Jerzy Lefeld

Jerzy Lefeld
	; Jerzy Lefeld w latach 60.
Imię i nazwisko	Jerzy Albert Lefeld
Data i miejsce urodzenia	17 stycznia 1898 ; Warszawa
Pochodzenie	polskie
Data i miejsce śmierci	22 lutego 1980 ; Warszawa
Instrumenty	fortepian
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	pianista, kompozytor, pedagog.
Powiązania	Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jerzy Albert Lefeld (ur. 17 stycznia 1898 w Warszawie, zm. 22 lutego 1980 tamże^[1]) – polski pianista, kompozytor i pedagog.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Karola i Heleny ze Szneidrów^[2]. Muzyki uczył się początkowo u L. Prüfferowej i S. Judyckiego (fortepian). Od 1908 roku kształcił się w Instytucie Muzycznym w Warszawie, gdzie ukończył studia pianistyczne w klasie Aleksandra Michałowskiego (1916) i kompozycji pod kierunkiem Romana Statkowskiego (1917). Z uczelnią tą i późniejszym konserwatorium związał się od razu wieloletnią współpracą pedagogiczną (1917–1939)^[1]^[3], z przerwą w latach 1919–1920 gdy służył w Wojsku Polskim^[2].

W latach 1924–1926 współpracował także z eksperymentalnym studiem radiowym w Warszawie, a od 1926 już z Polskim Radiem (m.in. jako członek Małej Orkiestry PR prowadzonej przez J. Ozimińskiego). W latach 1941–1944 zajmował się pedagogiką, koncertował w kawiarniach i w domach prywatnych. Po wojnie do 1971 prowadził klasę fortepianu w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. W czasie ponad 60-letniej działalności pedagogicznej wykształcił 40 pianistów, jego uczniami byli m.in. Witold Lutosławski, Stefan Kisielewski, Witold Małcużyński, Jerzy Maksymiuk^[1]^[3].

Lefeld był wybitnym pianistą-kameralistą, mającym ogromną zdolność gry a vista^[3]. Akompaniamentem zajmował się już w młodości, towarzysząc swojemu ojcu, tenorowi-amatorowi. W latach 1917–1926 wystąpił z Stanisławem Barcewiczem na ponad 100 koncertach. Lista artystów, z którymi występował, zawiera nazwiska ponad 50 śpiewaków (m.in. Stanisława Korwin-Szymanowska, Ada Sari, Ewa Bandrowska-Turska, Wanda Wermińska, Wiktor Brégy, Vittoria Calma, Alfred Orda, Bogdan Paprocki, Andrzej Hiolski, Stefania Woytowicz, Jerzy Artysz) i około 30 różnych instrumentalistów (m.in. Carl Flesch, Paul Hindemith, Ida Haendel, Zino Francescatti, Ruggiero Ricci, Irena Dubiska, Eugenia Umińska, Wacław Kochański, Wanda Wiłkomirska, Konstanty Andrzej Kulka). Grał również w duetach fortepianowych z Zofią Rabcewiczową (nagranie m.in. Ronda C-dur na 2 fortepiany Chopina), Romanem Maciejewskim, Marią Wiłkomirską, Władysławem Szpilmanem^[1].

Brał udział w koncercie kompozytorskim Grażyny Bacewicz 10 maja 1934 w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Warszawie. Akompaniował jej wtedy podczas wykonania utworów: Kaprys nr 1, Pieśń litewska, Kaprys nr 2, Andante i Allegro oraz Temat z wariacjami. Strony z nutami przewracał mu wtedy Witold Lutosławski^[4].

Od 25 czerwca 1927 był mężem Stefanii Siweckiej^[2].

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim przy ulicy Młynarskiej (aleja 26, grób 17)^[5].

Twórczość

Jako kompozytor debiutował 2 symfoniami wykonanymi w Filharmonii Warszawskiej: I Symfonią (1919), którą dyrygował Zdzisław Birnbaum oraz II Symfonią (1925), pod dyrekcją Józefa Ozimińskiego. Obie symfonie przypominano w latach 70. w wykonaniu Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Telewizji: I symfonię w 1978, pod dyr. Jerzego Maksymiuka,II symfonię w 1979, pod dyr. Wojciecha Michniewskiego^[1].

W dorobku kompozytorskim Lefelda znajdują się utwory orkiestrowe, kameralne, wokalne i wokalno-instrumentalne, a także wyciągi fortepianowe obu koncertów Fryderyka Chopina, I Koncertu skrzypcowego Karola Szymanowskiego, Strasznego dworu Stanisława Moniuszki, poematów symfonicznych Stanisław i Anna Oświęcimowie i Epizod na maskaradzie Mieczysława Karłowicza^[1].

Wybrane kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych^[1]^[3])

I Symfonia f-moll op. 2, wersja 1. na orkiestrę (1917)
Sekstet smyczkowy Es-dur op. 3 (1919)
II Symfonia e-moll op. 5, wersja 1. na orkiestrę (1921)
Cztery pieśni op. 4 na głos z fortepianem (1921–1923)
Trzy preludia op. 6 na fortepian (1936)
Nokturn op. 7 na fortepian (1943)
Osiem utworów dla dzieci op. 8 na fortepian (1945)
Jesień op. 11 nr 2 na fortepian (1945)
Dwa mazurki op. 9 na fortepian (1947)
Zachowaj mnie u swoich drzwi op. 10 nr 1 na głos z fortepianem (1947)
Cóż jest prócz nieba op. 10 nr 2 na głos z fortepianem (1948)
Krakowiak op. 11 nr 1 na fortepian (1948)
Kołysanka op. 11 nr 3 na fortepian (1948)
Cztery sonety krymskie op. 15 na baryton i orkiestrę symfoniczną (1964)
Sonet „Błogosławieństwo” op. 14 na baryton, orkiestrę smyczkową i harfę (1967)
I Symfonia f-moll op. 2, wersja 2. na orkiestrę (1969–1976)
II Symfonia e-moll op. 5, wersja 2. na orkiestrę (1969–1976)
Intermezzo symfoniczne op. 16 na orkiestrę (1970)
Odchodzę, wersja 1., pieśń na głos solowy i fortepian (1970)
Odchodzę, wersja 2., pieśń na głos solowy i orkiestrę (1970)
Mazurek-impromptu na fortepian (1976)
Preludium na fortepian (1977)

Ordery i odznaczenia

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (15 lipca 1954)^[6]
Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1936)^[7]
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[2]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (7 stycznia 1955)^[8]

Nagrody

Nagroda Państwowa II stopnia za wybitną działalność w dziedzinie akompaniamentu (1955)^[9]
Nagroda muzyczna miasta Warszawy (1957)
Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (1965)^[1]^[10]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Popis 1997 ↓, s. 309.
↑ ^a ^b ^c ^d Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 416. [dostęp 2021-02-03].
↑ ^a ^b ^c ^d Chodkowski 1995 ↓, s. 490.
↑ MałgorzataM. Gąsiorowska MałgorzataM., Bacewicz, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1999, s. 90–92, 449–450, ISBN 978-83-224-0547-5 .
↑ śp. Jerzy Lefeld
↑ M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1564 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 469 „za zasługi na polu rozwoju sztuki”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 37, poz. 359 - Uchwała Rady Państwa z dnia 7 stycznia 1955 r. nr 0/31 na wniosek Komitetu do Spraw Radiofonii „Polskie Radio”.
↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-07-04].
↑ Jerzy Lefeld. [w:] Polskie Centrum Informacji Muzycznej [on-line]. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-28)]. (pol.).

Bibliografia

Jan Popis: Jerzy Lefeld. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 5: KLŁ część biograficzna. Kraków: PWM, 1997, s. 309. ISBN 83-224-3303-4. OCLC 164821167. (pol.).
Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).