztabu generalnego, został przydzielony do Oddziału III Sztabu Generalnego[12][13]. 2 kwietnia 1929 roku został awansowany na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 roku i 3. lokatą w korpusie oficerów artylerii[14]. Od grudnia 1929 roku pełnił służbę w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie[15][16]. W 1931 roku komendant szkoły, generał brygady Tadeusz Kutrzeba wystawił mu następującą opinię: „pracuje jako wykładowca służby sztabów na I roczniku. Pracuje dobrze, ale nie posiada szczególnego daru instruowania. Jest monotonny i nie może pobudzić zainteresowania słuchaczy. Odchodzi w tym roku na przeszkolenie artyleryjskie do Torunia”[17].
Z dniem 1 września 1934 roku został przydzielony do Ministerstwa Komunikacji na 6 miesięczną praktykę[18]. W grudniu 1934 roku, po ukończeniu kursu transportowego w Szefostwie Komunikacji Wojskowych, objął obowiązki naczelnika Biura Wojskowego Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w Warszawie[19]. Z dniem 28 lutego 1935 roku został przeniesiony do rezerwy z równoczesnym przeniesieniem w rezerwie do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I[20].
Na stanowisku naczelnika Biura Wojskowego DOKP Warszawa pozostał formalnie do lata 1939 roku. Jesienią 1937 roku, na polecenie I wiceministra komunikacji inż. Juliana Piaseckiego, rozpoczął studia nad reorganizacją systemu szkolenia pracowników PKP, a na początku 1938 roku powierzono mu przewodnictwo Komisji Studiów nad Organizacją Szkolenia[19]. Obowiązki naczelnika biura wykonywał jego zastępca, kapitan Ignacy Laudański. Od wiosny 1939 roku przebywał w Legionowie, gdzie zajmował się organizacją Centralnego Zakładu Szkolenia Pracowników PKP. 1 lipca 1939 roku Minister Komunikacji powierzył mu obowiązki dyrektora tegoż Zakładu. 24 sierpnia został powołany do służby czynnej na stanowisko oficera kierującego załadunkiem (KZ) w Wilnie[21]. W nocy z 25 na 26 sierpnia przybył do Wilna[22]. Rano 4 września wyjechał z Wilna i następnego dnia przybył do Warszawy. 10 września został przydzielony do 2 Eszelonu Szefostwa Komunikacji Naczelnego Wodza w charakterze oficera do specjalnych zleceń. W nocy z 17 na 18 września w Kutach przekroczył granicę z Rumunią. W lutym 1940 w Brezoi sporządził opracowanie „Organizacja szkolenia pracowników PKP”[23]. Do 1945 roku internowany w Rumunii. W kwietniu 1940 przebywał w Călimănești[24].
Zmarł 5 września 1963[4]. Został pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera Pas 36-płn-po prawej Majów)[4][4].
Ordery i odznaczenia
Przypisy
- ↑ a b Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 401.
- ↑ Szematyzm 1882 ↓, s. 501.
- ↑ a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-01-20].
- ↑ a b c d Wyszukiwarka grobów. Zarząd Cmentarzy Komunalnym w Krakowie. [dostęp 2022-01-20].
- ↑ a b c d e Patoczka (Pataczek) Jarosław. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2023-11-27].
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 14 z 8 lutego 1919 roku, poz. 498. Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 15 z 11 lutego 1919 roku, poz. 527.
- ↑ Varga 2016 ↓, s. 101.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 328, 808.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 197.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 775, 819, 1525.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 695, 742, 1385.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927, s. 312.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 433, 458.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 3 kwietnia 1929 roku, s. 106.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 386.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 798.
- ↑ Kutrzeba 1931 ↓, s. 578.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 276.
- ↑ a b Meldunek 1940 ↓, s. 87.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 1 czerwca 1935 roku, s. 49.
- ↑ Meldunek 1940 ↓, s. 88.
- ↑ Sprawozdanie 1940 ↓, s. 116-117.
- ↑ Organizacja szkolenia 1940 ↓, s. 123–150.
- ↑ Sprawozdanie 1940 ↓, s. 119.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 182.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 65, poz. 85.
- ↑ a b c d Na podstawie fotografii [1].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 12 grudnia 1929, s. 361.
- ↑ Goniec Polowy Legionów Nr 14 z 31 marca 1916 r. Odznaczeni w Legionach, s. 3.
Bibliografia
- Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1882. Lwów: Nakładem Prezydyum c. k. Namiestnictwa, 1882. (pol.).
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Tadeusz Kutrzeba: Opinie o oficerach Wyższej Szkoły Wojennej. [w:] Referat Personalny GISZ - sprawy osobiste oficerów: awanse, opinie, „segregacja” pułkowników dyplomowanych, sygn. 701/1/121 [on-line]. Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, 1931. [dostęp 2017-01-07].
- Jarosław Patoczka: Organizacja szkolenia pracowników PKP. [w:] Szef Komunikacji Naczelnego Wodza – Relacje „L”-„Ż”. Sygn. B.I.10c [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1940 luty. [dostęp 2023-11-27].
- Jarosław Patoczka: Meldunek do Attaché Wojskowego przy Ambasadzie RP w Bukareszcie. [w:] Szef Komunikacji Naczelnego Wodza – Relacje „L”-„Ż”. Sygn. B.I.10c [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1940-04-04. [dostęp 2023-11-27].
- Jarosław Patoczka: Sprawozdanie. [w:] Szef Komunikacji Naczelnego Wodza – Relacje „L”-„Ż”. Sygn. B.I.10c [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1940-04-04. [dostęp 2023-11-27].
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Endre László Varga: Dwa bratanki : Dokumenty i materiały do stosunków polsko-węgierskich 1918–1920. Warszawa: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, 2016. ISBN 978-83-64806-61-2.
